Η Εξεταστική Επιτροπή για τα δάνεια των τραπεζών σε κόμματα και ΜΜΕαποκάλυψε ότι το συνολικό χρέος των κομμάτων προς τις τράπεζες ανέρχεται στα 418 εκατ ευρώ. Από αυτά, τα 402 εκατ δεν εξυπηρετούνται και σχεδόν όλο το ποσό αφορά τα χρέη της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οφείλει στις τράπεζες 210,8 εκατ ευρώ, ενώ το ΠΑΣΟΚ 189,7 εκατ ευρώ. Πρόκειται για ένα χρέος που φαίνεται ότι μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Το 2009 για παράδειγμα, όταν ο Κώστας Καραμανλής αποχώρησε από την ηγεσία της ΝΔ, το κόμμα είχε χρέος περίπου το μισό του σημερινού, περίπου 106 εκατ ευρώ. Τον Φεβρουάριο του 2014 ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Χοακίν Αλμούνια, είχε εκτιμήσει το συνολικό χρέος των δύο κομμάτων στα 270 εκατ ευρώ, απαντώντας επίσημα σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Θόδωρου Σκυλακάκη, στο Ευρωκοινοβούλιο
Τη μερίδα του λέοντος στις δανειοδοτήσεις κομμάτων έχει η τράπεζα Πειραιώς, καθώς έχει απορροφήσει την Αγροτική Τράπεζα και την Marfin – Egnatia, αναλαμβάνοντας επίσης και τα «θαλασσοδάνεια» τους. «Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ οφείλουν στην Πειραιώς 131 και 108 εκατ. αντίστοιχα. «Τα δύο πρώτα δάνεια προς Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ είναι καταγγελμένα. Επομένως, έχουν ξεκινήσει νομικές διαδικασίες για να μπορέσουμε να εισπράξουμε ό,τι εισπράξουμε» ανέφερε τον Ιούλιο στην Εξεταστική Επιτροπή ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, Γιώργος Πουλόπουλος, ξεχνώντας βέβαια να υπολογίσει τις προσαυξήσεις. Μαζί με τους τόκους υπερημερίας, το ποσό αυτό αυξάνεται σημαντικά και ξεπερνάει τα 300 εκατ ευρώ συνολικά. Παρά το γεγονός ότι τα δάνεια αυτά δεν εξυπηρετούνται από το 2011 και το 2012, η Πειραιώς αποφάσισε να τα καταγγείλει αρκετά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 2016. Τελευταία κίνηση της Πειραιώς κατά της ΝΔ είναι η αγωγή για ολόκληρο το ποσό του δανείου, ύψους 160 εκατ ευρώ, μαζί με τις προσαυξήσεις , που αποκάλυψε η εφημερίδα «Αγορά» πριν λίγες μέρες.
Ανάλογη, αλλά σε μικρότερη κλίμακα είναι η κατάσταση στα δάνεια των δύο κομμάτων από τις υπόλοιπες τράπεζες. Συνοπτικά:
- Attica Bank: To 2011 το ΠΑΣΟΚ έλαβε 5 εκατ ευρώ ενώ η ΝΔ 2,3 εκατ ευρώ. Από τα δάνεια αυτά το ΠΑΣΟΚ έχει αποπληρώσει μόνο 204.000 ευρώ, ενώ η Νέα Δημοκρατία δεν έχει καταβάλει ούτε ένα ευρώ. «Η ΝΔ δεν έχει πραγματοποιήσει στην τράπεζά μας κάποια καταβολή, ούτε σε τόκους» τόνισε ο κ.Αντωνόπουλος, προσθέτοντας ότι η Attica έστειλε τέσσερις εξώδικες επιστολές το 2012, δύο το 2013, μία 2014, ενώ έχει προβεί και σε έλεγχο στο υποθηκοφυλακείο για ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων» τόνισε στην κατάθεση του στην Εξεταστική ο διευθύνων σύμβουλος της Attica, Αλέξανδρος Αντωνόπουλος.
