Του Λοΐζου Γασμούλου
Η μείωση του Φ.Π.Α. είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του εγχώριου μικρομεσαίου και μεσαίου επιχειρείν. Ένας κλάδος ο οποίος παρουσίασε σχετική ανθεκτικότητα, τα δέκα προηγούμενα χρόνια, ήταν εκείνος των αναψυκτικών, των χυμών και των εμφιαλωμένων νερών. Μέσα στην γενικότερη κατάσταση της χρεοκοπίας της χώρας, την κατακόρυφη πτώση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, τη φυγή στο εξωτερικό δεκάδων χιλιάδων ατόμων, ο συγκεκριμένος κλάδος κατόρθωσε να επιπλεύσει.
Αναφέρομαι πάντοτε στις εταιρίες ελληνικών συμφερόντων, όχι στις δύο πολυεθνικές Coca Cola και Pepsi Cola. Αυτές εγκατέλειψαν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τη χώρα. Και τώρα επιστρέφουν με μεγαλύτερη επιθετικότητα κατά του εγχώριου επιχειρείν.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου των αναψυκτικών και των χυμών είδαν τα μερίδιά τους στην αγορά να αυξάνονται, από χρόνο σε χρόνο μετά το 2012-2013. Ο λόγος της αύξησης των ποσοστών των ελληνικών επιχειρήσεων ήταν το μποϊκοτάζ που είχαν κηρύξει οι απεργοί του εργοστασίου της Coca Cola στην Θεσσαλονίκη, μετά το κλείσιμο της παραγωγής και της κατάργησης του τμήματος διανομής.
Τα εργατικά σωματεία του συγκεκριμένου εργοστασίου σε συνεργασία με το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης (Ε.Κ.Θ.) και την Πανελλαδική Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Εμφιαλωμένων Ποτών (Π.Ο.Ε.Ε.Π.) κήρυξαν μποϊκοτάζ στα προϊόντα της αμερικανικής πολυεθνικής με τα συνθήματα “Κόκκινη κάρτα στην Coca Cola” και “Ούτε γουλιά Coca Cola”.
Το κίνημα του μποϊκοτάζ δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για την προώθηση των ελλαδικών αναψυκτικών και ανάγκασε το “σύστημα Coca Cola”, όπως αυτοαποκαλείται η αμερικανική πολυεθνική, να αμύνεται διαρκώς και να ξοδεύει χρήματα σε διάφορα επικοινωνιακά πρότζεκτ ώστε να περιορίσει την εμβέλεια των συνθημάτων των απεργών και να ανακόψει τη φρενήρη αύξηση των μεριδίων αγοράς που κατέγραφαν οι ελληνικές επιχειρήσεις αναψυκτικών και χυμών.
Η ιστορία αυτή άρχισε το φθινόπωρο του 2013 και διήρκεσε, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη ένταση, μέχρι την εμφάνιση της πανδημίας. Σήμερα έξω από τα γραφεία της Ομοσπονδίας στην Θεσσαλονίκη, συνεχίζει να είναι αναρτημένο το πανό με το σύνθημα “Κόκκινη κάρτα στην Coca Cola”. Σε αυτά τα χρόνια υπήρξαν δικαστικές προσφυγές της αμερικανικής πολυεθνικής στα δικαστήρια για να καταργηθούν τα συνθήματα των απεργών, διάφορες μυστήριες υποθέσεις με μηνύσεις αγνώστων κατά ηγετικών στελεχών των συνδικάτων στο χώρο των εμφιαλωμένων ποτών, δεκάδες χορηγίες της Coca Cola σε πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς (μητρόπολη Θεσσαλονίκης, περιφέρεια Θεσσαλίας, δήμος Θεσσαλονίκης κ.α.). Αυτά και άλλα πολλά είχαν ως στόχο να συγκρατήσουν τις μειούμενες πωλήσεις της αμερικανικής πολυεθνικής στην ελληνική αγορά.
Το συμπέρασμα από την εμπειρία αυτή είναι ότι η Coca Cola αποδεικνύεται ευάλωτη στις πιέσεις της κοινωνίας. Από τις κινητοποιήσεις και το μποϊκοτάζ ωφελήθηκαν όλες οι ελληνικές, τοπικές και πανελλαδικής εμβέλειας επιχειρήσεις, αναψυκτικών και χυμών, έσπασαν οι πρακτικές του συστήματος Coca Cola στην αγορά και εντάθηκε ο ανταγωνισμός.
Σημειώνω ότι δύο από τις σημαντικότερες ελληνικές επιχειρήσεις στον κλάδο των αναψυκτικών η “Βίκος” και η “Green Cola” αναδύθηκαν στην αγορά με την έναρξη του μποϊκοτάζ στην Coca Cola. Χωρίς το μποϊκοτάζ είναι αμφίβολο εάν θα εκτινασσόταν οι πωλήσεις τους και αν θα αποσπούσαν ικανά μερίδια αγοράς.
Τα τελευταία χρόνια και με τη βοήθεια της πανδημίας η Coca Cola άρχισε να ανακτά το χαμένο έδαφος και να εκτοπίζει πάλι τους εγχώριους παίκτες από την αγορά. Με τις αμφίβολες αρπακτικές πρακτικές της. Στόχος των δύο πολυεθνικών είναι οι αδιαφοροποίητοι καταναλωτές των τουριστικών περιοχών της χώρας.
