«Δεν μπορούμε να έχουμε μια πολεμική ατμόσφαιρα στην ανατολική Μεσόγειο», τόνισε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Μενέντεζ, σχετικά με την παροχή των F-16 στην Τουρκία.
Kατά τη διάρκεια της ακρόασης για την επιβεβαίωση του υποψηφίου που προτείνει ο πρόεδρος Μπάιντεν για τη θέση του βοηθού υπουργού Εξωτερικών για τις ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις, τον Τζέιμς Ο’Μπράιεν, είπε μεταξύ άλλων:
«Θέλω να επαναλάβω αυτό που είπε ο γερουσιαστής Βαν Χόλεν, σχετικά με την εξέταση του ενδεχομένου από την κυβέρνηση για την παροχή των F-16 στην Τουρκία.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Σουηδία δεν έχει λάβει ακόμη την ψήφο από την Τουρκία, παρόλο που ο Ερντογάν είπε το “ναι”. Η Σουηδία έπρεπε να είναι μέσα (στο ΝΑΤΟ). Θα μπορούσε να συγκαλέσει το κοινοβούλιο. Θα μπορούσε να είχε προχωρήσει στη ψηφοφορία. Δεν το έχει κάνει.
Και, ξέρετε, δεν μπορούμε να έχουμε μια πολεμική συμπεριφορά στην ανατολική Μεσόγειο. Έχουμε έναν άλλο σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, την Ελλάδα, στην οποία όχι μόνο έχουμε τη μακροχρόνια βάση στο κόλπο της Σούδας, αλλά έχουμε την Αλεξανδρούπολη, η οποία έχει γίνει η Σούδα του Βορρά και ένα σημαντικό ενεργειακό κέντρο και κέντρο μεταφόρτωσης του ΝΑΤΟ.
Τώρα, πώς είναι λειτουργικό για εμάς να έχουμε έναν νατοϊκό σύμμαχο που να τηρεί μια εμπόλεμη στάση απέναντι σε έναν άλλο (σύμμαχο) και να του πουλάμε με κάποιο τρόπο τα F-16;
Ελπίζω, λοιπόν, ότι αυτό θα είναι ένα από τα θέματα στο οποίο θα επικεντρωθείτε, εάν και η επικύρωση του διορισμού σας εξακολουθεί να εκκρεμεί.
Ελπίζω ότι μπορούμε να είμαστε υπέρμαχοι μιας ισχυρότερης σταθερότητας στην ανατολική Μεσόγειο γιατί είναι κάτι απίστευτα σημαντικό. Ελπίζω ότι θα εργαστούμε στο σχήμα 3+1 με έναν τρόπο που θα ενισχύσει τις σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών».
Ο’Μπράιεν: «Χρήσιμη η σαφήνεια του Κογκρέσου για το θέμα των F-16 και της Τουρκίας»
Την εκτίμηση ότι τα «σαφή μηνύματα» που έχει εκπέμψει το Κογκρέσο έχουν αποδειχθεί χρήσιμα στην προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης να διαχειριστεί το θέμα των F-16 καθ’ όλη τη διάρκεια των συζητήσεων με την Τουρκία, εξέφρασε ο υποψήφιος υφυπουργός Εξωτερικών, Τζέιμς Ο’Μπράιεν. Πρόκειται για έναν έμπειρο διπλωμάτη καριέρας, ο οποίος προορίζεται να διαδεχτεί την Κάρεν Ντόνφριντ, στο χαρτοφυλάκιο των ευρωπαϊκών και ευρασιατικών υποθέσεων.
Ο κ. Ο’Μπράιεν προχώρησε στη συγκεκριμένη τοποθέτηση απαντώντας σε ερώτηση του γερουσιαστή Κρις Βαν Χόλεν κατά τη διάρκεια της ακρόασης στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας για την επικύρωση του διορισμού του. Ο υποψήφιος υφυπουργός συμφώνησε ότι η Τουρκία δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τα μαχητικά F-16 για να παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο.