- Eurobank: To ΠΑΣΟΚ έχει λάβει 5,2 εκατ ευρώ και η ΝΔ 3,3 εκατ. Μέχρι το 2010 το ΠΑΣΟΚ ήταν συνεπές στις υποχρεώσεις του. «Το συγκεκριμένο δάνειο δόθηκε το 2008 και αποπληρώθηκε το 2009. Ξανά νέο δάνειο το 2009 και εξοφλήθηκε το 2010. Ξανά το 2010 και έχει καταγγελθεί. Το ΠΑΣΟΚ είχε τότε 20 εκατ. Έσοδα» ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας στην Εξεταστική. Παραδέχτηκε επίσης ότι η τελευταία πληρωμή από ΝΔ και ΠΑΣΟΚ προς την Τράπεζα για τα δάνειά τους, έγινε το 2011. Από τότε και μετά δεν καταβλήθηκε καμία πληρωμή όπως είπε, και για αυτό η τράπεζα προχώρησε στην αποστολή εξωδίκων στα δύο κόμματα. Ωστόσο τα εξώδικα ήρθαν τρία χρόνια μετά, το 2014…
- Εθνική Τράπεζα: Σύμφωνα με την κατάθεση του διευθύνοντος συμβούλου της Εθνικής, Λεωνίδα Φραγκιαδάκη, στην Εξεταστική, δεν εξυπηρετούνται δάνεια 5 εκατ ευρώ της ΝΔ και 8,7 εκατ του ΠΑΣΟΚ. Στην περίπτωση της Εθνικής αποδεικνύεται ότι η Νέα Δημοκρατία έχει και… μεγάλη φαντασία στις εγγυήσεις αποπληρωμής, αφού έχει βάλει εγγύηση την επιχορήγηση του 2019 και του 2020.
Για έναν οποιονδήποτε δανειολήπτη, είτε φυσικό πρόσωπο είτε επιχείρηση, η αδυναμία αυτή να ανταποκριθεί στις οφειλές του θα σήμαινε αυτόματα και άμεσες κυρώσεις από τη μεριά των τραπεζών, που κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγούσαν στην πτώχευση. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν χαρακτηριστεί (π.χ. από την Attica) ως μη συνεργάσιμοι δανειολήπτες, χαρακτηρισμός που σύμφωνα και με τον τελευταίο Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών σημαίνει άμεσες ενέργειες από τις τράπεζες για να πληρωθούν οι οφειλές (κατασχέσεις, ρευστοποιήσεις, άλλες νομικές ενέργειες). Ουσιαστικά, τα δύο κόμματα δεν αποπληρώνουν τα δάνεια τους από το 2013, ωστόσο μέχρι τώρα (ακόμα και με την αγωγή της Πειραιώς που χρειάζεται χρόνο μέχρι να τελεσιδικήσει) δεν έχουν αντιμετωπίσει καμία κύρωση. Για ένα κόμμα όμως (μάλιστα ένα κόμμα με το βλέμμα στην εξουσία) φαίνεται ότι οι κανόνες αυτοί δεν ισχύουν. Τρόποι ωστόσο για να… αφεθούν οι παλιές αμαρτίες πάντα βρίσκονται
«Λύσεις» υπάρχουν
Όσο Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ ήταν στην εξουσία, έβρισκαν πάντα τρόπους, παρά τις μεγάλες αντιδράσεις της τότε αντιπολίτευσης, είτε να παίρνουν οικονομικές «ανάσες», είτε να εξασφαλίζουν ασυλία για «ύποπτες» συναλλαγές με τις τράπεζες.
