Του Χάρη Παπαδάκη *

Κύριε Δήμαρχε,

Το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Αποκορώνου δεν είναι ένα γενικό διοικητικό έγγραφο. Είναι μια διαδικασία που επηρεάζει άμεσα συγκεκριμένους τόπους, οικισμούς και ανθρώπους: από τις Καλύβες και την Αλμυρίδα, μέχρι τις Βρύσες, τον Βάμο και τα ορεινά χωριά, από την παράκτια ζώνη Καβρός – Γεωργιούπολη έως την ενδοχώρα και την Ασή Γωνιά.

Ακριβώς γι’ αυτό, δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως τεχνική άσκηση χωρίς κοινωνικό και πολιτικό αποτύπωμα.

Κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη πολεοδομικού σχεδιασμού. Αυτό που αμφισβητείται είναι πώς κατανέμεται η ανάπτυξη και ποιοι τελικά ωφελούνται. Όταν, για παράδειγμα, η πίεση συγκεντρώνεται στην παράκτια ζώνη από Καβρό έως Γεωργιούπολη, χωρίς σαφή όρια φέρουσας ικανότητας, το ερώτημα δεν είναι θεωρητικό: είναι περιβαλλοντικό, υδρολογικό και κοινωνικό.

Στο δημόσιο λόγο σας, η κριτική αντιμετωπίζεται περίπου ως άρνηση της προόδου. Όμως οι ενστάσεις που διατυπώνονται αφορούν πολύ συγκεκριμένα ζητήματα:

τι σημαίνει το ΤΠΣ για τους μικρούς ιδιοκτήτες στις Καλύβες, πώς επηρεάζονται οι αγροτικές χρήσεις στον Βάμο και τις Βρύσες, ποια είναι η προοπτική για τα χωριά της ενδοχώρας που ήδη αντιμετωπίζουν πληθυσμιακή συρρίκνωση.

Επικαλείστε συχνά το «μέλλον των χωριών». Όμως στα χωριά αυτά – από τον Κεφαλά και τον Γαβαλοχώρι, έως τον Στύλο και τον Σαμωνά – το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη χαρτών. Είναι η έλλειψη προσιτής κατοικίας, βασικών υπηρεσιών και σταθερών όρων διαβίωσης για νέες οικογένειες. Στο κείμενό σας δεν υπάρχει καμία σαφής πολιτική που να εγγυάται ότι τα χωριά δεν θα μετατραπούν σε εποχικούς οικισμούς ή σε πεδία επενδυτικής αξιοποίησης χωρίς μόνιμο πληθυσμό.

Ιδιαίτερα κρίσιμο είναι το ζήτημα των υποδομών. Σήμερα, σε περιοχές όπως η Αλμυρίδα, οι Καλύβες, ο Κεφαλάς, το Κοκκινο Χωριό και ο Βάμος, η πίεση στην ύδρευση είναι ήδη ορατή. Στην ενδοχώρα, η αποχέτευση παραμένει ελλιπής ή ανύπαρκτη, ενώ δεν έχει παρουσιαστεί ολοκληρωμένος κυκλοφοριακός σχεδιασμός που να συνδέει τις αναπτυξιακές προβλέψεις του ΤΠΣ με την πραγματικότητα. Ο σχεδιασμός χωρίς επίλυση αυτών των ζητημάτων δεν είναι αναπτυξιακός· είναι επισφαλής.

Στο θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης η σύγχυση είναι ακόμη μεγαλύτερη. Πολλοί ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων στην ενδοχώρα του Αποκόρωνα δεν γνωρίζουν τι αλλάζει και τι παραμένει ως προς τα δικαιώματά τους. Δεν υπάρχει σαφής εικόνα για τους νέους κανόνες ούτε για το πώς και πότε θα εφαρμοστούν. Αυτή η αβεβαιότητα δεν πλήττει όσους έχουν ισχύ και πρόσβαση σε πληροφόρηση, αλλά κυρίως τους μικρούς ιδιοκτήτες που προσπαθούν να προγραμματίσουν το μέλλον τους.

Η δημόσια διαβούλευση, τέλος, παρουσιάζεται ως μία τυπική διαδικασία. Και όμως χρειάζονται να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα  όλοι οι ενδιαφερόμενοι σχετικά με την ύδρευση, την αποχέτευση, την κυκλοφοριακή ικανότητα, τα απορρίμματα, ώστε να τηρείται η δημόσια διαφάνεια. Η  διαβούλευση δεν μπορεί να εξαντλείται σε ενημερωτικές παρουσιάσεις χωρίς πραγματική συνδιαμόρφωση και πραγματικά δεδομένα.

Κύριε Δήμαρχε, ο ρόλος της δημοτικής αρχής δεν είναι να επιβάλει έναν σχεδιασμό, αλλά να διασφαλίσει ότι ο σχεδιασμός αυτός θα έχει κοινωνική νομιμοποίηση. Όταν οι ανησυχίες κατοίκων συγκεκριμένων περιοχών αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο, το πρόβλημα δεν είναι η κοινωνία. Είναι ο τρόπος άσκησης της διοίκησης.

Ο Αποκόρωνας χρειάζεται σχέδιο. Χρειάζεται όμως σχέδιο που να λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές αντοχές της παράκτιας ζώνης, τις ανάγκες της ενδοχώρας, τις δυνατότητες των αγροτικών περιοχών και, κυρίως, τους ανθρώπους που ζουν ήδη εδώ. Η συζήτηση για το ΤΠΣ δεν είναι καθυστέρηση της ανάπτυξης. Είναι η τελευταία ευκαιρία να αποφασίσουμε ποιος Αποκόρωνας θα υπάρξει τα επόμενα 20–30 χρόνια.

Με εκτίμηση,

Ένας πολίτης του Αποκόρωνα που ζητά σχέδιο με όρια, δικαιοσύνη και διαφάνεια