Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στα πρόθυρα μιας σημαντικής αλλαγής στον τρόπο λειτουργίας του διαδικτύου, που θα μπορούσε να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό όλους τους πολίτες της χώρας και όχι μόνο. Η δικτυακή ουδετερότητα αποτελεί παρελθόν και με τη βούλα της ομοσπονδιακής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ. Όμως τι σημαίνει ακριβώς αυτό;
Ουσιαστικά, παραδίδονται τα «κλειδιά» του Διαδικτύου στα χέρια λίγων και μεγάλων εταιρειών, όπως η Comcast, AT&T και Verizon, φροντίζοντας ώστε να αυξηθεί η εξουσία τους, καθώς και τα κέρδη τους.
Τι είναι η δικτυακή ουδετερότητα;
Πρόκειται για ένα σύνολο αρχών και κανόνων, η κεντρική ιδέα των οποίων είναι, πως οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου (ISP), καθώς και οι κυβερνήσεις, πρέπει να αντιμετωπίζουν δίκαια και ισότιμα όλα τα δεδομένα, χωρίς να εμποδίζουν ή να «στραγγαλίζουν», επιλεκτικά, την ροή ορισμένων από αυτών. Για παράδειγμα ένας ISP, όπως, π.χ η Comcast, δεν μπορεί να επιβραδύνει μια υπηρεσία συνεχούς ροής, όπως, π.χ. της Netflix, ούτε μπορεί να εμποδίσει ή να επιβραδύνει το Fox News υπέρ του NBC, το οποίο ανήκει στην Comcast. Εν ολίγοις οι πάροχοι θα πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενο και τις εφαρμογές, ανεξάρτητα από την πηγή και χωρίς να ευνοούν ή να εμποδίζουν συγκεκριμένα προϊόντα ή ιστότοπους.
Η αμερικανική Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών (FCC) με την απόφασή της χαλαρώνει, στην ουσία τερματίζει, την αποκαλούμενη «Ανοικτής Διαταγής Διαδικτύου» του 2015, η οποία αποτελεί το ισχύον προστατευτικό πλαίσιο της δικτυακής ουδετερότητας στις ΗΠΑ. Με την απόφαση, που ελήφθη με τρεις ψήφους υπέρ και δύο κατά, οι πάροχοι ίντερνετ θα μπορούν να ανεβάζουν ή να μειώνουν την ταχύτητα του διαδικτύου στους πελάτες τους, και να τους επιβάλλουν διαφορετικές χρεώσεις και εν γένει υπηρεσίες ανάλογα με το πακέτο, που αγοράζει ο καθένας.
Οι υπέρμαχοι του «ανοιχτού Διαδικτύου» φοβούνται, ότι ο τερματισμός αυτού του καθεστώτος ουδετερότητας, θα οδηγήσει σε λογοκρισία και αυξημένο κόστος σύνδεσης στο διαδίκτυο. Ένας μεγάλος αριθμός πολιτών και οργανισμών που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο σημειώνουν πως με την χαλάρωση της νομοθεσίας για την ουδετερότητα του διαδικτύου ανοίγει ο δρόμος για ένα ίντερνετ πολλών ταχυτήτων, το οποίο θα ωφελήσει μόνο όσους έχουν τα χρήματα να πληρώνουν καλύτερες υπηρεσίες, ενώ παράλληλα τεχνολογικοί κολοσσοί και μονοπώλια, όπως οι Verizon, Time Warner Cable, Comcast, AT&T, Altice και Charter θα μπορούν είτε να μπλοκάρουν είτε να επιβραδύνουν την πρόσβαση σε ορισμένους ιστότοπους καθιστώντας τους ουσιαστικά μη επισκέψιμους.
