Ενας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς ομίλους της χώρας, η Motor Oil της οικογένειας Βαρδινογιάννη, και μία από τις ισχυρότερες επιχειρήσεις ενέργειας της Ευρώπης, η ιταλική Eni, μπαίνουν σφήνα στον ενεργειακό σχεδιασμό της Κρήτης προσφέροντας λύσεις που φιλοδοξούν να συμβάλουν στην επάρκεια ισχύος του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και να καλύψουν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες του νησιού πριν αλλά και μετά τη διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα.
Η προηγούμενη κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει πιθανούς κινδύνους από την απόσυρση των ρυπογόνων μονάδων της ΔΕΗ στα τέλη του 2019, αλλά και τις καθυστερήσεις στη μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης από τον ΑΔΜΗΕ είχε δρομολογήσει τη λειτουργία κατά παρέκκλιση συμβατικών μονάδων σε Λινοπεράματα και Αθερινόλακκο, ισχύος 100 MW και 75 MW αντίστοιχα, μέχρι και την ηλέκτριση του μεγάλου καλωδίου.
Κι αυτό γιατί ακόμη και να προχωρήσει η μικρή διασύνδεση (Κρήτη – Πελοπόννησος), που είναι το πιο ώριμο έργο, στο σύστημα υπολογίζεται ότι θα προσφερθούν περί τα 200 MW, ισχύς που δεν καλύπτει τις υψηλές απαιτήσεις και την ενεργειακή ασφάλεια στο νησί. Σήμερα η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια στην Κρήτη υπολογίζεται στα 630 MW, ωστόσο λόγω της μεγάλης τουριστικής ανάπτυξής της προβλέπεται να ξεπεράσει τα 700 MW το 2020.
Οι δύο νέες επενδυτικές προτάσεις που καλείται να αξιολογήσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) συμπληρώνουν το παζλ των υποψήφιων μνηστήρων της Κρήτης, με σχέδια που έχουν ήδη υποβληθεί και αφορούν την ανάπτυξη πλωτών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από φυσικό αέριο (FSRU), λύση που έχει βάλει στο τραπέζι η καταριανή Powerglobe στον Αθερινόλακκο, καθώς και μεταφορά θερμικών μονάδων στην Κρήτη, όπως είναι η πρόταση που έχει υποβάλει από το 2016 η ΤΕΡΝΑ.
Συγκεκριμένα, η λύση της ΤΕΡΝΑ προβλέπει τη μεταφορά της μονάδας ανοικτού κύκλου της Ηρων 1, δυναμικότητας 150 ΜW, από τη Θήβα, όπου λειτουργεί σήμερα, στην Κρήτη. H πρόταση περιλαμβάνει πλωτή μονάδα αποθήκευσης φυσικού αερίου, μονάδα επαναεριοποίησης και μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οπως έχουν εκφράσει πολλές φορές ανώτατα στελέχη της εταιρείας, αν η άδεια αυτή είχε δοθεί με βιώσιμους όρους (εννοώντας να είχε προβλεφθεί η λειτουργία της και για την περίοδο μετά την ηλεκτρική διασύνδεση), τώρα δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα επάρκειας ρεύματος στο νησί.
Από την πλευρά της, η Powerglobe, ανώτατα στελέχη της οποίας βρέθηκαν πρόσφατα στην Αθήνα, προωθεί τη δημιουργία σταθμού FSRU με εγκατάσταση μονάδας ηλεκτροπαραγωγής. Η καταριανή εταιρεία, στην οποία συμμετέχει και η Powerglobe Qatar (θυγατρική της Optimized Holding και της Al Faisal Holding, με έδρα το Κατάρ), προτείνει τη λύση Power4Cret,e που βασίζεται στην αγκυροβόληση πλοίου στο οποίο θα υπάρχουν αποθηκευτικοί χώροι LNG, μονάδα αεριοποίησης και παραγωγή ρεύματος.
Το πιο πρόσφατο σχέδιο αφορά την ιταλική Eni, αντιπροσωπεία της οποίας επισκέφτηκε πρόσφατα τη ΡΑΕ συζητώντας για ένα σχέδιο επίσης πλωτού σταθμού αποθήκευσης και αεριοποίησης.
