Στη 1.30 τα ξημερώματα, με την Ιταλία να γονατίζει από τον κοροναϊό και με την πανδημία να κλυδωνίζει ολόκληρη την Ευρώπη, η Κριστίν Λαγκάρντ σήκωσε το «μπαζούκα»: Η ΕΚΤ, μετά από έκτακτη νυχτερινή τηλεδιάσκεψη, ανακοίνωσε νέο επιθετικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης με αγορές ομολόγων – συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών – ύψους 750 δις ευρώ.
Ήταν η μόνη απάντηση που μπορούσε να δοθεί μετά από μια ημέρα γενικής κατάρρευσης: Η Ιταλία είχε 475 νεκρούς από τον κορονοϊό μέσα σε ένα 24ωρο, η Γαλλία ανακοίνωσε αύξηση κρουσμάτων κατά 18%, και στις αγορές το κύμα πωλήσεων ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων είχε ήδη οδηγήσει την ΕΚΤ σε απ’ ευθείας παρέμβαση για να συγκρατήσει το κόστος δανεισμού κυρίως της Ιταλίας.
Το νέο πρόγραμμα είναι ένα νομισματικό πακέτο-μαμμούθ που αποφασίστηκε ειδικά για την πανδημία, ονομάστηκε Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP), μπορεί να διευρυνθεί ακόμη περισσότερο εάν απαιτηθεί, και θα παραμείνει σε ισχύ τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2020. «Οι έκτακτες συνθήκες επιβάλουν έκτακτη δράση. Δεν υπάρχουν όρια στην δέσμευσή μας στο ευρώ. Είμαστε αποφασισμένοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα όπλα που έχουμε στην διάθεσή μας» δήλωσε τα ξημερώματα η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά το εμβληματικό “whatever it takes» του Μάριο Ντράγκι.
Η μεγάλη διαφορά του τότε με το τώρα είναι πως στο πρόγραμμα Λαγκάρντ θα ενταχθεί και η Ελλάδα, παρ’ ότι τα ομόλογά της δεν βρίσκονται σε επενδυτική βαθμίδα και δεν είναι επιλέξιμα για αγορές με βάση το καταστατικό της ΕΚΤ. Ωστόσο, στη χθεσινή τηλεδιάσκεψη αποφασίστηκε να χορηγηθεί στα ελληνικά ομόλογα ειδικό waiver – δηλαδή «εγγύηση» ασφάλειας – έτσι ώστε να μπορούν να αγοραστούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι τίτλοι που εκδίδει το ελληνικό κράτος.
Στην πραγματικότητα, η ΕΚΤ μπαίνει μετωπικά σ’ αυτή την νέα «οικονομία πολέμου» και κόβει αφειδώς χρήμα για να διασώσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες από μία ύφεση απρόβλεπτου βάθους και διάρκειας.
Είχαν προηγηθεί δραματικές διαβουλεύσεις μεταξύ Φραγκφούρτης, Βρυξελλών, Ρώμης και Βερολίνου, με τις εκτιμήσεις στην έδρα της ΕΚΤ να δείχνουν πανευρωπαϊκή ύφεση που μπορεί να φθάσει και το 5%. Δημοσίευμα της γερμανικής FAZ, το οποίο «δείχνει» ως πηγή την Κριστίν Λαγκάρντ, επικαλείται υπολογισμούς σύμφωνα με τους οποίους εάν οι αυστηροί περιορισμοί για τον κορονοϊό διαρκέσουν τρεις μήνες, η οικονομία της ΕΕ μπορεί να συρρικνωθεί κατά 5%. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, η πρόεδρος της ΕΚΤ έθεσε τα στοιχεία αυτά υπ’ όψιν των ευρωπαίων ηγετών, ενώ κοινοτικές πηγές αποδίδουν στην Λαγκάρντ ότι προειδοποίησε ακόμη και για ακραίο σενάριο ύφεσης της τάξης του 10%.
Το μοντέλο προσομοίωσης βασίστηκε στην εκτίμηση πως κάθε μήνας καραντίνας θα «κόβει» από την ανάπτυξη της ευρωζώνης ποσοστό 2,1%.
Με αυτά τα δεδομένα όλοι οι κανόνες, νομισματικοί και δημοσιονομικοί, ανατρέπονται και το «μπαζούκα» της ΕΚΤ γίνεται το πρώτο πυρηνικό όπλο σε έναν ασύμετρο, υγειονομικό και οικονομικό, πόλεμο. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, άλλωστε, ο κοροναϊός έχει ήδη οδηγήσει σε σιωπηλή κατάρρευση και του Συμφώνου Σταθερότητας με την Ιταλία, την Ισπανία και την Γαλλία να ανακοινώνουν θηριώδη πακέτα δαπανών για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκαλεί η πανδημία.
Οι έως τώρα δαπάνες που έχει εξαγγείλει η Ιταλία είναι της τάξης του 20% του ΑΕΠ της, με το τελευταίο πακέτο μέτρων της κυβέρνησης Κόντε να φθάνει τα 25 δις ευρώ. Ο Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε προχθές ότι θα στηρίξει την οικονομία με με δαπάνες ύψους 45 δισ. ευρώ οι οποίες εκτοξεύουν το χρέος της χώρας πάνω από το 100% του ΑΕΠ, ενώ στο 20% του ΑΕΠ φθάνουν και τα αντίστοιχα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πέδρο Σάντσεθ στην Ισπανία.