Η Κρήτη δεν είναι μόνο «προορισμός». Είναι τα αρώματα, οι γεύσεις, οι εικόνες. Είναι η αυθεντικότητα, η παράδοση, η ιστορία που κυλά ζωντανά δίπλα σου. Είναι η μοναδικότητα ενός τόπου, που –μεταξύ άλλων– τολμά να διαφοροποιηθεί από την ασφάλεια του κονσερβαρισμένου τουρισμού. Να επανεφεύρει τη γευστική του ταυτότητα, στρατολογώντας πρώτες ύλες από την πλούσια γη του. Να εμπιστευθεί την αξία των ανεπιτήδευτων πιάτων του ως μία νέα πρόταση απέναντι στην «ισοπεδωτική» προσέγγιση του πλούσιου μεν, συχνά όμως γεωγραφικά αδιάφορου μενού των ξενοδοχείων.
Με δεδομένο ότι ο τουρισμός και η αγροτική παραγωγή αποτελούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κρήτης, το πρόγραμμα αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης του κοινωφελούς οργανισμού TUI Care Foundation στοχεύει στη διασύνδεσή τους. «Στο έργο “CRETE – First Steps Towards a Sustainable Food Destination, 2017-2019” συμμετέχουν 192 γεωργοί, τρεις παραγωγικές μονάδες τροφής, ένας αγροτικός συνεταιρισμός και το μοναστήρι του Αϊ-Γιώργη του Επανωσήφη. Αφορά τρία προϊόντα: κρασί, λάδι, σιτηρά. Πραγματοποιούνται επιμορφωτικά σεμινάρια σε παραγωγούς σχετικά με την αυτοαξιολογούμενη βιώσιμη καλλιέργεια, τα ξενοδοχεία προμηθεύονται τα προϊόντα τους, γίνονται επισκέψεις πελατών στους χώρους παραγωγής. Σημειωτέον, η Κρήτη αναδείχθηκε πρόσφατα Νο 1 προορισμός σε κρατήσεις σε όλον τον κόσμο, ενώ η Ελλάδα αποτελεί τη δεύτερη, μετά την Ισπανία, επιλογή των τουριστών, σύμφωνα με την TUI», λέει ο κ. Ευάγγελος Γεωργίου, υπεύθυνος επικοινωνίας Διεθνών Αγορών της TUI.
Η διαδρομή από το Ηράκλειο προς την ενδοχώρα ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις: ένας γυπαετός με το ταίρι του, ένα κλαδί κατακίτρινου ελίχρυσου, ενδημικού φυτού, ένα σμήνος μελισσών που στεφανώνει τους θάμνους, απέραντοι αμπελώνες – το «κάδρο». Φτάνουμε στο Παρθένι, στο οινοποιείο του Michalakis Estate. «Kαλλιεργούμε οκτώ από τις γηγενείς ποικιλίες σε 350 στρέμματα», θα πει η κ. Αγγελική Ιατρού, υπεύθυνη επικοινωνίας του οινοποιείου. «Δημιουργήσαμε, με αφορμή τη συμμετοχή μας στο έργο, μία ομάδα από 24 παραγωγούς υιοθετώντας αρχές βιωσιμότητας στις καλλιέργειές μας. Ο ανταγωνισμός μπαίνει στην άκρη, υπάρχει ένα όραμα. Θα γίνονται ξεναγήσεις στον χώρο του οινοποιείου, γνωριμία με τη διαδικασία παραγωγής, γευσιγνωσία οίνου». Αντίστοιχης λογικής, η συνεργασία με τον κ. Γιώργο Μποτζάκη, πρόεδρο της Creta Oil Botzakis, που ξεκινά φέτος: «Εδώ κι έναν χρόνο έχουμε δημιουργήσει μία ομάδα παραγωγών βιώσιμης γεωργίας – πάνω από 1.000 στρέμματα. Εχουμε κέντρο παραλαβής καρπού ημέρας και το ελαιόλαδο βγαίνει μέσα σε 6-8 ώρες. Οι επισκέπτες θα ξεναγούνται στους χώρους μας ή θα συμμετέχουν σε γευσιγνωσία ελαιολάδου στα ξενοδοχεία».
Αϊ-Γιάννης Επανωσήφης
Χτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου, το μοναστήρι του Επανωσήφη. «Χωρίς να ξεφεύγουμε από τον πνευματικό μας ρόλο ή το λειτουργικό μας πρόγραμμα και εφόσον οποιοδήποτε έργο ξεκινάμε, το κάνουμε στο όνομα του Χριστού, υιοθετούμε τη λεγόμενη “καλή εξωστρέφεια”», δίνει το στίγμα ο γέρων Βαρθολομαίος, ηγούμενος της μονής. «Το μοναστήρι εμπλέκεται σε καλλιέργειες σιτηρών, αμπελιών, ελαιόδεντρων. Λόγω των μεγάλων εκτάσεων, συνεργαζόμαστε με γεωργούς, μοιραζόμαστε την παραγωγή. Οι άνθρωποι της περιοχής είναι αρνητικοί απέναντι στη βιώσιμη γεωργία, επειδή τη θεωρούν “χάσιμο χρόνου”. Το ίδιο και κάποιοι από τους μοναχούς – “60 χρόνων και θα με βάλεις να κάνω κάτι διαφορετικό;”, λένε… Με το παράδειγμά μας, ευελπιστούμε να δώσουμε κατεύθυνση στους γύρω μας», εξηγεί ο δρ Αθηναγόρας Καρακωνσταντάκης, ο οποίος έχει την ευθύνη για τη βιώσιμη διαχείριση των γαιών της μονής.
