Ο νέος “rainbow χάρτης” της Ευρώπης, όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος κυκλοφόρησε από την οργάνωση ILGA-Europe.
Ο συγκεκριμένος χάρτης αποτυπώνει το πού βρίσκεται κάθε χώρα της Ευρώπης σε σχέση με τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στα εγκλήματα μίσους, στην αναγνώριση των τρανς, ίντερσεξ ατόμων κτλ.
Ο χάρτης δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από την οργάνωση, με τα ευρήματα να παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον σχετικά με τις αλλαγές που σημειώθηκαν μέσα σε έναν χρόνο.
Οι 49 χώρες που συμμετέχουν κατατάσσονται σε μια λίστα σύμφωνα με το σκορ που συγκεντρώνουν.
Στην πρώτη θέση με την καλύτερη απόδοση βρέθηκε για ακόμη μια χρονιά η Μάλτα (88%), ενώ ακολουθούν η Ισλανδία (83%), το Βέλγιο (78%), η Δανία (76%), η Ισπανία (76%) και η Φινλανδία (71%).
Η Μάλτα βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης τα τελευταία 9 χρόνια. Με 83 βαθμούς, η Ισλανδία ανέβηκε στη δεύτερη θέση με άνοδο τριών θέσεων ως αποτέλεσμα της νέας νομοθεσίας που απαγορεύει τις πρακτικές μεταστροφής και διασφαλίζει ότι η υγειονομική περίθαλψη για τα τρανς άτομα βασίζεται στην αποπαθολογία. Το Βέλγιο απαγόρευσε επίσης τις πρακτικές μεταστροφής και έρχεται στην τρίτη θέση στην κατάταξη με βαθμολογία 78.
Στον αντίποδα, τη χειρότερη φετινή επίδοση στα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα μεταξύ των 49 χωρών καταγράφουν η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν με μόλις 2%, ενώ ακολουθούν Τουρκία (5%), Αρμενία (9%) και Λευκορωσία (11%).
Η Ρωσία έχασε 7 βαθμούς και έπεσε 3 θέσεις λόγω της ομοσπονδιακής νομοθεσίας που απαγορεύει τη φυλομετάβαση.
Η Πολωνία εξακολουθεί να βρίσκεται στο τέλος της κατάταξης της ΕΕ με 18%, ακολουθούμενη από τη Ρουμανία (19%) και τη Βουλγαρία (23%).
Η Ελλάδα έχει ανέβει μια θέση στον φετινό χάρτη και πλέον βρίσκεται στην 7η, με βαθμολογία 70.77%, σε σχέση με τον περασμένο χρόνο που το σκορ της χώρας ήταν στο 57%.
Σύμφωνα με την έκθεση, πολλά τρανς στην Ελλάδα, για ακόμη μια χρονιά ήρθαν αντιμέτωπα με σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, καταφέρνοντας μετά βίας να καλύψουν βασικές ανάγκες επιβίωσης.
Επιπλέον, η οργάνωση στέκεται στη νομοθεσία της Ελλάδας για το μεταναστευτικό, η οποία χαρακτηρίζεται ως ξεπερασμένη σε ζητήματα που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, καθώς ο νόμος δεν συμπεριλαμβάνει τους queer μετανάστες.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η ρητορική μίσους από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, ιδίως κατά την περίοδο των εθνικών εκλογών του Ιουνίου, με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανο Κασσελάκη, να έχει γίνει στόχος ομοφοβικών.
Την ίδια στιγμή, παρόμοια ρητορική εντοπίζεται συχνά και από τους εκπροσώπους των Μέσω Μαζικής Ενημέρωσης.
Σε ό,τι αφορά τα intersex πρόσωπα, τα περισσότερα περιστατικά διαπράττονται από την ιατρική κοινότητα, μέσω των επεμβάσεων “κανονικοποίησης” φύλου (IGM).
Η ILGA-Europe υπογραμμίζει ότι τα εγκλήματα μίσους συνεχίζουν να αποτελούν ένα σοβαρό ζήτημα στην Ελλάδα, κάνοντας αναφορά στη δολοφονία της τρανς Κουβανής Άννας Ιβάνκοβα, τον περασμένο Ιούλιο, στη διαχείριση του εγκλήματος από τα Μέσα, αλλά και στην επίθεση σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστών, που πραγματοποίησαν διαμαρτυρία έξω από το σπίτι του θύματος.