Τον Απρίλιο του 2013 τρεις βουλευτές της ΝΔ, οι Δημήτρης Χριστογιάννης, Δημήτρης Τσουμάνης και Διονύσης Σταμενίτης, πέντε λεπτά πριν λήξει η ψηφοφορία στη Βουλή, καταθέτουν τροπολογία με την οποία απαλλάσσονται από ενδεχόμενη δίωξη για απιστία τα μέλη της διοίκησης τραπεζών που έδωσαν δάνεια. Εκτός του προκλητικού χρόνου κατάθεσης της τροπολογίας, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε εξέλιξη η έρευνα των οικονομικών εισαγγελέων, Πεπονή και Μουζακίτη για τους υπέρογκους δανεισμούς των δύο κομμάτων. Η υπόθεση πέρασε άμεσα στο αρχείο, καθώς τότε θεωρήθηκε ότι η τροπολογία καλύπτει και τα δάνεια σε πολιτικά κόμματα, ωστόσο μιλώντας στην Εξεταστική την Δευτέρα, 17 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας υποστήριξε ότι η τροπολογία «δεν αφορά δάνεια στα κόμματα, διότι τα κόμματα δεν ανήκουν στην γενική κυβέρνηση», δήλωση που προκάλεσε άμεσα την παρέμβαση του επικεφαλής των οικονομικών εισαγγελέων, Παναγιώτη Αθανασίου
Η πιο γνωστή όμως ευνοϊκή νομοθετική ρύθμιση για τα υπερχρεωμένα κόμματα κατατέθηκε τον Οκτώβριο του 2014, όταν η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου ψήφισε το «ακατάσχετο και ανεκχώρητο» του 40% της κρατικής χρηματοδότησης των κομμάτων. Η τροπολογία είχε κατατεθεί από τους βουλευτές της ΝΔ, Κώστα Καραγκούνη και του ΠΑΣΟΚ, Γιάννη Κουτσούκο και επιτρέπει, ακόμα και σήμερα, στα κόμματα να παίρνουν χρήματα από το ελληνικό κράτος, μολονότι δεν εξυπηρετούν τα χρέη τους.
Όταν ο Βενιζέλος έδωσε ασυλία στον εαυτό του
Η ιστορία διδάσκει ότι όταν το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία θέλει, μπορεί να… καλύψει τα πάντα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ασυλία που έδωσε ο τότε υπουργός Οικονομικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, στον… εαυτό του, για τη χορήγηση 100 εκατ ευρώ κρατικού χρήματος στην Proton Bank, του Λαυρέντη Λαυρεντιάδη.
Tον Ιούλιο του 2011 ο κ. Βενιζέλος διαβίβασε, μέσω του τότε γενικού γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής κ. Ηλία Πεντάζου, και σε συνεννόηση με τον τότε διοικητή της ΤτΕ, την εντολή να πιστώσει στην τράπεζα Proton Bank 100.000.000 ευρώ από τα διαθέσιμα του ελληνικού Δημοσίου. Δύο μήνες μετά οι εισαγγελικές αρχές άρχισαν να ερευνούν την τράπεζα, με αποτέλεσμα ο πρώην ιδιοκτήτης της Proton Bank, Λαυρέντης Λαυρεντιάδης, να κατηγορείται για υπεξαίρεση, απάτη και συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης, κατηγορίες τις οποίες ο ίδιος αρνείται. Επί εποχής Λαυρεντιάδη η Proton Bank φέρεται να ενέκρινε δάνεια αξίας 700 εκατομμυρίων ευρώ σε εταιρείες που ήλεγχε ο ίδιος ή συνεργάτες του. Επιπλέον κατηγορείται ότι υπεξαίρεσε ο ίδιος από την τράπεζα 51 εκατομμύρια ευρώ. Ο Λαυρεντιάδης επέστρεψε τα 51 εκατ. επικαλούμενος διάταξη που προβλέπει την άρση της δίωξης σε περίπτωση που ο κατηγορούμενος επιστρέψει τα παράνομα κέρδη. Ωστόσο, η αίτηση άρσης της δίωξης απορρίφθηκε και εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπος με κακουργηματικές κατηγορίες.
Τα εκατοντάδες εκατομμύρια που φέρεται να δάνεισε ο Λαυρεντιάδης στις επιχειρήσεις του (τα οποία αποτελούσαν το 40% των συνολικών δανείων της τράπεζας, σύμφωνα με το πόρισμα της ΤτΕ) χορηγήθηκαν ενώ η οικονομική κρίση είχε ήδη ξεσπάσει στην Ελλάδα. Τελικά, τον Οκτώβριο του 2011 η Proton Bank έγινε η πρώτη τράπεζα που διασώθηκε από την ελληνική κυβέρνηση με κόστος που υπολογίζεται στο 1,3 δισεκατομμύριο ευρώ. Έναν μηνα μετά το «δώρο» των 100 εκατ στην Proton, ο Βενιζέλος έφερε στη Βουλή νομοθετική διάταξη (Ν 4002/ ΦΕΚ/180/Α/22.8.2011) που προσέφερε ασυλία στον εαυτό του. Συγκεκριμένα νομιμοποίησε, με αναδρομική ισχύ από το 1997, την τοποθέτηση διαθεσίμων του ελληνικού Δημοσίου σε οποιαδήποτε τράπεζα χωρίς να απαιτείται η έγκριση της πίστωσης από επιτροπή.
