Ανοιχτή επιστολή παραίτησης από το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD) του Yascha Mounk, λέκτορα Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και από 13 ετών μέλους του SPD, λόγω της στάσης του ηγέτη του κόμματος, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, στην ελληνική κρίση χρέους
Αγαπητέ Ζίγκμαρ Γκάμπριελ
Υπήρξα μέλος του SPD από τα 13 μου. Οπως γνωρίζεις αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει: πρέπει να είναι κανείς 14 για να εγγραφεί. Ημουν όμως τόσο ανυπόμονος στην επιδίωξή μου να πέσει η συντηρητική κυβέρνηση του Χέλμουτ Κολ και θαύμαζα την ιστορία της σοσιαλδημοκρατίας σε τέτοιο βαθμό, ώστε παρακάλεσα τους συντρόφους στο Μόναχο μέχρι να μου πουν επιτέλους: «Θα μπορούσες πάντα να κάνεις ένα μικρό λάθος και να γράψεις ότι έχεις γεννηθεί το 1981 αντί του 1982». Εκτοτε διαφωνούσα συχνά με το SPD. Ουδέποτε όμως μετάνιωσα που έγινα μέλος. Μέχρι σήμερα.
Μετά από μια μακρά περίοδος αποξένωσης από το κόμμα, τις τελευταίες μέρες και βδομάδες έχασα κάθε ελπίδα ότι το κόμμα με τη σημερινή του μορφή και υπό την σημερινή του ηγεσία μπορεί να υπερασπιστεί την μεγάλη παράδοση της σοσιαλδημοκρατίας.
Το SPD δεν έχει ένα αληθινό πολιτικό όραμα. Διεκδίκησε κάποιους σοβαρούς βραχυπρόθεσμους στόχους, όπως η θέσπιση κατώτατου μισθού. Δεν έχει όμως σχέδιο για την προσπάθεια να καταστεί μελλοντικά βιώσιμο ένα αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος. Και είναι αφοσιωμένο σε κάποιες φιλελεύθερες αξίες, τις οποίες τιμώ με όλες μου τις δυνάμεις. Οπως όμως απέδειξε η απροθυμία του να προκαλέσει μια ειλικρινή πολιτική αντιπαράθεση για τους γάμους ομοφυλοφίλων, δεν τολμά να αγωνιστεί για αυτές τις αξίες ακόμη και όταν τις υποστηρίζει η πλειοψηφία των Γερμανών.
Πάνω από όλα όμως η αποξένωσή μου από-και, ναι, η οργή μου προς-το κόμμα βασίζεται στο γεγονός ότι ξέχασε μια από τις αρχαιότερες και πλέον θεμελιώδεις αρχές της σοσιαλδημοκρατίας: την υπόσχεση για υπεράσπιση των ανθρώπων, ανεξάρτητα αν τυχαίνει να είναι Γερμανοί, Σύροι, Ουκρανοί ή Ελληνες.
Η συνείδησή μου δεν μπορεί να αντέξει την επιδείνωση της ζωής των μεταναστών. Η Γερμανία ήδη αντιμετωπίζει με απαράδεκτο τρόπο πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Παράτυποι μετανάστες δεν γίνονται δεκτοί σε γερμανικά νοσοκομεία, ακόμη κι αν είναι βαριά άρρωστοι. Επί πολλούς μήνες αιτούντες άσυλο δεν μπορούν να απομακρυνθούν πέρα από μία μικρή ακτίνα από τα τυχαία προσδιορισμένα κέντρα φιλοξενίας τους. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, πρόσφατα ψηφίσατε νέο νόμο που χαρακτηρίζει «εγκληματίες» πρόσφυγες, τόσο απελπισμένους ώστε να δίνουν τα υπάρχοντά τους σε διακινητές ή τους φυλακίζει. Σε μία περίοδο που τα κέντρα φιλοξενίας πυρπολούνται σε ολόκληρη τη Γερμανία, δυσχεραίνετε τη ζωή των μεταναστών, προδίδοντας τις αρχές μας. Οι αμέτρητοι σύντροφοι που αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε άλλες χώρες επειδή αντιστάθηκαν σθεναρά στο ρατσισμό και τον φασισμό στη διάρκεια των σκοτεινότερων και αγνότερων στιγμών του SPD θα ντρέπονται για αυτά.
Η συνείδησή μου δεν θα ανεχθεί την αδιαφορία σας για τα θύματα της ρωσικής επιθετικότητας. Πάνω από 5000 πολίτες σκοτώθηκαν στην Ουκρανία τα τελευταία δύο χρόνια. Ο υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ, μοιάζει υπερβολικά αισιόδοξος ότι θα μπορέσει να επιλυθεί η κρίση χωρίς να υπάρξει σύγκρουση με τον Πούτιν, τουλάχιστον όμως γνωρίζει την ταυτότητα του πραγματικού επιτιθέμενου. Ο Χέλμουτ Σμιτ και ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, οι τελευταίοι σοσιαλδημοκράτες καγκελάριοι της Γερμανίας αντίθετα είτε υποβάθμισαν την προσάρτηση κυρίαρχων εδαφών ενός άλλου κράτους είτε την υποστήριξαν. Αυτή είναι μια κατάφωρη παραβίαση των διεθνιστικών αρχών του SPD. Κι όμως η στάση τους είναι δημοφιλής στην κομματική βάση, όπου ο στερεότυπος αντιαμερικανισμός συνοδεύεται συχνά από την παραίσθηση προτίμησης στη Ρωσία.