Το σχέδιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, καλύπτει τόσο τη μετατροπή αεριοστροβίλων της ΔΕΗ, που σήμερα χρησιμοποιούν ως καύσιμο το πετρέλαιο, όσο και επιπλέον ισχύ για άλλη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο και ισχύ 100 MW. Το σχέδιο της Eni αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου σχεδιασμού των Ιταλών για την Ελλάδα, στο οποίο περιλαμβάνονται και επενδύσεις σε δίκτυα υποδομών, καθώς η εταιρεία προβάλλει ως ένας από τους σοβαρούς διεκδικητές και της ΔΕΠΑ Υποδομών.
Υπενθυμίζεται ότι η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού προσανατολιζόταν στο παρελθόν σε αναβάθμιση των μονάδων της με αλλαγή καυσίμου, σχέδιο όμως που δεν είναι σαφές τι τύχη μπορεί να έχει με την παρούσα διοίκηση.
Αρμόδιες πηγές της ΡΑΕ αναφέρουν ότι έχουν ζητήσει και από τον Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) να διερευνήσει μια πλέον μόνιμη εγκατάσταση υποδομής στον Αθερινόλακκο, λύση όμως που χρειάζεται χρόνο για να υλοποιηθεί. Στη ΡΑΕ δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους και για το πλήθος των μνηστήρων στην Κρήτη, η οποία οδηγεί τις διαδικασίες στη διενέργεια διαγωνισμού.
Ωστόσο, και εδώ σημαντικός παράγοντας είναι ο χρόνος, γι’ αυτό και οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν άμεσα από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η πρόταση για LPG
Το κενό που δημιουργεί στην Κρήτη η αυξημένη ζήτηση σε ηλεκτρική ενέργεια και η απόσυρση των μονάδων της ΔΕΗ, που θα επιταχυνθεί μετά το 2021, όπως επιτάσσουν οι κοινοτικές οδηγίες για τις εκπομπές ρύπων από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, επιδιώκει να εκμεταλλευτεί και η Motor Oil.
Ο μεγάλος πετρελαϊκός όμιλος σχεδιάζει επένδυση ύψους 100 εκατ. ευρώ στον κόλπο της Σούδας για μια μονάδα συνδυασμένου κύκλου εγκατεστημένης ισχύος 120 MW με υγραέριο (LPG), και μάλιστα με διαδικασίες-εξπρές. Την άνοιξη υποβλήθηκε το αίτημα στη ΡΑΕ, η οποία την περασμένη εβδομάδα χορήγησε την άδεια παραγωγής.
Οπως αναφέρουν στελέχη της εταιρείας, η θερμική μονάδα προσφέρει μια γρήγορη, άμεση και φθηνή λύση για το νησί, με στόχο να λειτουργήσει και μετά το 2023, όταν με βάση τον προγραμματισμό του ΑΔΜΗΕ θα μπει σε εφαρμογή η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα.
Στη Motor Oil σκοπεύουν να ωριμάσουν αδειοδοτικά το έργο. «Αν πάρουμε την άδεια εγκατάστασης το α’ εξάμηνο του 2020, η μονάδα θα είναι έτοιμη το 2021», αναφέρουν αρμόδιες πηγές της εταιρείας τονίζοντας ότι το έργο θα γίνει σε δύο στάδια. Πρώτα με εγκατάσταση αεριοστροβίλων σε ανοιχτό κύκλο και στη συνέχεια θα τοποθετηθούν ατμολέβητας και ατμοστρόβιλος.
Σήμερα στην Κρήτη υπάρχουν τρεις μεγάλοι σταθμοί παραγωγής ρεύματος με πετρέλαιο και με ατμοηλεκτρικές και αεριοστροβιλικές μονάδες, συνολικής ισχύος 728 MW. Πρόκειται για τον ΑΗΣ Αθερινόλακκου στο Λασίθι, ισχύος 195 MW, τον ΑΗΣ Λινοπεραμάτων Ηρακλείου, ισχύος 243 MW, και τον ΑΗΣ Ξυλοκαμάρας Χανίων, ισχύος 290 MW.