Επομένως, τρόποι για να σβηστούν παλιές αμαρτίες (και να φορτωθούν τα βάρη οι φορολογούμενοι φυσικά) πάντα βρίσκονται. Στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ, εκτός της πιθανής μελλοντικής νομοθετικής παρέμβασης, υπάρχει και ένα ακόμα ενδεχόμενο. Η αλλαγή ονόματος. Είναι γνωστό ότι εδώ και χρόνια το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να… μετονομασθεί, υπό τον μανδύα της «ευρύτερης κεντροαριστερής παράταξης». Πρώτα ήταν η «Ελιά», τώρα είναι η «ΔημοκρατικηΣυμπαράταξη. Ενδεχόμενη αλλαγή ονόματος που θα συνοδεύεται από αλλαγή ΑΦΜ, θα σημάνει και τη διαγραφή των χρεών του ΠΑΣΟΚ. «Αν το ΠΑΣΟΚ αλλάξει ΑΦΜ και όνομα, θα χάσετε τα λεφτά σας;» είχε ρωτήσει τον διευθύνοντα σύμβουλο της Εθνικής ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νεκτάριος Σαντορινιός. «Δεν είμαι βέβαιος να σας απαντήσω. Όμως, έτσι όπως το λέτε, μπορεί να είναι ορατό αυτό το πρόβλημα» απάντησε ο κ. Φραγκιαδάκης.
Χρέη σε ΙΚΑ, ΔΕΗ, εργαζόμενους
Όμως όσον αφορά τη Νέα Δημοκρατία, τα προβλήματα δεν σταματούν στα χρέη προς τις τράπεζες. Στα τέλη του 2013 αποκαλύφθηκε ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης (κυβέρνηση τότε) έχει πάνω από μισό εκατ χρέος στη ΔΕΗ, ενώ μάλιστα για το κτίριο της στη Συγγρού δεν πλήρωνε ούτε το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων (νυν ΕΝΦΙΑ), που είχε εμπνευστεί η ίδια. Η αποκάλυψη προκάλεσε την έρευνα του εισαγγελέα πρωτοδικών Αθηνών, Αριστείδη Κορέα. Λίγο μετά την αποκάλυψη η ΝΔ αναγκάστηκε να πληρώσει ένα μέρος των χρεών της και να προβεί σε διακανονισμό των υπολοίπων σε 30 άτοκες δόσεις. Ζήτημα είχε δημιουργηθεί πριν μερικούς μήνες και με τους απλήρωτους εργαζομένους στα γραφεία της ΝΔ, στους οποίους οφείλονταν δεδουλευμένα ακόμα και 8 μηνών.
Παράλληλα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν χρέη και προς το ΙΚΑ. Το 2012 τα δύο κόμματα όφειλαν, σύμφωνα με δημοσιεύματα, 1,7 εκατ. ευρώ συνολικά στο ΙΚΑ, ενώ μετά από ρυθμίσεις οι οφειλές τους έπεσαν στο μισο εκατομμύριο ευρώ, το οποίο επίσης εξυπηρετείται σε δόσεις.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει υποσχεθεί το οικονομικό «νοικοκύρεμα» του κόμματος του, με το σλόγκαν «βάζουμε σε τάξη το σπίτι μας». Ανακοίνωσε στόχο μείωσης των δαπανών κατά 70%, «δύσκολες αποφάσεις» και προσπάθειες προσέλκυσης ιδιωτών χορηγών. Ακόμα και οι περικοπές όμως δεν φαίνεται ότι αποτελούν λύση για το δυσθεώρητο χρέος του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος στην Ελλάδα αυτήν την στιγμή. Αν ήταν κανονικές επιχειρήσεις, η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ θα βρίσκονταν μισό βήμα από την πτώχευση. Στην Ελλάδα, βρίσκονται κοντά στην εξουσία