Συμπληρώνονται φέτος 82 χρόνια από την ιστορική Μάχη της Κρήτης και την επιχείρηση «Ερμής», όπως ονομάστηκε από τους Γερμανούς το σχέδιο για την κατάληψη του νησιού με τις επετειακές εκδηλώσεις να κορυφώνονται.
Ύστερα από 82 χρόνια παραμένουν «ζωντανά» κειμήλια της μεγάλης μάχης μέσα από τα εκθέματα τεσσάρων μουσείων και συλλογών ιδιωτών που βρίσκονται στην περιοχή των Χανίων και «περιγράφουν» την αντίσταση των Κρητικών και των συμμάχων κατά των εισβολέων.
Η έκθεση της Μάχης της Κρήτης στο Ναυτικό Μουσείο
H έκθεση κειμηλίων από την Μάχη της Κρήτης αποτελεί μια ξεχωριστή ενότητα του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης στο παλιό λιμάνι των Χανίων.
Στον χώρο αυτό ο επισκέπτης «συναντά» στολές από τα συμμαχικά και γερμανικά στρατεύματα από την περίοδο της Μάχης, κάθε είδους οπλισμό, χάρτες, αντικείμενα, διάφορα έγγραφα ενώ ξεχωριστά και ιδιαίτερα κομμάτια της συλλογής, είναι ένα νυφικό από νήμα γερμανικού αλεξίπτωτου και ένα φόρεμα από τις ίνες τσουβαλιών που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί για την τροφοδοσία τους.
Ο χώρος της Μάχης της Κρήτης αποτελεί το σημαντικότερο κομμάτι του Μουσείου με πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα και φέτος, που γιορτάζονται τα 82 χρόνια από την Μάχη της Κρήτης, όπως τονίζει στο ΑΠΕ -ΜΠΕ ο πρόεδρος του Μουσείου Μανώλης Πετράκης.
Το μουσείο καταφύγιο του Πλατανιά
Ένα από τα μουσεία ιστορικής μνήμης που θυμίζει την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Κρήτη βρίσκεται στην περιοχή του Άνω Πλατανιά.
Δημιουργήθηκε από εθελοντές και ιδιώτες με την πολύτιμη βοήθεια της τοπικής ενορίας του Αγίου Δημητρίου και με δωρεές πολλών, μεταξύ των οποίων και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
Πρόκειται για έναν χώρο που αποτελούσε υπόγειο καταφύγιο των Γερμανών μετά την περίοδο της Μάχης της Κρήτης όπου φυλάσσονταν όπλα και πυρομαχικά. Από το 1942 έως και το 1945, οι Γερμανοί μέσα από αυτές τις στοές έφταναν στα σημεία όπου υπήρχαν οι βάσεις τους για την αντιαεροπορική κάλυψη της περιοχής.
Μετά το τέλος της κατοχής, το υπόγειο καταφύγιο χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη από τους κατοίκους του Πλατανιά. Το 2010 μια ομάδα εθελοντών, με μπροστάρη τον Κυριάκο Λουρανδάκη κάτοικο του Πλατανιά και με τη συμπαράσταση του ιερέα του Αγίου Δημητρίου δίπλα στον οποίο βρίσκεται η είσοδος των στοών, αποφάσισε να ιδρύσει το Πολεμικό Μουσείο του Πλατανιά.
«Το καταφύγιο αποτελεί για την περιοχή “μάρτυρα” για την περίοδο της Γερμανικής κατοχής. Είναι τοπόσημο ιστορίας», επισημαίνει στο ΑΠΕ -ΜΠΕ ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης.
Το μουσείο – καταφύγιο έχει μήκος 200 μέτρα με 13 θαλάμους που έχουν διατηρηθεί στην αρχική τους μορφή. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν μοναδικά εκθέματα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δωρεές από το εξωτερικό, ιστορικές φωτογραφίες και αντικείμενα της εποχής της Μάχης της Κρήτης.
Στολές κράνη, οπλισμός, κρεβάτια, τραπέζια, δοχεία που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί για την αποθήκευση καυσίμων και πολλά ακόμα αντικείμενα εκτίθενται στο χώρο.