Σε ό,τι αφορά στην ελευθερία του συνέρχεσθαι, πολλά περιστατικά έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του Athens Pride 2023, όπως η μεταφορά της εκδήλωσης σε άλλη Πλατεία (λόγω του περιπτέρου της ΝΔ), οι επιθέσεις σε βάρος ενός τρανς ατόμου, αλλά και σε βάρος αρκετών μεταναστών.
Σε σχέση με την εκπαίδευση, η έκθεση αναφέρεται στη νέα νομοθεσία για την καταπολέμηση του σχολικού εκφοβισμού, αλλά και στην «αθώωση» της δασκάλας, που προέβαλε σε δημοτικό σχολείο την ταινία «Αγόρια στο Ντους».
Επιπλέον, στις 28 Αυγούστου, το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας ενέκρινε τη λειτουργία του πρώτου καταφυγίου για ΛΟΑΤΚΙ+ αστέγους.
Παράλληλα, στις θετικές αλλαγές υπογραμμίζεται η προώθηση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων από την κυβέρνηση και η επιβεβαίωση της θεσμοθέτησης της ισότητας στον γάμο. Ωστόσο, αναφέρεται η απουσία κάποιου αρμόδιου φορέα για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, καθώς και η εισαγωγή τριών ακροδεξιών κομμάτων στη Βουλή.
Όσον αφορά στην υγεία, η πρόσβαση στις υπηρεσίες επιβεβαίωσης φύλου παρέμεινε δύσκολη, ειδικά για τα μη ασφαλισμένα άτομα. Συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο η πρόσβαση σε ένα φάρμακο ορμονοθεραπείας ανεστάλη, λόγω μιας αλλαγής στις συνταγές, με τη νέα διαδικασία που πρότεινε το υπουργείο Υγείας να είναι περίπλοκη και χρονοβόρα.
Σε σχέση με τη συμμετοχή στη δημόσια ζωή, ειδική αναφορά γίνεται στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ., ως ανοιχτά γκέι προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ υπογραμμίζεται και η πίεση που ασκήθηκε στους δημοσιογράφους και στους υποψηφίους κατά τις εκλογές, να ασχοληθούν με τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα.
Η ILGA-Europe συνιστά στην Ελλάδα:
- Την ανάπτυξη ενός δίκαιου, διαφανούς νομικού πλαισίου για τη νομική αναγνώριση του φύλου με βάση μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού και χωρίς καταχρηστικές απαιτήσεις (όπως GID/ιατρική διάγνωση, υποχρεωτικό διαζύγιο ή ηλικιακό περιορισμό) και επιτρέποντας την αλλαγή ονόματος χωρίς εμπόδια, συμπεριλαμβανομένου κανενός ηλικιακού περιορισμού.
- Αναγνώριση της τρανς γονεϊκότητας, αναγνώριση του νόμιμου φύλου των γονέων και ευθυγράμμιση με τις διαθέσιμες επιλογές φύλου.
- Ενίσχυση της αστυνομικής προστασίας για τις δημόσιες ΛΟΑΤΚΙ+ εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από ταραχές ή επιθέσεις.
*Οι παραπάνω συστάσεις έγιναν πριν από την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο.
ΝΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ+ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ – ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Την ίδια στιγμή, τα αποτελέσματα της 3ης έρευνας για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA), η οποία βασίστηκε στις απαντήσεις περισσότερων από 100.000 ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η έκθεση με τίτλο «LGBTIQ equality at a crossroads: progress and challenges» (Η ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων σε κρίσιμη καμπή: πρόοδος και προκλήσεις) αποτυπώνει τις εμπειρίες, τις απόψεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην Ευρώπη.
Από τα πορίσματα της έρευνας προκύπτουν ενδείξεις αργής, αλλά σταδιακής προόδου στην Ελλάδα. Ενώ οι διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, σταδιακά μειώνονται.
Τα σχολεία αντιμετωπίζουν τα ζητήματα των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών με πιο θετικό τρόπο, ενώ τα νεαρά ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα φαίνεται αισθάνονται ότι έχουν περισσότερη στήριξη από τους εκπαιδευτικούς και τους συνομηλίκους τους.
Εντούτοις, ο εκφοβισμός, η παρενόχληση, η κακοποίηση και η βία βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα.
Ζώντας ανοιχτά ως ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της FRA, το 63% αποφεύγει να κρατά συχνά ή πάντα το χέρι με τον ομόφυλο σύντροφό του στην Ελλάδα. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις 27 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι 53%.
Επίσης το 36% στη χώρα μας αποφεύγει συχνά ή πάντα ορισμένες τοποθεσίες από φόβο μήπως δεχτεί επίθεση (στην Ευρώπη το ποσοστό είναι 29%), ενώ το το 35% είναι αρκετά ή πολύ ανοιχτό σχετικά με τη ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητά του στην Ελλάδα (51% το ποσοστό της Ευρώπης).
