Αντιμέτωπη με ύφεση βρίσκεται η κραταιά οικονομία της Γερμανίας, καθώς ο αντίκτυπος από την πολύμηνη διαμάχη ΗΠΑ – Κίνας είναι σοβαρός. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες της μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης πιέζονται ως παρεπόμενο του εμπορικού πολέμου όσο και από τους νέους κανόνες για τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων, ειδικά μετά το σκάνδαλο Dieselgate.
Σύμφωνα με τον δείκτη επενδυτικής εμπιστοσύνης, τον δείκτη Sentix, υπάρχει μια υποχώρηση στα χαμηλότερα των τελευταίων εννέα ετών – και μάλιστα με αρνητικό πρόσημο – ενώ ο δείκτης του χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης, ο DAX, σημειώνει απώλειες συχνά λόγω της πτώσης των μετοχών στον κλάδο του αυτοκινήτου.
Ο συνολικός δείκτης για τη γερμανική οικονομία υποχώρησε τον Ιούνιο στις -0,7 μονάδες από τις 7,9 μονάδες στις οποίες βρισκόταν τον Μάιο. Ο δείκτης των προσδοκιών υποχώρησε περαιτέρω, στις -14 μονάδες από τις -2 μονάδες τον Μάιο, ενώ ο επιμέρους δείκτης που αντανακλά την τρέχουσα κατάσταση υποχώρησε επίσης στις 13,5 μονάδες από τις 18,3 που βρισκόταν τον Μάιο. Η σχετική έρευνα της Sentix υπογραμμίζει πως «ο σινοαμερικανικός εμπορικός πόλεμος επιβαρύνει ιδιαιτέρως τη γερμανική οικονομία, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές».
Δυσοίωνες είναι όμως οι προβλέψεις και από το εσωτερικό της Γερμανίας, καθώς η κίνηση της Bundesbank να αναθεωρήσει προς τα κάτω την πρόβλεψή της για ανάπτυξη το 2019 – μόλις στο 0,6% από 1,6% της αμέσως προηγούμενης πρόβλεψής της – φέρνει πονοκέφαλο στην κυβέρνηση. Η αναθεώρηση της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας ήρθε λίγο μετά τις προειδοποιήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο εξέφρασε την εκτίμηση πως ο σινοαμερικανικός εμπορικός πόλεμος ενδέχεται να αφαιρέσει έως και 0,5% από το παγκόσμιο ΑΕΠ μέσα στο 2020.
Από την αρνητική αυτή εκτίμηση δεν μπορεί να μείνει αλώβητος ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της ευρωζώνης. Η γερμανική κυβέρνηση, βλέποντας τα αρνητικά αυτά νούμερα, επικαλέστηκε τη μεγάλη μείωση των εξαγωγών, αλλά και της βιομηχανικής παραγωγής, που, όπως τονίζουν οικονομολόγοι και αναλυτές, οφείλεται στον εμπορικό πόλεμο, αλλά και στην αβεβαιότητα για το Brexit.
Μείον οι ξένες επενδύσεις
«Η παγκοσμιοποίηση παραπαίει» ήταν ο τίτλος της συντηρητικής εφημερίδας «Die Welt», η οποία επικαλείται έκθεση του ΟΗΕ για τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι ΑΞΕ της Γερμανίας στο εξωτερικό μειώθηκαν αισθητά το 2018, ενώ ακολουθούν αρνητική πορεία και το 2019, με αποτέλεσμα η Γερμανία να διολισθαίνει στην παγκόσμια κατάταξη, καθώς βρίσκεται πίσω από το Μεξικό και την Ισπανία και οι γερμανικές οικονομικές ενώσεις απαιτούν από την πολιτική ηγεσία να ενεργοποιηθεί.
Συγκεκριμένα η «Die Welt» έγραψε:
«Πριν από έναν χρόνο, στις 15 Ιουνίου 2018, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε τους πρώτους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα ύψους 50 δισ. δολαρίων. Η Κίνα ανακοίνωσε τα πρώτα αντίμετρα και από τότε κλιμακώνεται η εμπορική ένταση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών και αυξάνεται η αβεβαιότητα μεταξύ των εταιρειών και των επενδυτών παγκοσμίως. Πόσο μεγάλη είναι αυτή στην πραγματικότητα, το δείχνει πρόσφατη αξιολόγηση της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) του ΟΗΕ.
Μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων στην Ευρώπη είναι εκείνες οι χώρες που επωφελήθηκαν στο παρελθόν ιδιαίτερα από τις ελκυστικές συνθήκες που προσέφεραν. Στην έκθεσή της η UNCTAD αναφέρει ρητά την Ελβετία και την Ιρλανδία, με τη Γερμανία να μην εξαιρείται από αυτή την εξέλιξη. Οι άμεσες επενδύσεις της υποχώρησαν στα 26 δισ. δολάρια, έναντι 37 δισ. δολαρίων το προηγούμενο έτος, με αποτέλεσμα να βρίσκεται πίσω από χώρες όπως η Ισπανία, ο Καναδάς, η Γαλλία και το Μεξικό».
Η διολίσθηση της Γερμανίας στην κατάταξη δεν είναι πάντως ανησυχητική. Τα τελευταία χρόνια το επίπεδο των άμεσων ξένων επενδύσεων παρουσίαζε διακυμάνσεις μεταξύ 4 και σχεδόν 40 δισ. δολαρίων. Εν τούτοις, διάφορες οικονομικές ενώσεις απαιτούν από την πολιτική ηγεσία και το γερμανικό ΥΠΟΙΚ – ανεξάρτητα από την εμπορική διαμάχη και το Brexit – να εργαστούν προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ελκυστικότητας της Γερμανίας ως επενδυτικού προορισμού.
Αλλά και στο μεγάλο κάδρο τα αποτελέσματα είναι τα ίδια. Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας έφερε στην επιφάνεια τον προβληματικό οικονομικό κύκλο των γερμανικών εταιρειών και κατ’ επέκταση των ευρωπαϊκών. Ενώ οι αμερικανικές εταιρείες έχουν αυξήσει τον κύκλο εργασιών τους το 2018 σε σχέση με το 2017 κατά 10,5%, οι ασιατικές κατά 10,15%, οι γαλλικές κατά 6,8%, οι ιταλικές κατά 5,8%, οι γερμανικές περιορίστηκαν μόλις στο 1,2%.
Βασικός παράγοντας βέβαια αυτής της υποχώρησης των ευρωπαϊκών εταιρειών είναι η φύση των προϊόντων. ΗΠΑ και Κίνα έχουν επιδοθεί σε έναν ανταγωνισμό για προϊόντα τεχνολογίας, στα οποία η Ευρώπη παρουσιάζει επιβράδυνση.
Βασικοί παράγοντες για την επιτυχία των αμερικανικών επιχειρήσεων είναι η αύξηση της ζήτησης στην εγχώρια αγορά των ΗΠΑ και η ανάπτυξη που σημειώθηκε στις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Η γερμανική οικονομία από πλευράς της δεν έχει καταφέρει να αναδείξει ούτε μια επιχείρηση εφάμιλλη της Apple ή της Microsoft, εταιρειών δηλαδή όπου σημειώνονται οι μεγαλύτερες αυξήσεις αναφορικά με τον κύκλο εργασιών και τα κέρδη.