Τα περισσότερα αντικείμενα προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές. Οι δωρητές είναι περίπου 210. Σε κάποια σημεία υπάρχουν γραμμένα στους τοίχους ονόματα Γερμανών στρατιωτικών που υπηρετούσαν στην περιοχή, γερμανικοί σταυροί και η σβάστικα, το σύμβολο των Ναζί κατακτητών, ενώ στον εξωτερικό χώρο υπάρχει και οπλισμός εκείνης της εποχής όπως βλήματα αντιεροπορικών, δύο νάρκες θαλάσσης, τορπιλοσωλήνες και άλλα.
Το μουσείο στο Γαλατά
Μια ακόμα ιδιωτική συλλογή που καλύπτει την περίοδο από το 1669 μέχρι και το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, βρίσκεται στο χωριό Γαλατάς και ανήκει στον Στέλιο Τριπαλιτάκη.
Πυροβόλα, πυρομαχικά, κράνη, στολές, εξαρτύσεις, όπλα, τμήματα από βρετανικά και γερμανικά οχήματα, από άρματα μάχης, μοτοσικλέτες, κομμάτια από αεροσκάφη συνθέτουν την εικόνα της ιστορίας, μαζί με εκατοντάδες φωτογραφίες και έγγραφα, τα περισσότερα από την περίοδο της Μάχης της Κρήτης, αλλά ακόμα και από τον Μακεδονικό Αγώνα, όπου οι Κρητικοί είχαν δώσει ηχηρό «παρών», φιλοξενούνται στο χώρο. Περισσότερα από 40.000 αντικείμενα υπάρχουν στη συλλογή, με πιο σπάνιο το σκέλος προσγείωσης βρετανικού μαχητικού «Μπρούστερ Μπάφαλο».
Όπως δηλώνει ο κ. Τριπαλιτάκης στο ΑΠΕ -ΜΠΕ η συλλογή περιλαμβάνει περισσότερα από 60.000 αντικείμενα.
«Με πολύ κόπο και προσπάθεια διατηρούμε άσβεστη την μνήμη της ιστορίας μας», τονίζει ο συλλέκτης.
Στη συλλογή υπάρχουν και τμήματα από 18 διαφορετικά γερμανικά ανεμοπλάνα καθώς και 500 γνήσιες αδημοσίευτες φωτογραφίες από την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το μουσείο στα Ασκύφου Σφακίων
Στην ορεινή περιοχή των Ασκύφου Σφακίων ο Ανδρέας Χατζηδάκης διατηρεί μια πολύτιμη συλλογή που παρέλαβε από τον πατέρα του Γιώργο. Ο χώρος είναι γνωστός ως πολεμικό μουσείο Ασκύφου. O επισκέπτης του μουσείου μπορεί να δει στους χώρους του εκατοντάδες τεκμήρια από την περίοδο της Μάχης της Κρήτης, της γερμανικής κατοχής και της αντίστασης, πιστόλια, περίστροφα, πολυβόλα, όλμους, θαλάσσιες νάρκες και τορπίλες υποβρυχίων.
Ακόμα χειροβομβίδες διαφόρων ειδών, μέχρι βόμβες πολεμικών αεροπλάνων. Ερπύστριες και εξαρτήματα κατεστραμμένων τανκς έως έλικες και φτερά από πολεμικά μαχητικά τύπου «Στούκας». Εργαλεία και προσωπικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης στρατιωτών, στολές, κράνη, λάβαρα.
Το ιστορικό αρχείο Κρήτης
Δεκάδες είναι τα αυθεντικά αντικείμενα από τη Μάχη της Κρήτης που φιλοξενεί το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Όπλα γερμανικά και συμμαχικά, στρατιωτικές στολές και εξοπλισμό, λάφυρα που απέσπασαν από τον εχθρό οι στρατιώτες από τις συμμαχικές δυνάμεις και οι κάτοικοι της Κρήτης που αντιστάθηκαν στους εισβολείς.