Η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων με ανακοίνωσή της και με αφορμή την πανελλαδική σύσκεψη ενάντια στην καύση σκουπιδιών που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου αναφέρει τα εξής:
Η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων είναι από θέση αρχής ενάντια στην καύση των σκουπιδιών και δηλώνει τη συμμετοχή της στην πανελλαδική προσπάθεια συντονισμού και κοινής δράσης και γι’ αυτό το λόγο συμμετείχε στην πανελλαδική διαδικτυακή σύσκεψη συντονισμού ενάντια στην καύση των σκουπιδιών την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2021. Η ίδια η Ιστορία της Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χανίων και του περιβαλλοντικού κινήματος στα Χανιά είναι συνυφασμένη με το καυτό θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Από το 1986 δημιουργήθηκε η «Οικολογική Παρέμβαση Χανίων», η πρώτη μορφή της Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χανίων, με αφορμή το φλέγον τότε ζήτημα της ανεξέλεγκτης απόρριψης των απορριμμάτων στη χαράδρα του Κουρουπητού. Τα σκουπίδια εκεί αυτοαναφλέγονταν, αναδύοντας καρκινογόνες διοξίνες, παρασύρονταν από τα νερά της βροχής στη θάλασσα και κατέληγαν σε παραλίες χιλιόμετρα μακριά.
Η αντίδραση από τους κατοίκους του Ακρωτηρίου (της γύρω περιοχής) αντιμετωπίστηκε με καταστολή και δικαστήρια, ενώ η τότε διοίκηση του Δήμου Χανίων (ΣΥΝ-ΚΚΕ) αντιμετώπισε κοντόφθαλμα θέμα, Η Οικολογική Παρέμβαση αρχικά κι η Οικολογική Πρωτοβουλία αργότερα κατέθεσαν την πρόταση για υιοθέτηση της ανακύκλωσης στη διαχείριση των απορριμμάτων, ξεκινώντας εκστρατεία για το θέμα αυτό. Η εκστρατεία αυτή δεν έμεινε σε ανακοινώσεις αλλά προχωρούσαν τότε τα μέλη της ΟΠΧ σε συγκέντρωση χαρτιού και αποστολή του στην Αθήνα για ανακύκλωση. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1991, η διοίκηση του Δήμου αλλάζει κι η νέα δημοτική αρχή (ΠΑΣΟΚ) υιοθετεί την ανακύκλωση.
Στο σχεδιασμό της ανακύκλωσης στα Χανιά, ενεργό ρόλο έπαιξε τότε ο Βαγγέλης Κατσανεβάκης, αρχιτέκτονας, στέλεχος της Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χανίων που εντάχθηκε στη Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων που δημιουργήθηκε για να αναλάβει το θέμα. Ο Βαγγέλης (που πέθανε δυστυχώς πέρσι) προώθησε εκτεταμένα προγράμματα ενημέρωσης των πολιτών κι ιδιαίτερα των νέων μέσα από τα σχολεία και πρότεινε την ανακύκλωση στην πηγή με χωριστούς κάδους κι ένα μικρό εργοστάσιο ανακύκλωσης, το οποίο θα παρήγαγε χαρτί συσκευασίας από τα απορρίμματα.
Η απομάκρυνση κι αντικατάσταση του Βαγγέλη από τη θέση αυτή οδήγησε τελικά στη μη υιοθέτηση αυτής της πρότασης κι επιλέχθηκε η δημιουργία ενός εργοστασίου Διαλογής Απορριμμάτων προς Ανακύκλωση και ταφής των υπολειμμάτων με πολλαπλάσιο κόστος.
Παρόλα αυτά, τα Χανιά γλίτωσαν τότε το πρόστιμο που είχε επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, άρχισε η διαλογή των απορριμμάτων που μπορούν να ανακυκλωθούν που στέλνονται στην Αθήνα και ξεκίνησε η κομποστοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων. Το κομπόστ της ΔΕΔΙΣΑ πλέον πωλείται σε πολύ χαμηλή τιμή σε καταστήματα, ενώ στην Παλιά Πόλη των Χανίων τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει η ανακύκλωση στην πηγή με χωριστούς κάδους. Με βάση περσινά στοιχεία της ΔΕΔΙΣΑ, 53,5% των απορριμμάτων των Χανίων πηγαίνουν για ανακύκλωση, ποσοστό που αποτελεί πανελλαδικό ρεκόρ. Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμη για να μην υπάρχουν σκουπίδια που θάβονται.
Το παράδειγμα των Χανίων χρησιμοποιήθηκε από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις της Κρήτης στην εκστρατεία τους για υιοθέτηση της Ανακύκλωσης στον περιφερειακό σχεδιασμό της Κρήτης, κάτι που επιτεύχθηκε τελικά. Όμως η κυβέρνηση ΝΔ προωθεί ένα νέο σχεδιασμό πανελλαδικά που προβλέπει εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων στην Κρήτη, το οποίο αν συνδυαστεί με την πρόταση που επιχειρήθηκε να περάσει επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για «ενιαία διαχείριση απορριμμάτων σε επίπεδο περιφέρειας» (κι αποτράπηκε τότε), μπορεί να μας πάει δεκαετίες πίσω και στα Χανιά.
Η καύση των απορριμμάτων είναι ανταγωνιστική με την ανακύκλωση, παράγει καρκινογόνες διοξίνες και τοξική τέφρα, καλλιεργεί τη λογική της υπερκατανάλωσης και του πολίτη-καταναλωτή που δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του και παράλληλα προωθείται από μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα.
Αντίθετα, η πρόταση της ανακύκλωσης προϋποθέτει ενεργούς, συνειδητούς κι υπεύθυνους πολίτες που πρέπει να διαμορφώνονται με εκτεταμένα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κι ενημέρωσης. Στις μέρες μας η εναλλακτική πρόταση διαχείρισης των απορριμμάτων απέναντι στην ιδιωτική κερδοσκοπία της ρυπογόνου καύσης είναι η μείωση, επαναχρησιμοποίηση, κομποστοποίηση και ανακύκλωση των απορριμμάτων στη λογική της κυκλικής οικονομίας, με ενεργό συμμετοχή των πολιτών.