Το άμεσο έναυσμα όμως για την αποξένωσή μου από το SPD είναι η κοντόφθαλμη εθνικιστική πολιτική σας απέναντι στην Ελλάδα, που αποτελεί μία προδοσία του σοσιαλδημοκρατικού ονείρου της Ενωμένης Ευρώπης. Η συνείδησή μου, αγαπητέ Ζίγκμαρ, δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτήν την πολιτική.
Επί εβδομάδες το SPD συμμετείχε εθελοντικά στην έμπλεη αυτοπεποίθησης γερμανική εκστρατεία κατά της Ελλάδας. Μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική θα ισοδυναμούσε με μάχη προς όφελος των συμφερόντων των απλών πολιτών σε Γερμανία και Ελλάδα. Πώς μπορούμε να προσφέρουμε στην Ευρωζώνη δίκαιη ανάπτυξη, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ένα αντίστοιχο μέλλον για την Ελλάδα; Αντί όμως να αναζητηθούν ρεαλιστικές απαντήσεις σε αυτά τα δύσκολα ερωτήματα, συμπαραταχθήκαμε με τον συντηρητικό υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και την BILD, το μεγαλύτερο ταμπλόιντ της χώρας, σε μια φτηνή ηθικολογία. Οπως κι εκείνοι, επιδοθήκατε σε εκφοβισμό και διδακτισμό, λέγοντας στους Ελληνας ότι πρέπει να υποστούν αφαίμαξη για να εξυγιανθούν και να περιορίσουν την κατανάλωση. Δεν έχει σημασία ότι κορυφαίοι διεθνείς οικονομολόγοι χαρακτήριζαν επί μακρόν τη λιτότητα ως μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Ούτε έχει σημασία ότι η συμφωνία που συνήφθη τώρα, όπως παραδέχεται ακόμη και το ΔΝΤ, ούτε διασφαλίζει πως η Ελλάδα θα ξεπληρώσει κάποτε τα χρέη της, ούτε επιλύει τα βαθιά δομικά προβλήματα της Ευρωζώνης.
Σε κοινό άρθρο με τον πρόεδρο του ευρωκοινοβουλίου και μέλος του SPD, Μάρτιν Σουλτς, ισχυρίζεσαι ότι περάσαμε την ιστορική δοκιμασία. Τι ντροπή! Στην πραγματικότητα, βοήθησες να καταστραφεί και η ύστατη ελπίδα μίας κοινής, δημοκρατικής και αλληλέγγυας Ευρώπης. Γιατί αυτό αντιπροσωπεύει η απόφαση του Eurogroup του περασμένου Σαββατοκύριακου, την οποία μία μεγάλη πλειοψηφία των δικών «μας» βουλευτών θα εγκρίνει την Παρασκευή στο Μπούντεσταγκ. Μετά από αυτήν την άθλια εβδομάδα γερμανικής ηθικολογίας και ελληνικής ταπείνωσης, η ιδέα μίας στενότερης ενοποίησης των ευρωπαϊκών χωρών αποτελεί παρελθόν. Το SPD, τρομοκρατημένο από την υποτιθέμενη ισχύ του εθνικιστικού φρονήματος του λαού, βρήκε για μια ακόμη φορά κοινό τόπο με τους νεκροθάφτες του αγνού διεθνιστικού ιδεώδους.
Η ιστορία της σοσιαλδημοκρατίας περιλαμβάνει τόσο στιγμές απίστευτου θάρρους όσο και αποτρόπαιας δειλίας. Θαυμάζω τους συντρόφους που έμειναν πιστοί στο SPD όταν κατέλαβε την εξουσία ο Χίτλερ το 1933 αλλά εκείνους που είχαν τη διορατικότητα να εγκαταλείψουν τις τάξεις του το 1914 όταν το κόμμα υποστηριξε την είσοδο της Γερμανίας στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Ευτυχώς ζουμε σε λιγότερο δραματικές εποχές. Μια ηγεσία όμως που προδίδει τις αρχές του κόμματος, τις οποίες θεωρώ ιερές, με την πρώτη κρίση, δεν με αντιπροσωπεύει πλέον. Για αυτό παραιτούμαι σήμερα από μέλος του κόμματος.
Εχασα το μικρό βιβλιαράκι που αποστέλλεται σε νέα μέλη του κόμματος όταν μετακόμισα πριν κάποια χρόνια γι αυτό δεν μπορώ να το εσωκλείσω σε αυτήν την επιστολή. Ισως είναι για καλό. Οι ιδέες που περιέχει θα αποτελούσαν την αφορμή για προφανείς ειρωνείες. Και ίσως έχω ακόμη ένα ψήγμα ελπίδας ότι το παλιό μου κόμμα κάποια μέρα θα θυμηθεί τις διεθνιστικές αρχές του. Αν αυτό συμβεί, ίσως ψάξω να βρω αυτό το βιβλιαράκι, το οποίο κατείχα με περηφάνια όταν ήμουν 13 ετών.
Με λύπη
Yascha Mounk