Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Κατάργηση της οριζόντιας ρύθμισης ύπαρξης παραλίας (αδόμητης ζώνης) τουλάχιστον 30 μέτρων από τον αιγιαλό, αλλά με διατήρηση του μέγιστου ορίου των 50 μέτρων, και κεντρική -με παράκαμψη των δήμων- μίσθωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στις παραλίες που ανοίγει παράθυρο για μισθώσεις ακόμη και σε δήμους που σήμερα το απαγορεύουν. Πρόκειται για δυο από τις κυριότερες ρυθμίσεις του πρόσφατου νομοσχεδίου για τον αιγιαλό που έχουν ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριών από οικολογικές οργανώσεις οι οποίες κάνουν λόγο για παράθυρο παράδοσης των παραλιών σε ιδιωτικά συμφέροντα.
Αν και οι πρώτες κινήσεις με την απομάκρυνση όλων των αυθαίρετων κατασκευών από την κοινόχρηστη ζώνη αιγιαλού παραλίας στέφθηκαν με πλήρη επιτυχία, θα περίμενε κανείς ότι θα υπήρχε και συνέχεια. Ότι ο σχεδιασμός της κυβέρνησης για τον αιγιαλό και την παραλία σε συνδυασμό με την κλιματική κρίση, που η ίδια έχει θέσει πολύ ψηλά αναζητώντας τρόπους για την αντιμετώπισή της, θα έβαζε τα απαραίτητα θεμέλια ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, το σχέδιο νόμου που σε γενικές γραμμές επιχειρεί να βάλει τάξη στις μισθώσεις του αιγιαλού θα μπορούσε να είναι φιλόδοξο βάζοντας τέλος σε όποιες παραβιάσεις στον αιγιαλό. Με τη ρύθμιση που εισάγεται καταργείται το ελάχιστο πλάτος της παραλίας που ίσχυε από το 2019 και ήταν 30 μέτρα από τον αιγιαλό (εκεί που σκάει το υψηλότερο χειμέριο κύμα) διατηρώντας όμως το μέγιστο όριο των 50 μέτρων. Στα Δωδεκάνησα. για παράδειγμα, από την κτηματογράφηση επί ιταλικής κυριαρχίας ισχύει ειδικό καθεστώς για παραλία μήκους 12 μέτρων από τον αιγιαλό το οποίο καταργείται και θα ισχύει η γενική διάταξη του μέγιστου εύρους έως 50 μέτρων. Οι εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων (WWF, Αρχέλων, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού) εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις για σειρά θεμάτων όπως η κατάργηση του ελάχιστου πλάτους των 30 μέτρων στη ζώνη παραλίας (“Στη Γαλλία η παράκτια αδόμητη ζώνη είναι πλέον 100 μέτρα, στη Γερμανία 150, στη Δανία 300 μέτρα και στην Ελλάδα μηδέν”, ανέφερε η Αννα Βαφειάδη από το WWF), ενώ όλοι ζήτησαν την κύρωση του Πρωτοκόλλου (της Σύμβασης της Βαρκελώνης) για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων περιοχών, που καθορίζει αδόμητη ζώνη 100 μέτρων από τον αιγιαλό. Στην Ελλάδα καταργείται το ελάχιστο πλάτος παραλίας 30 μέτρων.
Ταυτόχρονα, όμως, το ίδιο νομοθέτημα αφήνει ενδεχομένως “παράθυρα” επιστρέφοντας το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων, παλαιών αιγιαλών σε καθεστώς οικονομικής εκμετάλλευσης, προβλέποντας “κοινωνικοί παράγοντες και τοπικές ιδιομορφίες” να λαμβάνονται υπόψη ως κριτήρια για την απόλυτη (περιβαλλοντική) προστασία μιας παραλίας.
Αντιθετα, στα ιδιαίτερα θετικά του νομοσχεδίου είναι ότι μπαίνει μία τάξη στις μισθώσεις. Φεύγουν από τους δήμους και πλέον θα γίνονται ηλεκτρονικά. Το Υπουργείο επεκτείνει τη χρήση ηλεκτρονικής διαδικασίας για τις μισθώσεις στο σύνολο των αιγιαλών – παραλιών, καταργώντας τη συμμετοχή των δήμων, χωρίς ωστόσο να καταργεί τα έσοδά τους από τις μισθώσεις (60% του ποσού). Η διαδικασία θα διεξάγεται μέσα από ένα νέο πληροφοριακό σύστημα που θα ονομάζεται “Μητρώο Συμβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλού και Παραλίας” και θα βρίσκεται στο gov.gr υπό την ευθύνη των Κτηματικών Υπηρεσιών.
Το μοναδικό ίσως πρόβλημα είναι ότι ορισμένα νησιά σήμερα, όπως για παράδειγμα οι Λειψοί, απαγορεύουν ομπρέλες και ξαπλώστρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι Δήμοι και η κοινωνία δεν θα έχουν κανένα απολύτως δικαίωμα απέναντι σε κάποιον που επιθυμεί να υποβάλλει αίτηση για τη μίσθωση της παραλίας. Βέβαια, ο νόμος ορίζει ότι οι Δήμοι θα μπορούν να γνωμοδοτούν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα συναποφασίζουν.
Πάντως απέναντι στις αιτιάσεις των φορέων και της αντιπολίτευσης ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας απαντά δηκτικά σημειώνοντας της εξής: ” Έλεος πια με τα fake news ορισμένων περιβαλλοντικών οργανώσεων και κομμάτων της Αντιπολίτευσης ότι δήθεν νομιμοποιούμε αυθαίρετα σε παραλίες και ότι τάχα επιτρέπουμε να υπάρχει αυξημένη δόμηση στις περιοχές αυτές. Από πού προκύπτει αυτό; Τους ρώτησα και στη Βουλή, αλλά απάντηση δεν πήρα. Διότι πολύ απλά κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στο νομοσχέδιό μας για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές! Μόνο στη φαντασία τους υπάρχει! Και εκτός από αυτό, στο Υπουργείο Οικονομικών δεν είμαστε αρμόδιοι για τη δόμηση. Είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Αποδεικνύεται ακόμα μια φορά ότι ορισμένοι συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο με πολύ μεγάλη επιπολαιότητα και ανευθυνότητα. Και προκειμένου να ασκήσουν αντιπολίτευση, λειτουργούν ως ένας σύγχρονος Δον Κιχώτης. Και ξιφουλκούν εναντίον ανεμομύλων. Τους αφήνουμε λοιπόν με τους ανεμομύλους τους. Και προχωρούμε μπροστά με ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό νομοσχέδιο: Με την εισαγωγή του θεσμού των Απάτητων Παραλιών. Με ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς οριζόντια για μεγαλύτερη διαφάνεια. Με αξιοποίηση νέων τεχνολογιών για να ελέγχεται καλύτερα η παραβατικότητα. Και με πολύ αυστηρά πρόστιμα”.
Πάντως, το Υπουργείο Οικονομικών δεν φαίνεται να έχει δώσει πειστικές απαντήσεις για τον λόγο που καταργεί την ελάχιστη παραλία 30 μέτρων από τον αιγιαλό που ίσχυε από το 2019.