Ποιος είναι το αφεντικό της FCC, Ajit Pai;
Πίσω από αυτό το σχέδιο βρίσκεται ο 44χρονος επικεφαλής της FCC, Αζίτ Πάι, ο οποίος έχει μια μακρά καριέρα ως δικηγόρος, δουλεύοντας τόσο για την αμερικανική κυβέρνηση όσο και για την εταιρία τηλεπικοινωνιών Verizon. Στην Επιτροπή της FCC διορίστηκε το 2012 από τον τότε πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Ο ινδικής καταγωγής, Ρεπουμπλικάνος, Πάι, θεωρείται γενικά ότι είναι υπέρ των συμφερόντων των ραδιοτηλεοπτικών κολοσσών και των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου. Οι επικριτές του λένε ότι αυτό οφείλεται, εν μέρει, στη θητεία του ως δικηγόρου της Verizon, όπου εργάστηκε από το 2001 έως το 2003.
Ο Τραμπ αναβάθμισε τον Πάι σε πρόεδρο της FCC ήδη από τον Ιανουάριο, ενώ η Γερουσία επικύρωσε αυτήν την αναβάθμιση τον Οκτώβριο, για μια θητεία πέντε χρόνων. Ο Πάι υποστηρίζει, ότι το τέλος της δικτυακής ουδετερότητας θα είναι μια κίνηση φιλική στον ανταγωνισμό. Η Κάθι Γκρίλο, αντιπρόεδρος της Verizon συμφωνεί και επαυξάνει: Η Ανοικτή Διαταγή Διαδικτύου «υπονόμευσε τις επενδύσεις και την καινοτομία και αποτέλεσε σημαντική απειλή για τη συνεχή δυνατότητα του Διαδικτύου να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται για να ικανοποιεί τις ανάγκες των καταναλωτών».
Πώς θα αντιδράσουν οι υποστηρικτές της δικτυακής ουδετερότητας;
«Θα σύρουμε την FCC στα δικαστήρια» απαντούν οι υπερασπιστές της Ανοικτής Διαταγής. Ο Ματ Γουντ, από το Free Press, μια οργάνωση που μάχεται υπέρ του πλουραλισμού και της ουδετερότητας του διαδικτύου, λέει στο Al Jazeera, ότι όσο θα διαρκεί η δικαστική διαμάχη, οι Αμερικανοί πολίτες που επιθυμούν να αντιδράσουν στην απώλεια της ουδετερότητας του δικτύου θα πρέπει να αποτανθούν στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC), μια ανεξάρτητη κυβερνητική υπηρεσία που αποσκοπεί στην προστασία των καταναλωτών από αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές.
Όσο ένας πάροχος υπηρεσιών διαδικτύου εξηγεί με σαφήνεια στους καταναλωτές ποια υπηρεσία προσφέρεται – ακόμη και αν περιλαμβάνει αποκλεισμούς ή περιορισμούς – και ο καταναλωτής συμφωνεί, τότε θα θεωρείται δίκαιη πρακτική, λέει ο Γουντ. Αν η Comcast αποκλείσει έναν ιστότοπο ή μια υπηρεσία που δεν απειλεί μία από τις δικές της υπηρεσίες ή πηγές εσόδων, τότε η FTC πιθανότατα δεν θα έχει κανένα πρόβλημα. Εάν, όμως, μπλοκάρει το Netflix, για παράδειγμα, τότε η FTC μπορεί να θεωρήσει ότι πρόκειται για ζήτημα που άπτεται της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.
Ποιος θα επηρεαστεί περισσότερο από το τέλος της δικτυακής ουδετερότητας;
Η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση είναι: Σχεδόν όλοι. «Τα στοιχεία της FCC δείχνουν ότι το ποσοστό των χρηστών διαδικτύου στις ΗΠΑ που έχουν πρόσβαση σε περισσότερους από έναν ISP, είναι εξαιρετικά μικρό. Έτσι, αν ο πάροχός σας υπηρεσιών διαδικτύου αποφασίσει να “στραγγαλίσει” ή να λογοκρίνει δεδομένα, θα σας επηρεάσει άμεσα και αμέσως», δήλωσε στο Al Jazeera ο Πιρς Στάνλεϊ, τεχνικός συνεργάτης της Demand Progress.