Για «καλή εξωστρέφεια» κάνει λόγο ο ηγούμενος της μονής του Αϊ-Γιώργη του Επανωσήφη.
Από την πλευρά των ξενοδοχείων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, η βιωσιμότητα αναδεικνύεται σε ύψιστη αξία: «Η πρωτοποριακή συνένωση του αγρότη με το ξενοδοχείο ανταποκρίνεται ακριβώς σ’ αυτό που έχει ανάγκη σήμερα ο επισκέπτης: την αλήθεια», επισημαίνουν Αγάπη και Κωνστάντζα Σμπώκου, επικεφαλής του Sbokos Hotel Group. «“Φέρατε την Κρήτη μέσα στο ξενοδοχείο”, μας είπε χαρακτηριστικά πελάτης. Μας ρωτούν συχνά “πού μπορώ να βρω αυτό το κρασί στη Γερμανία;” Η τοπική κοινωνία αναμφίβολα ενισχύεται», θα πει ο κ. Αρης Σκυβαλάκης, γενικός διευθυντής του ξενοδοχείου Cretan Malia Park του ίδιου ομίλου. Ποια η τύχη του all inclusive τότε; «Η σύγχρονη τάση στα διεθνή resorts είναι το “from farm to fork”, δηλαδή “από τον αγρό κατευθείαν στο πιάτο”. Το νέο μοντέλο έρχεται να εμπλουτίσει τη λογική του υφιστάμενου all inclusive, όχι να το καταργήσει», εξηγεί ο κ. Γιώργος Παπαγιαννάκης, διευθυντής λειτουργίας στα Aldemar Resorts.
Βιώσιμος προορισμός
«Υποστηρίζοντας τους τρεις βασικούς άξονες της αειφορίας, την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία, στοχεύουμε στο να γίνει η Κρήτη ένας βιώσιμος διατροφικός προορισμός, ο οποίος θα μπορεί να τεκμηριωθεί με δείκτες απόδοσης. Επιδίωξή μας, ακόμη και μετά το πέρας του έργου, να δημιουργήσουμε μία συμπεριφορά του καταναλωτή και του μόνιμου κατοίκου, που να βοηθήσει την Κρήτη, ώστε να λειτουργεί βιώσιμα και να μην καταστραφεί από το over-tourism», συνοψίζει ο κ. Σωτήρης Μπαμπαγιούρης, διευθύνων σύμβουλος της Local Food Experts.
Το πρόγραμμα αφορά το κρασί, το λάδι, τα σιτηρά. Πραγματοποιούνται σεμινάρια σε παραγωγούς για τη βιώσιμη καλλιέργεια, τα ξενοδοχεία προμηθεύονται τα προϊόντα τους, γίνονται επισκέψεις στους χώρους παραγωγής.
«Πρότζεκτ – φάρος για το νησί»
«Στο πρόγραμμα συμμετέχουν εννέα ξενοδοχειακές μονάδες, τρεις παραγωγικές μονάδες τροφής, ένας συνεταιρισμός, ένα μοναστήρι. Η σημασία ενός τέτοιου πρότζεκτ, τεράστια», αναφέρει ο κ. Ευάγγελος Γεωργίου. «Αν και η χώρα διανύει μια δύσκολη περίοδο, έρχονται 30 εκατ. τουρίστες τον χρόνο. Προ κρίσης, στην Ελλάδα ήταν δύσκολες οι αλλαγές – επικρατούσε η αντίληψη του “πάλι εδώ θα έρθουν”. Αυτό το πρότζεκτ θα γεμίσει υπερηφάνεια και χαρά τους συμμετέχοντες, αλλά θα λειτουργήσει και ως φάρος για το πώς μπορούμε να κινηθούμε αξιοποιώντας τις δυνατότητες που υπάρχουν στον ελληνικό τουρισμό. Σε φάση θετικής αποτίμησης σήμερα, επιδεικνύουμε το τρανό παράδειγμα της αγαστής συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα – χωρίς τη στήριξη του υπουργείου Τουρισμού, της περιφέρειας, του δήμου, δεν θα ευδοκιμούσε η προσπάθεια». Συνοδοιπόροι στην προσπάθεια της TUI, η Futouris, μία σύμπραξη γερμανικών tour operators, η blueContec, που παρέχει τεχνογνωσία για θέματα αειφορίας στα ξενοδοχεία, και η Local Food Experts s.c.e., ελληνική εταιρεία που στοχεύει στο να οικοδομήσει βασισμένες στον ίδιο τον τόπο οικονομίες τροφίμων.