Οι διακρίσεις
Ως προς το κομμάτι των διακρίσεων, το 28% αισθάνθηκε ότι υπέστη διακρίσεις στην εργασία ή στην αναζήτηση εργασίας κατά το έτος πριν από την έρευνα στην Ελλάδα. Για την Ευρώπη (27 χώρες) το ποσοστό αυτό είναι 19%. Η έρευνα κατέδειξε ότι οι διακρίσεις αυτές επηρεάζουν πολλούς τομείς της ζωής, όπως η μετάβαση σε καφετέρια, εστιατόριο, νοσοκομείο ή κατάστημα.
Συνολικά, στην Ελλάδα του 2023 το 45% αισθάνθηκε ότι υφίσταται διακρίσεις σε τουλάχιστον έναν τομέα της ζωής κατά το έτος πριν από την έρευνα (το ποσοστό της Ευρώπης ήταν 37%).
Βία και παρενόχληση
Το 13% του συνόλου των ατόμων από την Ελλάδα που συμμετείχε στην έρευνα είχε δεχθεί επίθεση κατά τα 5 έτη πριν από την έρευνα (αντίστοιχο είναι και ποσοστό της Ευρώπης), με το 4% να δηλώνει πως δέχθηκε την επίθεση κατά τους 12 μήνες πριν από την έρευνα (5% το ποσοστό της Ευρώπης).
Επίσης, το 54% στην Ελλάδα δηλώνει ότι δέχτηκε παρενόχληση το έτος πριν από την έρευνα. Το ποσοστό στην Ευρώπη των 27 είναι 54%.
Καταγγελία βίας και διακρίσεων που υποκινούνται από το μίσος
Σύμφωνα με την έρευνα μόλις το 9% πήγε στην αστυνομία στην Ελλάδα για να καταγγείλει σωματικές ή σεξουαλικές επιθέσεις. Το ποσοστό αυτό σε ολόκληρη την Ευρώπη των 27 είναι 11%. Επίσης, το 10% κατήγγειλε τις διακρίσεις σε φορέα ισότητας ή σε άλλη οργάνωση (11% το ποσοστό της Ευρώπης).
Εκφοβισμός και κακοποίηση λόγω πρακτικών “μεταστροφής”
Στην Ελλάδα το 70% των ερωτηθέντων προσώπων δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια του σχολείου υπέστη εκφοβισμό, γελοιοποίηση, πειράγματα, προσβολές ή απειλές επειδή είναι ΛΟΑΤΚΙ. Για την Ευρώπη των 27 το ποσοστό αυτό είναι 67%, μια κατακόρυφη αύξηση σε σύγκριση με την έρευνα του 2019, στην οποία το ποσοστό έφτανε το 43%.
Επίσης, στην Ελλάδα το 38% δήλωσε ότι βίωσε κάποια λεγόμενη πρακτική «μεταστροφής» προκειμένου να «αλλάξει» ο σεξουαλικός προσανατολισμό ή/και η ταυτότητα φύλου. Για την Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι 24%.
Υγειονομική περίθαλψη
Κατά την έρευνα, το 13% την Ελλάδα αισθάνθηκε ότι υφίσταται διακρίσεις στην υγειονομική περίθαλψη κατά το έτος πριν από την έρευνα (για την Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι 14%), ενώ το 10% σκέφτηκε να αυτοκτονήσει κατά το έτος πριν από την έρευνα (για την Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι 12%).
Σχολική εκπαίδευση
Το 69% των ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητών/τριών την Ελλάδα δήλωσε ότι έκρυβε ότι είναι ΛΟΑΤΚΙ στο σχολείο. Το ποσοστό αυτό είναι 49% στην Ευρώπη.
Επιπλέον, το 34% των ΛΟΑΤΚΙ μαθητών/τριών στην Ελλάδα δήλωσε ότι στο σχολείο κάποιος συχνά ή πάντα υποστήριζε, υπερασπιζόταν ή προστάτευε τα δικαιώματά του ως ΛΟΑΤΚΙ άτομο. Το ποσοστό αυτό είναι 32% στην Ευρώπη των 27.
Τέλος, το 62% των ΛΟΑΤΚΙ στην Ελλάδα δηλώνει ότι η σχολική τους εκπαίδευση δεν ασχολήθηκε ποτέ με ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα (το γενικό ποσοστό της Ευρώπης είναι 62%).