Γράφει ο Μιχάλης Κελαϊδής | Οι ρίζες της οικογένειας είναι από το Λινοτόπι του Γράμμου. Ο πατέρας του, Σέργιος, γεννήθηκε στο Μπλάτσι της Μακεδονίας (Βλάστη – 24 χλμ από τη Πτολεμαϊδα). Δεν άντεχε από μικρός τη σκλαβιά, δεν χωρούσε στα στενά περιθώρια του χωριού και όταν μεγάλωσε πέταξε και έφυγε μακρυά με μόνο όπλο τα νιάτα του και εκείνη τη φλόγα. Αυτή που έχουν οι Έλληνες, αυτή που ο Ελύτης λέει: “Μέσα μου κάτι λάμπει αλλά δεν ξέρω τι είναι”. Και με αυτή τη φλόγα έλαμψε και σκόρπισε φως μαζί με τα παιδιά του σε μια αυτοκρατορία. Τελικά ο Σέργιος κατέληξε στη Βιέννη.
Εκεί γνώρισε την Μαρία Κούρτη, κόρη του εμπόρου Μιχαήλ Κούρτη από τη Λάρισα. Η αδελφή της μητέρας του, Σοφία, είχε παντρευτεί τον Μετσοβίτη Βαρώνο Τοσίτσα, κάτοικο του Λιβόρν. Στη Βιέννη λοιπόν γεννήθηκε στις 24 Ιουλίου του 1830 ο Νικόλαος Δρούμπας, δευτερότοκος γιος μετά τον Μιχαήλ. Σε νηπιακή ηλικία τα δύο αδέρφια έμειναν ορφανά καθώς η μητέρας τους πέθανε όταν ήταν ακόμα μικρά. Το 1848, ξεσπά επανάσταση στην Ουγγαρία και ο πατέρας τους, στέλνει τα παιδιά στην Αθήνα για ασφάλεια. Όταν τα πράγματα έφτιαξαν (1850) τα παιδιά ξαναπήγαν στη Βιέννη και εκεί τελείωσαν το γυμνάσιο.
Ο Νικόλαος υπήρξε προσωπικός φίλος του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ και της Σίσσυς. Επίσης, του συνθέτη και μουσουργού Ριχάρδου Βάγκνερ και του Γιόχαν Στράους. Στο εξοχικό του σπίτι στις όχθες του Δούναβη, όταν φιλοξενήθηκε εκεί ο Στράους, έγραψε το βαλς: “Γαλάζιος Δούναβης”. Θεωρείται δε, ότι ο Νικόλαος συνέβαλε στο να γίνει γνωστός ο Σούμπερτ. Στο παλάτι της οικογένειας, το Παλέ Δούμπα στο Ρινγκστράσσε της Βιέννης, ήταν ο τόπος συνάντησης του καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου της Αυστροουγγαρίας. Ο ίδιος ο μαικήνας των καλών τεχνών ήταν μέλος του Συλλόγου ανδρικής χορωδίας της Βιέννης από το 1852 και πρόεδρος της από το 1865. Ο ίδιος σύνθεσε κάποια λιγοστά κομμάτια, κυρίως βαλς, ενώ πολλοί Βιεννέζοι συνθέτες συνέθεσαν κομμάτια προς τιμή του, όπως ο Αντον Κραλ, το έργο Dumba Marsch.
Kατά τη διάρκεια της ζωής του έκανε αρκετές δωρεές με κυριότερη αυτή της ανέγερσης του Μεγάρου Μουσικής της Βιέννης. Αυτό που κάθε πρωτοχρονιά βλέπουμε, από τη κρατική τηλεόραση, τη συμφωνική ορχήστρα της Βιέννης να σκορπά μελωδίες από έργα σπουδαίων κλασικών μουσουργών. Σ αυτό, αν παρατηρήσουμε θα δούμε οτι είναι διακοσμημένο με ελληνικά αγάλματα, καρυάτιδες και με ιωνικού ρυθμού κίονες. Με δαπάνες δικές του, η Βιέννη, εμπλουτίστηκε με σειρά μνημείων προσωπικοτήτων, όπως του Μπετόβεν, του Μπραμπς, του Μότσαρτ, του Σούμπερτ και άλλων. Συνείσφερε επίσης στην ανέγερση του αυστριακού κοινοβουλίου, του πανεπιστημίου της Ακαδημίας των τεχνών, του Δημαρχείου της Βιέννης, του Καθεδρικού ναού του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη και σε άλλα πολλά.
