Σε εσπερίδα με θέμα «Η σεξουαλική παραβίαση ανηλίκων» που διοργάνωσε στο ΚΑΜ η Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων σε συνεργασία με την ΚΕΠΠΕΔΗΧ – ΚΑΜ, παρενέβη με μήνυμά της η βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ Βάλια Βαγιωνάκη.
Η κ. Βαγιωνάκη, που δεν μπόρεσε να παραστεί αυτοπροσώπως στην εσπερίδα καθώς οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες απαιτούσαν χθες την παρουσία της στην Αθήνα, χαρακτήρισε την πρωτοβουλία για την διεξαγωγή της συζήτησης ως εξαιρετικά σημαντική, «καθώς το συγκεκριμένο θέμα αν και ιδιαίτερα απαιτητικό και πάντα επίκαιρο, δεν κατέχει δεσπόζουσα θέση στη δημόσια σφαίρα και συζήτηση – αν και θα έπρεπε» όπως ανέφερε.
Ολόκληρο το κείμενο της παρέμβασης της κ. Βαγιωνάκη έχει ως εξής:
«Τα νούμερα είναι θλιβερά: Πολλοί ίσως γνωρίζετε τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποίησαν από κοινού το υπουργείου Παιδείας και το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού σε 10.000 ελληνόπουλα. Το 16% των παιδιών ισχυρίστηκε πως έχει πέσει θύμα κάποιου είδους σεξουαλικής παρενόχλησης. Αντίστοιχα είναι τα νούμερα στην Ευρώπη.
Και γνωρίζετε πολύ καλά πως τα ποσοστά σε τέτοιας «φύσης» έρευνες, στην πλειοψηφία τους κινούνται σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τα πραγματικά. Όσο για τις καταγγελίες, είναι συντριπτικά λιγότερες και αντιστρόφως ανάλογες με τα αληθινά περιστατικά.
Θα ήθελα πολύ συνοπτικά – λόγω και της απουσίας μου – να καταθέσω μερικές σκέψεις πάνω σε τρία σημεία με τα οποία θα πρέπει η πολιτεία από τη μεριά της να ασχοληθεί σοβαρά το επόμενο διάστημα.
Νομικό πλαίσιο
Πρόσφατα – τον περασμένο Μάιο συγκεκριμένα – επικαιροποιήθηκε το νομικό πλαίσιο με το νομοσχέδιο για την «Καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας».
Ήταν μια πρόοδος στην υφιστάμενη κατάσταση, μιας και το συγκεκριμένο νομοσχέδιο πραγματεύεται – και διά μέσω αυτού νομοθετείται – η προστασία των παιδιών, που είναι ευάλωτα σε τέτοια αδικήματα. Αδικήματα που προκαλούν κατακλυσμιαίες αλλαγές στην πορεία και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους.
Διατάξεις όπως η αναστολή της παραγραφής των αδικημάτων μέχρι την ενηλικίωση των κακοποιημένων παιδιών (ένα χρόνο για τα πλημμελήματα και τρία χρόνια για τα κακουργήματα μετά την ενηλικίωση του θύματος) ή άλλες όπως η διεύρυνση του αξιοποίνου όσον αφορά την εξώθηση και την παράσυρση ανηλίκων, όπως επίσης και τα θέματα που άπτονται του διαδικτύου κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και καλύπτουν ηχηρά κενά στη νομολογία.
Παράλληλα, άξια αναφοράς είναι η πρόβλεψη για αποζημιώσεις και νομική συμπαράσταση στα θύματα, ωστόσο, το ποσό των 600 ευρώ που τέθηκε ως ανώτερο όριο για τη διεκπεραίωση τόσο σοβαρών υποθέσεων ενώπιον της δικαιοσύνης, ουσιαστικά καθιστά τα θύματα απροστάτευτα μπροστά στην δαιδαλώδη ποινική διαδικασία που ακολουθεί σε αυτές τις περιπτώσεις. Την ίδια ώρα μάλιστα, που είναι προφανές πως για ένα παιδί – θύμα κακοποίησης, αν κι όταν φτάσει η υπόθεση στις αρμόδιες αρχές, θα χρειαστεί να βιώσει μια νέα βασανιστική κατάσταση μέχρι να περατωθεί (αν περατωθεί) η νομική διαδικασία.