Οι πολυεθνικές σε περιόδους αύξησης του κόστους μπορούν να απορροφήσουν οποιαδήποτε κόστη, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει το ίδιο για τις ελληνικές επιχειρήσεις, τοπικής ή πανελλαδικής εμβέλειας.
Ο υψηλός Φ.Π.Α. επιβαρύνει τους καταναλωτές. Σε περιόδους οικονομικής ανέχειας σημαίνει ότι επιδρά στην κατανάλωση. Η μείωση του Φ.Π.Α. – προσωπικά για τον συγκεκριμένο κλάδου θα πρότεινα 6% – θα λειτουργούσε ευεργετικά για το ελληνικό επιχειρείν του κλάδου, θα διασφάλιζε θέσεις εργασίας στην περιφέρεια.
Το επιχείρημα της κυβέρνησης υπέρ του υψηλού Φ.Π.Α. είναι ότι λόγω του τουρισμού αυξάνονται τα έσοδα του κράτους. Ο υψηλός Φ.Π.Α., ωστόσο, λειτουργεί ως πριμοδότηση των πολυεθνικών Coca Cola και Pepsi Cola. Που σημαίνει ότι από τα κέρδη τους ελάχιστα επιστρέφουν στην χώρα. Αντιθέτως οι ελληνικές επιχειρήσεις επιστρέφουν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους στην ελληνική κοινωνία και οικονομία.
Ένα απλό παράδειγμα: οι τηλεοπτικές καμπάνιες της Coca Cola και της Pepsi Cola είναι παραγωγές του εξωτερικού. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από τα τηλεοπτικά κανάλια ουδείς αποκομίζει κάποιο όφελος. Για μια διαφήμιση της “Green Cola”, της “Λουξ”, της “Βίκος”, της “Κλιάφα” ή, ακόμη και των τοπικών επιχειρήσεων της Κρήτης (“Φήμη” κλπ.) και άλλων τοπικών μικρότερης εμβέλειας, ένας ολόκληρος κύκλος δραστηριοτήτων. Σκηνοθέτες, ηθοποιοί, μηχανικοί, γραφίστες, τυπογράφοι κλπ.
Τα έσοδα που προφασίζεται η κυβέρνηση χάνονται πολλαπλασίως με την αποδυνάμωση των ελληνικών επιχειρήσεων. Λιγότερες και πιο αδύναμες ελληνικές επιχειρήσεις σημαίνει λιγότερες θέσεις εργασίας σε μια περιοχή της περιφέρειας. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, και αυτό είναι μια ιδιαιτερότητα, είναι επιχειρήσεις της περιφέρειας. (“Green Cola” Ορεστιάδα του Έβρου, “Εσπερια” Αλεξανδρούπολη, “Νectar” Σέρρες, “Κουκάκης φαρμ” Κιλκίς, “Τέρψις” Νάουσα, “Ξινό Νερό” Φλώρινα, “Βίκος” Ιωάννινα, ΕΨΑ Βόλος, “Κλιάφα” Τρίκαλα, “Ιτέα-Φλώρινα” Ιτέα Στερεά Ελλάδα, “Λουξ” Πάτρα, “Οικογένεια Χριστοδούλου” Αργολίδα και Κουφάλια Θεσσαλονίκης, “Γεράνι” Χανιά, “Φήμη” Χανιά, “Οικογένεια Χριστοδούλου” Αργολίδα και Κουφάλια Θεσσαλονίκης, “Viva” Λάρισσα, “Ρέα fresh” ΕΑΣ Αργολίδας, “Λακωνία» ΑΣΕ Αμυκλών Σπάρτης, “Κάμπος” Χίου, “Βιοχύμ” Χανιά κ.α.)
Αντίθετα το χρήμα των τουριστών μέσω των πολυεθνικών θα παίρνει πάλι την άγουσα προς το εξωτερικό. Το οικονομικό αποτύπωμα των πολυεθνικών στην ελληνική κοινωνία είναι δυσανάλογα μικρότερο των κερδών που αποκομίζουν από την αγορά λόγω των τουρισμού.
Το πολιτικό και κοινωνικό συμπέρασμα από το μποϊκοτάζ των εργαζομένων της Coca Cola Θεσσαλονίκης είναι ότι οι πολίτες και καταναλωτές έχουν την δυνατότητα της ΑΜΕΣΗΣ κοινωνικής παρέμβασης στις οικονομικές διεργασίες και στο επιχειρείν της χώρας.
Ο κλάδος των αναψυκτικών και χυμών μπορεί να μετατραπεί σε ένα από τα οχήματα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, αρκεί να παραμερισθούν οι πολυεθνικές. Ένα καταναλωτικό κίνημα προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν μια αρχή. Να αρχίσει να ενημερώνεται ο κόσμος γιατί πρέπει να αποφεύγει τα προϊόντα των πολυεθνικών. Ένα είδος κοινωνικής και οικονομικής άμυνας.
Επίσης, από φέτος ο Αύγουστος μπορεί να κηρυχθεί σε όλους τους τόνους και με κάθε τρόπο, σε κάθε γωνιά της χώρας, σε μήνα των ελληνικών αναψυκτικών και χυμών.
