Η νόσος του Αλτσχάιμερ μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σπάνιων ιατρικών ατυχημάτων, δείχνει μία νέα έρευνα, αν και οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ ανθρώπων μέσω καθημερινών δραστηριοτήτων ή κινήσεων φροντίδας.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο Guardian σε δημοσίευμά του, οι ερευνητές λένε ότι μερικά άτομα που έλαβαν αυξητική ορμόνη από την υπόφυση αποθανόντων δωρητών ανέπτυξαν πρώιμη εμφάνιση της νόσου του Αλτσχάιμερ – πιθανόν επειδή οι ορμόνες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν μολυσμένες με πρωτεΐνες που έβαλαν σπόρους της νόσου στον εγκέφαλό τους.
«Δεν υποστηρίζουμε ούτε για μια στιγμή ότι μπορείτε να κολλήσετε Αλτσχάιμερ»
«Δεν υποστηρίζουμε ούτε για μια στιγμή ότι μπορείτε να κολλήσετε Αλτσχάιμερ. Η νόσος δεν είναι μεταδοτική με την έννοια μιας ιογενούς ή βακτηριακής μόλυνσης», δήλωσε ο καθηγητής John Collinge, ένας από τους συντάκτες της μελέτης και διευθυντής της Μονάδας Prion του MRC.
«Συμβαίνει μόνο όταν οι άνθρωποι έχουν εμβολιαστεί κατά λάθος, ουσιαστικά, με ανθρώπινο ιστό ή εκχυλίσματα ανθρώπινου ιστού που περιέχουν αυτούς τους σπόρους, κάτι που είναι ευτυχώς μια πολύ σπάνιο και ασυνήθιστο».
Οι μολυσμένες πρωτεΐνες
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η έρευνα ενισχύει τη θεωρία ότι το Αλτσχάιμερ έχει ομοιότητες με τις πραϊονικές ασθένειες, όπως η νόσος Creutzfeldt-Jakob (CJD), η kuru και η σπογγόδης εγκαφαλοπάθεια των βοοειδών. Αυτές οι ασθένειες προκαλούνται από μολυσματικές, λανθασμένα αναδιπλούμενες πρωτεΐνες που διαδίδονται στον εγκέφαλο και εμφανίζονται συνήθως απροειδοποίητα – σπανιότερα ωστόσο μπορεί να προκύψουν από γενετική μετάλλαξη ή να μεταδοθούν μέσω μολυσμένου εγκεφάλου ή νευρικού ιστού.
Γράφοντας στην επιθεώρηση Nature Medicine, ο John Collinge και οι συνεργάτες του αναφέρουν πως μεταξύ 1959 και 1985, τουλάχιστον 1.848 ασθενείς στο Ηνωμένο Βασίλειο έλαβαν αυξητική ορμόνη που εξάγεται από την υπόφυση πτωμάτων.
Ωστόσο, η πρακτική απαγορεύτηκε το 1985, αφού προέκυψε ότι ορισμένοι ασθενείς πέθαναν στη συνέχεια από CJD ως αποτέλεσμα δειγμάτων ορμονών που είχαν μολυνθεί με πρωτεΐνες που προκαλούν την εν λόγω νόσο.
Από τις 80 τέτοιες περιπτώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, μερικές βρέθηκαν επίσης να έχουν στον εγκέφαλό τους όταν πέθαναν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται β-αμυλοειδές – χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου του Αλτσχάιμερ. Αν και δεν ήταν σαφές εάν θα είχαν συνεχίσει να αναπτύσσουν συμπτώματα Αλτσχάιμερ, άλλες έρευνες έδειξαν ότι το β-αμυλοειδές ήταν παρόν σε ορισμένες από τις παρτίδες ορμονών και ότι αυτές προκαλούσαν τη νόσο του Αλτσχάιμερ εάν χορηγούνταν σε ποντίκια.
Οι ερευνητές κατέγραψαν ευρήματα και από τα οκτώ άτομα που παραπέμφθηκαν στην Εθνική Κλινική Prion μεταξύ 2017 και 2022.
Όλοι έλαβαν αυξητική ορμόνη από πτώματα, αλλά δεν εκδήλωσαν CJD. Πέντε είχαν συμπτώματα άνοιας που πληρούσαν τα κλινικά κριτήρια για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, με έναρξη σε ηλικία μόλις 38 ετών. Ο ένας εμφάνισε ήπια γνωστική εξασθένηση, ο ένας ανέφερε γνωστικές δυσκολίες και ένας άλλος δεν είχε τέτοια συμπτώματα, πληρούσε ωστόσο τα κριτήρια βιοδεικτών για Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι ασθενείς εμφάνισαν ορισμένα συμπτώματα που διέφεραν από εκείνα που είναι τυπικά για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, τα οποία είτε εμφανίζονται απροειδοποίητα είτε συνδέονται με γενετικό κίνδυνο, υποθέτοντας ότι αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στο ότι η ασθένειά τους έχει διαφορετική προέλευση ή στο ότι προέρχεται από διαφορετικά «στελέχη» του β-αμυλοειδούς.
Τα αποτελέσματα, λένε, προσφέρουν στοιχεία ότι το Αλτσχάιμερ μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα θεραπείας με τη μολυσμένη ορμόνη της υπόφυσης. Ενώ οι περιπτώσεις αφορούσαν επανειλημμένη έκθεση σε μολυσμένη αυξητική ορμόνη για μια περίοδο ετών, ο Collinge και οι συνεργάτες του λένε ότι τα ευρήματα αυξάνουν τη σημασία μέτρων όπως η διασφάλιση αποτελεσματικής απολύμανσης των χειρουργικών εργαλείων.
«Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε»
Ωστόσο, ο Andrew Doig, καθηγητής βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, είπε ότι οι ειδικοί ήταν ήδη πολύ προσεκτικοί σχετικά με τη μετάδοση του εγκεφαλικού ιστού μεταξύ των ανθρώπων.
Ο Doig προειδοποίησε επίσης ότι μόνο οκτώ ασθενείς συμμετείχαν στη μελέτη, ορισμένοι από τους οποίους δεν είχαν γενετικά δεδομένα, ενώ μέχρι στιγμής δεν υπήρχαν άμεσες ενδείξεις για διαφορετικά στελέχη β-αμυλοειδούς.
«Ενώ ο νέος τύπος Αλτσχάιμερ που αναφέρεται εδώ παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς αποκαλύπτει έναν νέο τρόπο μετάδοσης της νόσου, δεν υπάρχει λόγος να τον φοβόμαστε, καθώς ο τρόπος με τον οποίο προκλήθηκε η ασθένεια σταμάτησε πριν από 40 χρόνια», είπε ο Doig. «Η μετάδοση της ασθένειας από τον ανθρώπινο εγκέφαλο σε εγκέφαλο με αυτόν τον τρόπο λογικά δεν θα πρέπει να συμβεί ξανά ποτέ».