Ωστόσο, όταν ρωτήθηκε από τον γερουσιαστή για το πρόσφατο περιστατικό παραβίασης που σημειώθηκε στο Αιγαίο, υποστήριξε ότι δεν το γνωρίζει και δεσμεύτηκε να επανέλθει όταν θα έχει περισσότερες πληροφορίες. Ο γερουσιαστής του Μέριλαντ είχε παρατηρήσει ότι το πρόσφατο περιστατικό παραβίασης είναι παράξενο με δεδομένο ότι έρχεται να διακόψει την περίοδο ηρεμίας που είχε προηγηθεί το προηγούμενο διάστημα.
Από την πλευρά του, κ. Ο’Μπράιεν απάντησε «ναι (συμφωνώ). Και όπως επισημάνατε, νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μια στιγμή που οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν μόλις τον περασμένο μήνα. Έχουν οργανώσει έναν τακτικό κύκλο των συναντήσεών τους. Γνωρίζω ότι οι υπουργοί Εξωτερικών και οι σύμβουλοί τους είναι συχνά σε επαφή. Οπότε νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μια συγκυρία όπου οι δύο κυβερνήσεις μπορούν να διαχειριστούν καλά τη σχέση. Αλλά επιτρέψτε μου να εξετάσω αυτό το περιστατικό (της παραβίασης) και να επανέλθω».
Ο κ. Βαν Χόλεν εξέφρασε την ικανοποίηση του για το γεγονός ότι ο τούρκος πρόεδρος δεσμεύτηκε προφορικά για την ένταξη της Σουηδίας, σημειώνοντας ότι το Κογκρέσο θα παρακολουθεί στενά την τελική ολοκλήρωση της διαδικασίας. Από εκεί και πέρα, όμως, ξεκαθάρισε ότι οι αμερικανοί νομοθέτες έχουν ευρύτερες ανησυχίες για την παράδοση των F-16.
Υπό αυτό το πρίσμα, ρώτησε τον υποψήφιο υφυπουργό για το εάν συμφωνεί ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να ζητήσει διαβεβαιώσεις που θα διασφαλίζουν ότι η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιήσει τα μαχητικά τόσο εναντίον νατοϊκών συμμάχων όπως η Ελλάδα όσο και εναντίον κρίσιμων περιφερικών εταίρων όπως οι Κούρδοι της Συρίας. Στην απάντηση του, ο Τζειμς Ο’Μπράιεν σημείωσε ότι «η σαφήνεια των απόψεων που προέρχονται από το Κογκρέσο ήταν πολύ χρήσιμη, καθώς διαχειριζόμασταν αυτά τα ζητήματα με τους Τούρκους συμμάχους μας. Επομένως, νομίζω ότι εάν μπορέσουμε να συνεχίσουμε την επικοινωνία (μεταξύ Κογκρέσου και κυβέρνησης), μπορούμε να βεβαιώσουμε ότι θα τεθούν τα θέματα».
Σχετικά με τις διαβεβαιώσεις που θα διασφαλίσουν την ασφάλεια των περιφερειακών συμμάχων της Ουάσιγκτον, ο Κρις Βαν Χόλεν εξήγησε ότι «υπάρχουν δύο τρόποι για να το κάνετε. Θα ήθελα να δω και τους δύο τρόπους. Ο ένας είναι κάποιες διαβεβαιώσεις από την Τουρκία σε κάποια μορφή. Ο άλλος φυσικά είναι η κυβέρνηση Μπάιντεν να δώσει στα μέλη του Κογκρέσου διαβεβαιώσεις ότι θα υπάρξουν συνέπειες εάν η Τουρκία παραβιάσει αυτούς τους όρους».
Στο σημείο αυτό, ο Τζέιμς Ο’Μπράιεν συμφώνησε, λέγοντας «ας βρούμε, λοιπόν, έναν τρόπο να συνεχίσουμε να δουλεύουμε μαζί σε αυτό».