Πού πας; Υποκριτή, ματαιόδοξε, προδότη της ουσίας, που εκμεταλλεύεσαι για να δικαιολογείς την παρουσία σου μέσα στο σύμπαν, για να σηκώνεις το μέτωπο σου πάνω απ’ τις θάλασσες και να προβάλλεις το εγώ σου σε χώρους αιώνιους, δεν είσαι άξιος να μείνεις. Πρέπει όμως να ξέρεις τούτο: Πως κι αν ξεγελάς όλον τον κόσμο, η υπέρτατη κρίση που βρίσκεται μέσα σου δεν ξεγελιέται με τίποτα. Δεν τη γελάς, μήτε γράφοντας στίχους, μήτε κάνοντας ελιγμούς ανάμεσα στα φαινόμενα του κόσμου, για να δείξεις ότι είσαι ένα άτομο ξεχωριστό ανάμεσα στους συνανθρώπους σου, που δε γίνηκαν ακόμη άτομα. Πού είναι η θέση σου; Πού είναι η πυκνότητα της ύπαρξης σου, η συμπαγής, η αδιαίρετη, η καρτερική, η έτοιμη ν’ αποδείξει την ύπαρξη της; Σε ποιο ηθικό έρεισμα βασίζεις το βήμα σου, σε ποια πράξη υλοποιείς τις ημέρες σου, σε ποιο πρόσωπο δικαιολογείς το εγώ σου; Μην ανοίξεις το στόμα σου για να μου επαναλάβεις ότι γύμνωσες την ύπαρξη σου, για να μη στερήσεις τίποτε από τους ανθρώπους, πως δεν έγινες αίτιος του φυσικού πόνου σε κανέναν, πως δεν προκάλεσες ούτε ένα δάκρυ οδύνης, γιατί όλα τούτα τα πράγματα δεν πείθουν πως έκαμες το καθήκον σου. Μη μου επαναλάβεις ότι κατανόησες τον ανθρώπινο πόνο, ότι είδες στο βάθος της τη δεσποτεία του κακού, ότι δημιούργησες μιαν αυτοτέλεια μέσα στα σκοτεινά ρεύματα του καιρού σου, γιατί όλα τούτα τα πράγματα δεν πείθουν πως έγινες ανώτερος της εποχής σου. Έγινες άτομο, αλλά έγινες άτομο μέσα στα πλαίσια της ζωής σου, κάτω απ’ το φόβο της εποχής σου και του θανάτου. Ζήτησες σήμερα να φύγεις, γιατί το βλέμμα του εαυτού σου-ανθρώπου δεν είδε μακρύτερα. Διαφορετικά, θα εννοούσες πως η ατομική τελειότητα τείνει να συμπληρωθεί από τη στιγμή που το άτομο τοποθετεί το θάνατο του πάνω από την ανθρωπότητα. Όσο βαδίζει κατά κει, τόσο ολοκληρώνει και ωραιοποιεί την προσωπικότητα του. Παίρνεις αφορμή απ’ την πράξη που σχεδιάζεις με τη λογική σου για να δημιουργήσεις το λόγο. Μα ο εαυτός σου πρέπει να είναι η πράξη και ο λόγος η έκφραση του εαυτού σου, η έκφραση της πράξης. Αν πραγματικά οι αγώνες σου υπήρξαν μεγάλοι, δικαιώθηκαν σ’ αποτελέσματα μάταια. Είσαι ο κοινός άνθρωπος που βαδίζει με προφύλαξη και θέλει να κατευθύνει τους άλλους σε αγώνες υποθετικούς, στους οποίους βέβαια, συμμετέχει κι ο εαυτός του φανταστικά. Μιλά για θεούς και για αιωνιότητες ενώ δεν έχε ο ίδιος καμιάν υπόσταση, ενώ δεν έζησε καμιά στιγμή, ενώ δεν υπήρξε ποτέ για να υπάρχει αιώνια. Διακοσμεί το στερέωμα της ζωής του με υποβλητικά όνειρα, ενώ πάνω από το στερέωμα των ονείρων του εκτείνεται ο θάνατος, ο πόνος και το κακό – απροσπέλαστη έκταση σε βάθος και πλάτος, που την εκμηδενίζει με το όνειρο, κρύβοντας την παρουσία του στα προσχήματα της ηθικής, που τη δημιουργεί με τις ίδιες προϋποθέσεις που φτιάχνει ένα κρεβάτι για ν’ αναπαυθεί, σύμφωνη με τους όρους της υγιεινής και τις επιταγές του συμβατικού του περιβάλλοντος. Ζήτησες να φύγεις. Δε σ’ εκλόνισε η συγκίνηση, αλλά ο τρόμος. Είδες το άτομο σου να χάνεται. Όχι τον εσωτερικόν εαυτό σου που υπάρχει και μέσα στο θάνατο, αλλά το άτομο σου που βλέπει τα γεγονότα με το ένστικτο ενός ζώου. Ό,τι γίνεται ανάμεσα στα άτομα ήταν φυσικό να γίνει κι ανάμεσα στα σύνολα. Συ όμως δεν ήσουν έτοιμος ν’ αντισταθείς. Η ουσιαστική τελειοποίηση απέχει πολύ από την τελειοποίηση της λογικής. Ο άνθρωπος όταν έχει καιρό καταρτίζει συστήματα και μεθόδους• ο εαυτός του όμως δε μεταβάλλεται. Εκατομμύρια άστρα χαμηλώνουν στη θάλασσα να βασιλέψουν αυτή τη στιγμή• εκατομμύρια άνθρωποι σβήνουν την ουσία τους στο μηδέν. Είσαι ελεύθερος. Πήγαινε να στερήσεις τον ήλιο από τα ζώα κι από τα βουνά. Δεν είσαι ικανός να δημιουργήσεις τίποτε πιο ουσιαστικό από τις αποχρώσεις των λόγων…

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, από τα ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ, εκδ. Ποταμός