Ο Νικόλαος εγκαταστάθηκε στην πόλη Τατεντόρφ της Αυστρίας και αγόρασε εκεί ένα υφαντουργείο Βάμβακος. Σταδιακά επεκτάθηκε σε διάφορες βιομηχανικές και χρηματιστηριακές δραστηριότητες αυξάνοντας την ήδη μεγάλη περιουσία του πατέρα του. Ασχολήθηκε με την πολιτική εκλεγόμενος στη Κάτω Βουλή το 1874, ενώ αργότερα διορίστηκε ισόβειος γερουσιαστής στην Άνω Βουλή, αλλά και σαν φίλος του Αυτοκράτορα ήταν και σύμβουλός του.
Διετέλεσε επίτημο μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών Βιέννης, πρόεδρος της αδελφότητας του Αγ.Γεωργίου Βιέννης, μέλος της επιτροπής του προγράμματος επέκτασης της πόλης, καθώς και αντιπρόεδρος και διευθυντής της Εταιρίας φίλων της Μουσικής. Τιμήθηκε εν ζωή με τον Σταυρό των Ιπποτών (Rittercreuz) από τον Αυτοκράτορα, ενώ όπως και ο πατέρας του, τα δυο του αδέρφια απέρριψαν τη πρόταση απονομής τίτλου ευγενίας από τον Αυτοκράτορα, γιατί είχαν φιλελεύθερες ιδέες.
Ο Νικόλαος Δούμπας πέθανε στη Βουδαπέστη από καρδιακό επεισόδιο στις 23 Μαρτίου του 1990. Στην εκφορά παρευρέθηκαν χιλιάδες κόσμου, συνοδεύοντάς τον στην τελευταία του κατοικία.
Το όνομα του Νικολάου για τους Βιεννέζους ήταν και είναι συνώνυμο της προσφοράς του στον πολιτισμό. Έτσι πέντε μέρες μετά το θάνατό του, ο Δήμος αποφάσισε, να μετονομαστεί ο κεντρικότερος δρόμος της Βιέννης με το όνομα του σε Dumbastrasse. Το ίδιο έκαναν και στην Αυστριακή πόλη Τάτεντροφ που είχε ευεργετήσει με πολλούς τρόπους. Τον ανακύρηξε ευεργέτη και του αφιέρωσε μνημείο στην κεντρική πλατεία. Του έδωσε δε και το όνομα του σε δρόμο καθώς και σε ένα τσίρκο.
Ο Νικόλαος Δούμπας ενταφιάστηκε στο 32ο του Τσεντράλ Φρίντχοφ νεκροταφείο της Βιέννης, δίπλα στους τάφους των μεγάλων μουσουργών, Μότσαρτ, Μπραμς, Τζέρνυ, Μπρυλλ, Γκλουκ, Κόλμαν, Στράους, Μπετόβεν, κ.α
Η οικογένεια Δούμπα, παρότι έγινε μεγάλη και τρανή, ποτέ δεν ξέχασε την πατρίδα. Αν και δεν της πρόσφερε τίποτα, εκείνη έδωσε πολλά σ’ αυτήν.
Ο Νικόλαος από την θέση του προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας της Βιέννης, στήριξε οικονομικά το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και το πανεπιστήμιο Αθηνών. Στις Σέρρες χρηματοδότησε την ίδρυση και λειτουργία του Δούμπιου νηπιαγωγείου, του κτηρίου Αλληλοδιδακτικής σχολής το 1835, και την στέγαση του πρώτου Παρθεναγωγείου το 1853. Η οικογένεια κληροδότησε επίσης 30.000 φράγκα στο νοσοκομείο Σερρών το 1900.
Ο γιος Θεόδωρος συνέχισε να προσφέρει στο τόπο των προγόνων του πάρα πολλά.
Τα ονόματα Στεργίου και Νικολάου, είναι χαραγμένα σε μαρμάρινη πλάκα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επίσης, δώρισαν τους κρυστάλλινους πολυελαίους στο Ναό του Αγ.Γεωργίου στο Φανάρι.
Άλλες εποχές, άλλοι άνθρωποι, εντελώς διαφορετικές σκέψεις από τους σημερινούς. Σήμερα γίνεται το αντίθετο, κλέβουν αυτή τη χώρα.
Στην Ελλάδα τον έχει τιμήσει ο καθηγητής Ιωαν. Τζαφέττας με την Elvira Konecny όπου συνέγραψαν βιβλίο με θέμα τη ζωή του, βασιζόμενο στο ντοκυμαντέρ του σκηνοθέτη Φώτη Κωνσταντινίδη. Στην πόλη των Σερρών, επίσης, του έχουν αφιερώσει οδό με το όνομά του.
Ενώ οι Βιεννέζοι δεν τον έχουν ξεχάσει ακόμα και το 1997 για να τον τιμήσουν, ξανά, εξέδωσαν βιβλίο για τη ζωή και τα έργα του μεγάλου Έλληνα.
Μιχαήλ Γ.Κελαϊδής.