Δομές
Τα προβλήματα του προνοιακού συστήματος της Ελλάδας είναι μεγάλα και κατά την περίοδο των Μνημονίων, τα προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν. Έχουμε τεράστια ελλείματα στους χώρους φιλοξενίας, όπως επίσης είναι διαπιστωμένη η ελλιπής στελέχωση υπηρεσιών και φορέων (κοινωνικές υπηρεσίες, ιδρύματα κ.α) με εξειδικευμένο προσωπικό για την στήριξη των παιδιών.
Τα παραπάνω επιτείνουν το μαρτύριο των παιδιών. Πολλές φορές, τα ανήλικα θύματα κυριολεκτικά«ξεμένουν» σε δωμάτια νοσοκομείων, ώσπου να βρεθεί κενός χώρος και μέχρις ότου ολοκληρωθούν οι χρονοβόρες νομικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Παράλληλα, αν και διαθέτουμε έναν δραστήριο «Συνήγορο του Παιδιού», αλλά και αρκετές και σημαντικές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται γύρω από τα προβλήματα των παιδιών, το επίσημο κράτος βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να κάνει αισθητή την παρουσία του και να θέσει υπό τη θεσμική και οικονομική προστασία του, τα δικαιώματα τους.
Επίσης, θα πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις έτσι ώστε οι δημοτικές υπηρεσίες να έχουν τη δυνατότητα να υποδέχονται τα παιδιά – θύματα, για μια πιο άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Κοινωνία
Το νομικό πλαίσιο χρήζει περεταίρω βελτιώσεων σε πολλού τομείς και είναι σίγουρο πως μελλοντικά θα χρειαστεί η επανεξέταση και βελτίωση του, ωστόσο θα ήθελα να υπογραμμίσω το ζήτημα της μη υποχρεωτικής προστασίας μαρτύρων και θυμάτων.
Αντίστοιχες ενστάσεις διατυπώθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και στην ολομέλεια της Βουλής στη συζήτηση επί του συγκεκριμένου νομοσχεδίου και το αναφέρω αυτό, καθώς έχει ιδιαίτερη σημασία για τις μικρές ή μεσαίες επαρχιακές πόλεις όπως τα Χανιά και όλοι γνωρίζουμε ή καταλαβαίνουμε το γιατί.
Βέβαια, οι κατασταλτικές λογικές σε όλα τα ζητήματα αντιμετωπίζουν τα αποτελέσματα κι όχι τα αίτια. Στοίχημα για μια ολοκληρωμένη κρατική παρέμβαση δεν είναι μόνο να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τα κακοποιημένα παιδιά να μετατραπούν σε οργισμένους – προβληματικούς ενήλικες ή να εντοπιστούν και να τιμωρηθούν οι θύτες. Μακροπρόθεσμα θα πρέπει να εξασφαλίσουμε την όσο το δυνατόν προληπτική προστασία των παιδιών από τέτοιες συμπεριφορές. Κι αυτό απαιτεί ενημέρωση των γονιών και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών.
Εκδηλώσεις ενημέρωσης όπως η σημερινή κινούνται ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση και επιτρέψτε μου να συγχαρώ το σώμα για την πρωτοβουλία.
Στο μέλλον, θα χρειαστεί η αποτελεσματική συνεργασία κράτους, φορέων, πολιτών και συλλογικοτήτων για την εξάπλωση ανάλογων δράσεων και εκστρατειών ενημέρωσης. Σε ότι χρειαστείτε δηλώνω τη θεσμική και προσωπική διαθεσιμότητα μου.”