Μπορεί ο Πάι να επιμένει ότι το τέλος της δικτυακής ουδετερότητας θα είναι υπέρ του ανταγωνισμού, ο Στάνλει όμως δεν συμμερίζεται την γνώμη του. Η αγορά παροχής υπηρεσιών διαδικτύου στις ΗΠΑ μονοπωλείται από τέσσερις μεγάλες εταιρείες που κυριαρχούν: Comcast, Charter, AT&T και Verizon. Ο Πάι δεν έχει στα χέρια του καμία έρευνα που να τεκμηριώνει, ότι ο τερματισμός της Ανοικτής Διαταγής Διαδικτύου της FCC θα διευκολύνει άλλες εταιρίες να σπάσουν αυτά τα μονοπώλια, λέει ο Στάνλει. «Αν ο πρόεδρος Πάι είναι ειλικρινής» όταν λέει ότι θέλει να βελτιώσει την πρόσβαση στο διαδίκτυο, «το ξεπέρασμα της δικτυακής ουδετερότητας δεν είναι ο τρόπος για να φτάσουμε εκεί». «Η πρότασή του είναι πραγματικά ένα δώρο στους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου που δεν έκαναν καμία ειλικρινή προσπάθεια να λάβουν υπόψη το δημόσιο συμφέρον ή να συμμετάσχουν σε δημοκρατικές συζητήσεις» προσθέτει.
Θα επηρεάσει το τέλος της αμερικανικής δικτυακής ουδετερότητας άλλες χώρες;
Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο η κίνηση των ΗΠΑ να βρει μιμητές σε ολόκληρο το κόσμο. Ενδεικτικό του μεγέθους του προβήματος είναι η επισήμανση του δημιουργού του διαδικτύου, του Τιμ Μπέρνερς Λι, ο οποίος σε προγενέστερο χρόνο είχε τονίσει: «Η ουδετερότητα στο διαδίκτυο ήταν πάντα πολύ σημαντική και παραμένει πολύ σημαντική. Πρέπει να αγωνιζόμαστε για αυτήν κάθε φορά που απειλείται, όπως τώρα».
Σχετικά με το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν και άλλες χώρες την πορεία των ΗΠΑ, ο Ντουάιν Γουίνσκεκ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Carleton του Καναδά και διευθυντής του Canadian Media Concentration Research Project, εμφανίζεται αισιόδοξος: «Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι βλέπουν πια τις ΗΠΑ ως φάρο» για πρόσβαση στο διαδίκτυο. «Οι ΗΠΑ ήταν ο παγκόσμιος ηγέτης καθ ‘όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 και της δεκαετίας του ’90, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 άρχισε να υποχωρεί. Ο κόσμος απομακρύνθηκε σταδιακά από το παράδειγμα των ΗΠΑ, με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ευρώπης και άλλων περιοχών να ακολουθούν τα δικά τους μονοπάτια».
Ακόμη κι αν ο Γουίνσεκ επιβεβαιωθεί, οι ξένες επιχειρήσεις που θα θέλουν να δραστηριοποιηθούν στις ΗΠΑ θα αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα. Εάν για παράδειγμα μια εταιρεία από την Ινδία, την Ασία, την Ευρώπη ή τη Λατινική Αμερική γίνει μια δύναμη μέσων ενημέρωσης και θέλει να εισαγάγει τη δική της υπηρεσία συνεχούς ροής, αυτό θα απαιτήσει την ευλογία παρόχων όπως η Comcast. Ετσι, υπογραμμίζει ο Γουίνσεκ, «αν θελήσετε να προωθήσετε μια άλλη κουλτούρα στις ΗΠΑ και θα πρέπει να το κάνετε αυτό μέσω των εν λόγω παρόχων, τότε αυτοί μπορούν να σας πετάξουν έξω».