Από τη Σμύρνη στο Μιλάνο με «στάση» στα Χανιά – Τι αποκαλύπτει ο Νότης Μαριάς για τη διασύνδεση Τουρκίας-Ιταλίας μέσω Κρήτης, το παρασκήνιο της έγκρισης και οι γεωστρατηγικές προεκτάσεις
Σε αποκαλυπτική παρέμβαση για ένα ζήτημα που συνδυάζει ψηφιακή τεχνολογία, γεωπολιτική και εθνικά συμφέροντα, προχώρησε ο Νότης Μαριάς, καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου. Όπως σημείωσε, την ώρα που τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμποδίζουν την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου μεταξύ Κάσου και Κρήτης, η ελληνική κυβέρνηση άναψε το «πράσινο φως» για την πόντιση του καλωδίου οπτικών ινών BlueMed, που θα συνδέει τη Σμύρνη με την Ιταλία μέσω Χανίων.
BlueMed: Η νέα ψηφιακή λεωφόρος της Μεσογείου
Το καλώδιο BlueMed αποτελεί έργο της ιταλικής Sparkle (θυγατρική της κρατικής TIM), στο πλαίσιο του ευρύτερου Blue Submarine Cable System, το οποίο υλοποιείται με τη συνεργασία της Google και άλλων τεχνολογικών κολοσσών. Διαθέτει τέσσερα ζεύγη οπτικών ινών και χωρητικότητα άνω των 25 Tbps ανά ζεύγος, εξασφαλίζοντας υψηλής ταχύτητας συνδεσιμότητα από την Ευρώπη έως την Ινδία.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Sparkle, Enrico Maria Bagnasco, είχε δηλώσει πως το καλώδιο συνδέει το Μιλάνο και τη Γένοβα με τη Βομβάη, μέσω Παλέρμο, Χανίων και άλλων κόμβων στη Βόρεια Αφρική και το Ισραήλ. Για τον λόγο αυτό, η εταιρεία αναβάθμισε το 2024 το data center που διατηρεί στα Χανιά, μετατρέποντας την Κρήτη σε κεντρικό κόμβο μεταφοράς δεδομένων μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής.
Η τουρκική είσοδος στο έργο: Η συμφωνία Turkcell–Sparkle
Καθώς η Τουρκία αρχικά έμενε εκτός του σχεδίου BlueMed, προχώρησε σε συμφωνία με την Sparkle. Στις 6 Μαρτίου 2025, η ιταλική εταιρεία και η Turkcell υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας στη Βαρκελώνη για την πόντιση καλωδίου μήκους 4.000 χλμ. που θα ενώνει τη Σμύρνη με τα Χανιά, παρέχοντας στην Άγκυρα πρόσβαση στο ευρωπαϊκό τηλεπικοινωνιακό οικοσύστημα.
Όπως δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Turkcell, Ali Taha Koc, πρόκειται για έργο υψηλής χωρητικότητας που εξασφαλίζει γεωγραφικό πλουραλισμό και συνεχή ροή δεδομένων σε περιόδους διακοπών παραδοσιακών διαδρομών.
Η έγκριση Μητσοτάκη και το τηλεφώνημα Μελόνι–Ερντογάν
Παρότι αρχικά δεν υπήρχε επίσημη έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης, αυτή τελικά δόθηκε κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη–Μελόνι στη Ρώμη στις 12 Μαΐου 2025, όπως αναφέρει ο Νότης Μαριάς. Την επόμενη μέρα, η Ιταλίδα πρωθυπουργός ενημέρωσε τηλεφωνικά τον Τούρκο Πρόεδρο για την εξέλιξη, επισημαίνοντας τη σημασία του έργου για την ψηφιακή διασύνδεση της Μεσογείου.
Στο 2ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας–Ιταλίας, που πραγματοποιήθηκε στις 12 Μαΐου, η συμφωνία εντάχθηκε επίσημα στον κοινό σχεδιασμό. Στο σχετικό ανακοινωθέν, γίνεται λόγος για συνεργασία στα υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων, δίκτυα 5G/6G, τεχνητή νοημοσύνη και κυβερνοασφάλεια, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ψηφιακής κυριαρχίας και της εθνικής ασφάλειας.
Η Μελόνι δήλωσε χαρακτηριστικά πως «τα δεδομένα είναι η ενέργεια των ψηφιακών μας κοινωνιών», χαρακτηρίζοντας στρατηγικής σημασίας τη διασύνδεση Τουρκίας–Ιταλίας μέσω Κρήτης.
ΟΗΕ: Ο Μητσοτάκης υπέρ της «ελευθερίας συνδεσιμότητας»
Στις 20 Μαΐου, μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι η ελευθερία μεταφοράς δεδομένων μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη, ως προϋπόθεση για διαφοροποιημένη, προσβάσιμη και ασφαλή συνδεσιμότητα.
Ο Νότης Μαριάς σχολίασε με αιχμές αυτή τη στάση, επισημαίνοντας ότι αντί η ελληνική προεδρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας να αξιοποιηθεί για την ανάδειξη των τουρκικών προκλήσεων σε Κύπρο και Αιγαίο, δόθηκαν στην ουσία διπλωματικά διαπιστευτήρια στην Άγκυρα, με τη συναίνεση στην υλοποίηση του έργου.
Η πόντιση του καλωδίου BlueMed με ενδιάμεσο σταθμό τα Χανιά εντάσσει την Κρήτη σε ένα παγκόσμιο ψηφιακό δίκτυο υψηλών ταχυτήτων, ενισχύοντας τη στρατηγική της σημασία. Την ίδια στιγμή, εγείρονται ερωτήματα για τη διαφάνεια των αποφάσεων, τις γεωπολιτικές ισορροπίες και την ασφάλεια κρίσιμων υποδομών σε μια περιοχή που συνεχίζει να αποτελεί πεδίο διεθνούς ανταγωνισμού και εθνικών διεκδικήσεων.
