Με αναγκαστικά μέτρα που φτάνουν έως και τον πλειστηριασμό της πρώτης τους κατοικίας απειλούνται περίπου 300.000 δανειολήπτες.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή», πρόκειται για οφειλέτες και εγγυητές δανείων που έχουν χαρακτηριστεί μη συνεργάσιμοι μέσα από την διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας και τις επιστολές που έχουν στείλει οι τράπεζες καλώντας τους να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα σχετικές επιστολές έχουν λάβει 1,2 εκατομμύρια δανειολήπτες και σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες, το 25% περίπου δεν ανταποκρίθηκε.
Ο χαρακτηρισμός τους ως μη συνεργάσιμων, σηματοδοτεί την έναρξη των νομικών ενεργειών από την πλευρά των τραπεζών, που μπορεί να φτάσουν έως τον πλειστηριασμό της πρώτης τους κατοικίας. Η ρευστοποίηση της πρώτης κατοικίας μπορεί να ενεργοποιηθεί ακόμη και για εκείνους που έχουν προσφύγει στον νόμο Κατσέλη και οι οποίοι με βάση τον Κώδικα εξαιρούνται από τη διαδικασία της ενημέρωσης μέσω επιστολών. Εντούτοις, μετά την αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη το 2015, ακόμη και αυτοί που έχουν κάνει αίτηση ένταξης στον νόμο, μπορούν να χάσουν το δικαίωμα για την προστασία της πρώτης τους κατοικίας, εάν χαρακτηριστούν από την τράπεζα ως μη συνεργάσιμοι.
Με βάση στοιχεία από τις τράπεζες, την τρίτη επιστολή που λόγω του Κώδικα Δεοντολογίας έχουν υποχρέωση να στείλουν σε όσους επίσημα χαρακτηρίζονται ως μη συνεργάσιμοι, έχουν λάβει 300.000 οφειλέτες. Πρόκειται κυρίως για δανειολήπτες που εμφανίζουν καθυστέρηση για πάνω από περίπου ένα χρόνο. Η διαδικασία εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας έχει ξεκινήσει από το 2015 και προβλέπει την ενημέρωση των δανειοληπτών σε καθυστέρηση μέσω δύο επιστολών στις οποίες εάν δεν ανταποκριθούν, αποστέλλεται μία τρίτη μέσω της οποίας χαρακτηρίζονται μη συνεργάσιμοι. Η διαδικασία του Κώδικα αποτελεί πλέον μια συνεχή διαδικασία, την οποία θα πρέπει να ακολουθούν οι τράπεζες κάθε φορά που κάποιο δάνειο εμφανίζει έστω και δίμηνη καθυστέρηση.
Από τα στοιχεία που έχουν αναλύσει μέχρι σήμερα οι τράπεζες, μεγάλο ποσοστό όσων χαρακτηρίζονται και επίσημα πλέον μη συνεργάσιμοι, έχουν δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, δηλαδή οφειλές από καταναλωτικά δάνεια και κάρτες. Αρκετοί μεταξύ αυτών δεν έχει καθόλου ακίνητη περιουσία στο όνομά τους και ως εκ τούτου θεωρούνται φτωχοί κατά τεκμήριο. Το γεγονός, πάντως, ότι το δάνειο δεν συνδέεται με προσημείωση της ακίνητης περιουσίας τους, καθιστά αρκετούς πιο «αδιάφορους» σε ό,τι αφορά την προσπάθειά τους να διευθετήσουν την οφειλή τους.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η αμέσως επόμενη κατηγορία από την οποία προκύπτει μεγάλος αριθμός μη συνεργάσιμων δανειοληπτών είναι τα στεγαστικά δάνεια. Παρατηρείται έτσι το παράδοξο φαινόμενο ότι παρά το γεγονός πως είναι η πιο ευάλωτη κατηγορία απέναντι στην απειλή του πλειστηριασμού, παρ’ όλα αυτά δεν εμφανίζει ικανοποιητικό ποσοστό ανταπόκρισης.
Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι εκεί εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό η διαμόρφωση κουλτούρας αδράνειας και η οποία αποδίδεται στο πολυετές οριζόντιο επίπεδο προστασίας που υπήρχε και στο πάγωμα των πλειστηριασμών. Η κουλτούρα αυτή εδραιώνεται περαιτέρω όσο οι πλειστηριασμοί αναστέλλονται μέσα από απεργίες, αντιδράσεις και εν τέλει απαξίωση των διαδικασιών των αναγκαστικών εκτελέσεων. Τελευταία κατηγορία είναι όσοι έχουν οφειλές από μικρά επιχειρηματικά δάνεια, που εμφανίζουν μεγαλύτερο βαθμό ανταπόκρισης, καθώς εξαρτούν τη συνέχιση της εμπορικής ή επαγγελματικής τους δραστηριότητας, με τη συνέπειά τους απέναντι στην τράπεζα.
