Σήμερα το απόγευμα, Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016, στις 17:21 (ώρα Ελλάδας), αρχίζει και τυπικά το φθινόπωρο με την Φθινοπωρινή Ισημερία. Τότε θα συμβεί η φθινοπωρινή ισημερία στο βόρειο ημισφαίριο, όπου βρίσκεται και η χώρα μας, σηματοδοτώντας έτσι την αστρονομική έναρξη του φετινού φθινοπώρου, ενώ αντίστοιχα στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει η άνοιξη.
Στην φθινοπωρινή ισημερία, σε όλο τον κόσμο, η νύχτα και η μέρα έχουν περίπου την ίδια διάρκεια (αλλά όχι ακριβώς ισομοιρασμένη). Στη συνέχεια, στο βόρειο ημισφαίριο, η μέρα θα μικραίνει και η νύχτα θα μεγαλώνει, ώσπου η νύχτα θα φθάσει στο ζενίθ της κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου.
Οι ισημερίες (Εαρινή και Φθινοπωρινή Ισημερία), καθορίζουν την έναρξη της άνοιξης και του φθινοπώρου, ενώ τα ηλιοστάσια (θερινό και χειμερινό) προσδιορίζουν την έναρξη του καλοκαιριού και του χειμώνα αντίστοιχα. Και στις τέσσερις περιπτώσεις πρόκειται για συγκεκριμένα σημεία στον χώρο και τον χρόνο, που εξαρτώνται από την θέση του πλανήτη μας κατά την ετήσια περιφορά του γύρω από τον ήλιο μας. Οι ονομασίες εαρινή καιφθινοπωρινή ισημερία είναι σχετικές και αφορούν στην εύκρατη ζώνη του βόρειου ημισφαιρίου, καθώς στις αντίστοιχες ημερομηνίες στο νότιο ημισφαίριο υπάρχουν εποχές είναι αντίθετες, ενώ στις δύο πολικές και την τροπική ζώνη δεν υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση εποχών.
Η εαρινή ισημερία πραγματοποιείται περίπου στις 20 Μαρτίου, όταν το κέντρο του Ηλίου είναι κατακόρυφο προς τον γήινο ισημερινό, διασχίζοντας τους ουρανούς από Νότο προς Βορρά. Η φθινοπωρινή ισημερία γίνεται περίπου στις 22 Σεπτεμβρίου όταν ο Ήλιος διασχίζει από Βορρά προς Νότο. Κατά την εαρινή ισημερία, αρχίζει μια εξάμηνη περίοδος συνεχόμενης μέρας στο Βόρειο Πόλο και, αντίστοιχα, μια εξάμηνη περίοδος συνεχόμενης νύχτας στο Νότιο Πόλο.
Φθινοπωρινή Ισημερία στο βόρειο ημισφαίριο
Στις 17:21 (ώρα Ελλάδας), αρχίζει και τυπικά το φθινόπωρο. Τότε θα συμβεί η φθινοπωρινή ισημερία στο βόρειο ημισφαίριο, όπου βρίσκεται και η χώρα μας, σηματοδοτώντας έτσι την αστρονομική έναρξη του φετινού φθινοπώρου, ενώ αντίστοιχα στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει η άνοιξη. Από τα αρχαία χρόνια, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, η φθινοπωρινή – και η εαρινή ισημερία και τα ηλιοστάσια – γιορτάζονταν από τους λαούς, οι οποίοι τους απέδιδαν μυθικές σημασίες.
Η ισημερία συμβαίνει γύρω στις 20 Μαρτίου και 22 Σεπτεμβρίου.Ο άξονας περιστροφής της γής διατηρεί την ίδια γωνία ως προς το επίπεδο της ελλείψεως όλο τον χρόνο. Το όνομα ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ το διεθνές αντίστοιχο όνομα, equinox, προέρχεται από το λατινικό aequus (ίσος) και nox (νύχτα), καθώς κατά την ισημερία, η νύκτα και η ημέρα έχουν περίπου το ίδιο χρονικό μήκος.
Η εαρινή ισημερία πραγματοποιείται περίπου στις 20 Μαρτίου, όταν το κέντρο του Ηλίου είναι κατακόρυφο προς τον γήινο ισημερινό, διασχίζοντας τους ουρανούς από Νότο προς Βορρά. Η φθινοπωρινή ισημερία γίνεται περίπου στις 23 Σεπτεμβρίου όταν ο Ήλιος διασχίζει από Βορρά προς Νότο. Οι ονομασίες εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία είναι σχετικές και αφορούν στην εύκρατη ζώνη του βόρειου ημισφαιρίου, καθώς στις αντίστοιχες ημερομηνίες στο νότιο ημισφαίριο υπάρχουν εποχές είναι αντίθετες, ενώ στις δύο πολικές και την τροπική ζώνη δεν υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση εποχών.
Φθινοπωρινή Ισημερία και Ηλιοστάσια
Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο και συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή στο νοτιότερο σημείο του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης.
Όταν ο Ήλιος βρίσκεται στα Ηλιοστάσια φαίνεται σα να έχει σταθερή θέση ως προς την απόκλισή του. Εκεί οφείλεται το όνομα “ηλιοστάσιο”. Ενώ το όνομα “Τροπή” οφείλεται στο γεγονός ότι ο Ήλιος αλλάζει φορά κίνησης, διότι ενώ τις προηγούμενες μέρες πριν το θερινό ηλιοστάσιο, για παράδειγμα, έχει ανοδική πορεία, στις επόμενες του θερινού ηλιοστασίου έχει καθοδική. Για το βόριο ημισφαίριο, το θερινό ηλιοστάσιο είναι περί τις 21 Ιουνίου και το χειμερινό περί τις 21 Δεκεμβρίου. Τότε έχουμε την μεγαλύτερη (ή αντίστοιχα τη μικρότερη) ημέρα του έτους.
Η ευθεία που ενώνει τα δύο ηλιοστάσια λέγεται γραμμή των τροπών και είναι κάθετη στη γραμμή των ισημεριών. Τα ηλιοστάσια, όπως και οι ισημερίες, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εποχές του έτους. Τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες συμβαίνουν επίσης σε όλους τους πλανήτες κάθε ηλιακού συστήματος οι οποίοι παρουσιάζουν κλίση του άξονα περιστροφής ως προς το επίπεδο περιφοράς τους.