Κυδωνία ονομάζεται περιοχή του πλανήτη Άρη

Ο Άρης είναι ο 4^ος από τον Ήλιο πλανήτης του Ηλιακού μας συστήματος, ο 2^ος πλησιέστερος στη Γη και ο 7^ος σε μέγεθος και μάζα. Το όνομά του το οφείλει στους Αρχαίους Έλληνες που του έδωσαν το όνομα του Θεού Άρη.

Λέγεται και κόκκινος πλανήτης, κατά τους Αρχαίους Πυρόεις, λόγω του ερυθρού χρώματος που παρουσιάζει και οφείλεται στο τριοξείδιο του σιδήρου που υπάρχει στην επιφάνειά του. Διαθέτει λεπτή ατμόσφαιρα (013% οξυγόνο), και οι θερμοκρασίες του φτάνουν το καλοκαίρι τους  +20^ο C, ενώ το χειμώνα τους   -87^ο C. Τα χαρακτηριστικά της μορφολογίας του είναι ίδια με το ανάγλυφο της Γης. Ενδείξεις φανερώνουν ότι διέθετε ωκεανούς με νερό, ποτάμια, λίμνες και φιλοξενούσε μικροβιακή ζωή. Λόγω όμως της μικρής βαρύτητας και το ασθενές μαγνητικό πεδίο του, το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιρας διέφυγε στο διάστημα και το νερό του εν μέρει εξατμίστηκε και εν μέρει διέρρευσε στο υπέδαφός του. Έχει δύο δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο.

Ο Άρης ανήκει στους Ναυτιλιακούς πλανήτες, ονομάζονται έτσι όσοι κρίνονται κατάλληλοι για παρατήρηση, οπότε χαρτογραφούνται, όπως εδώ στη Γη. Την χαρτογράφηση του πλανήτη την άρχισε ο αστρονόμος Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι το 1870. Αρκετά χρόνια αργότερα το έργο του ολοκληρώθηκε από τους Έλληνες, Ιωάννη Φωκά και Ευγένιο Αντωνιάδη, επίσης αστρονόμους. Από τα ονόματα που έδωσαν τα 40 περίπου είναι Ελληνικά, μεταξύ αυτών είναι τα εξής: ΑΙΟΛΙΣ, ΑΜΑΖΩΝ, ΙΚΑΡΙΑ, ΕΣΠΕΡΙΑ  (έτσι ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες την Αμερική), ΟΥΤΟΠΙΑ, ΩΓΥΓΙΑ (το νησί της Καλυψούς) και την ΚΥΔΩΝΙΑ, περιοχή που βρίσκεται στο Βόρειο ημισφαίριο (350 κάθετα και 49^ο και 9^ο οριζόντια). Είναι μια τεράστια έκταση και η πιο πολυσυζητημένη περιοχή του Άρη γιατί τα πρώτα διαστημόπλοια έστειλαν φωτογραφίες ενός βράχου που είχε την μορφή προσώπου – αγάλματος, οπότε έδωσε τροφή για σενάρια, και έχουν γραφτεί πολλά βιβλία. Εκεί το 1997 προσεδαφίστη το σκάφος Pathfinder   και τα πράγματα ξεκαθάρισαν γιατί από κοντά ο βράχος είχε διαφορετική εικόνα.

Μια τεράστια έκταση επίσης έχει το όνομα ΕΛΛΑΣ, ενώ το ψηλότερο όρος, που είναι και το ψηλότερο του ηλιακού μας συστήματος, ένα παλαιό ηφαίστειο, το ονόμασαν ΟΛΥΜΠΟ. Το όρος έχει ύψος 27.000 μέτρα.

Αργότερα η επιστημονική κοινότητα έδωσε τα ονόματα των τριών αστρονόμων που έκαναν την πρώτη χαρτογράφηση, σε κρατήρες του Άρη και της Σελήνης.

Να υπενθυμίσουμε ότι η Κυδωνία ήταν σημαντική αρχαία πόλη-κράτος στην Βόρειοδυτική ακτή της Κρήτης, στο σημείο όπου σήμερα είναι κτισμένη η πόλη των Χανίων. Κατά τον θρύλο, η Κυδωνία ιδρύθηκε από τον Βασιλιά Κύδωνα, γιο του Ερμή ή του Απόλλωνα και της Ακακαλλίδας, κόρης του Βασιλιά Μίνωα. Σύμφωνα με τον Παυσανία ήταν γιος του Τεγεάτη . ΤοΚύδων μπορεί να προέρχεται είτε από το ουσιαστικό κῦδος(=δόξα) είτε από το ρήμα κυδάνω(=καυχιέμαι). Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει ότι η πόλη ιδρύθηκε από το Μίνωα.

Προϊστορική περίοδος

Το όνομα της πόλης αναφέρεται  σε πινακίδες Γραμμικής Β από την Κνωσό (ku-do-ni-ja). Στο λόφο Καστέλλι, που είναι το φρούριο του λιμανιού των Χανίων, οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν ανακαλύψει όστρακα, που χρονολογούνται στη Νεολιθική εποχή. Ελάχιστα ευρήματα όπως τοίχοι και δάπεδα επιβεβαιώνουν ότι η συστηματική κατοίκιση του λόφου ξεκίνησε κατά την ΠΜ ΙΙ περίοδο. Μία μινωική οικία (οικία Ι) με το χαρακτηριστικό διάδρομο εντοπίστηκε. Καταστράφηκε κατά τη ΥΜ ΙΒ περίοδο. Οι οικίες της ΥΜ ΙΙΙΑ φάσης ανήκαν σε ανακτορικό οικισμό, που έπαψε να υπάρχει κατά την ΥΜ ΙΙΙ. Η πόλη εκτεινόταν πέρα από το λόφο του Καστελλίου, όπως αποκάλυψαν οι ανασκαφές στην οδό Δασκαλογιάννη, όπου αποκαλύφθηκε ένα ΥΜ ΙΒ άδυτο ή  “δεξαμενή καθαρμών’’.

Η ανακάλυψη ενός corpus πινακίδων Γραμμικής Α και Γραμμικής Β αποδεικνύει την ύπαρξη αρχειοθήκης. Επιπλέον οι αρχαιολόγοι έχουν αναγνωρίσει την ύπαρξη ενός τοπικού εργαστηρίου κεραμεικής, που δραστηριοποιήθηκε κατά την ΥΜ ΙΙΙ.

Γεωμετρική και Αρχαϊκή περίοδοι

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Όμηρος κάνει λόγο για Κύδωνες (φυλή) και όχι Κυδωνιάτες, που κατοικούν στις όχθες του Ιάρδανου (Κερίτης ή Κλαδισός) ποταμού. Ο Ηρόδοτος θεωρεί ότι η πόλη ιδρύθηκε από Σαμίους, οι οποίοι αργότερα νικήθηκαν και υποδουλώθηκαν από ένα συνασπισμό Αιγινητών και Κρητών.  Και η Αίγινα έστειλε αποίκους στην  κρητική πόλη. Εξαιτίας αυτών των επαφών η Κυδωνία σε πρώιμη φάση  έβγαλε νόμισμα που ομοιάζει με αυτό του προαναφερόμενου νησιού. Τα αρχαιολογικά στοιχεία από αυτές τις περιόδους είναι περιορισμένα.

Μιχάλης Γ. Κελαϊδής