Του Στέλιου Κούλογλου
Ξεκινάω με τέσσερις επίκαιρες ειδήσεις, που δεν θα βρείτε εύκολα στα διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ, καθώς είναι προσηλωμένα στον γενναίο αγώνα ΗΠΑ-Βρετανίας και Δύσης γενικότερα, για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ουκρανία.
1. Τις προάλλες, οι Ταλιμπάν διέταξαν τις γυναίκες παρουσιάστριες στην τηλεόραση να φοράνε μαντήλες. Νωρίτερα τον Μάιο, είχαν εκδώσει διαταγή με την οποία οι γυναίκες πρέπει να φοράνε μπούργκα και να βγαίνουν από το σπίτι μόνο όταν είναι ανάγκη. Οι άνδρες συγγενείς θα τιμωρούνται επίσης σε περίπτωση παραβίασης του dress code, ακόμη και με φυλάκιση.
Στο Αφγανιστάν, το οποίο οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοι τους παράτησαν το προηγούμενο καλοκαίρι αφού προηγουμένως το έσυραν σε ένα 20ετή καταστροφικό πόλεμο, οι διακρίσεις κατά του γυναικείου φύλου συνεχώς κλιμακώνονται. Στα κορίτσια απαγορεύθηκε να πηγαίνουν σχολείο μετά την έκτη δημοτικού, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις των Ταλιμπάν όταν ήρθαν στην εξουσία.
2. Ο Χαλίντ Παγιέντα, ο άλλοτε «τσάρος» της αφγανικής οικονομίας που διέφυγε στις ΗΠΑ μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν, εργάζεται τώρα ως ευκαιριακός ταξιτζής στην Ουάσιγκτον. Ο κ. Παγιέντα εκπροσωπούσε τη χώρα του σε παγκόσμια οικονομικά φόρουμ, πριν τον στύψουν και τον πετάξουν σαν λεμονόκουπα. Τώρα μαθαίνει τα μυστικά της οικονομίας της αγοράς, στην πλατφόρμα Uber.
3. Δημοσιεύθηκε την Τρίτη 24 Μαΐου κοινοβουλευτική έκθεση- κόλαφος για τη βρετανική διπλωματία κατά την εκκένωση της Καμπούλ το καλοκαίρι του 2021. «Ο τρόπος της αποχώρησής μας από το Αφγανιστάν αποδείχθηκε καταστροφή και προδοσία των συμμάχων μας και θα βλάψει τα συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου για τα επόμενα χρόνια», αναφέρεται στο έγγραφο.
Η έκθεση στιγματίζει την «πλήρη απουσία σχεδίου εκκένωσης των Αφγανών που στήριξαν τη βρετανική αποστολή.. η βρετανική συμπεριφορά σε αυτή την τραγωδία αποκαλύπτει έλλειψη σοβαρότητας στον συντονισμό, έλλειψη κέντρου λήψης αποφάσεων, έλλειψη ηγεσίας και έλλειψη υπευθυνότητας», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του βρετανικού Κοινοβουλίου, που είναι μάλιστα βουλευτής των κυβερνώντων Συντηρητικών.
Μεταξύ των άλλων, η έκθεση επικρίνει έντονα την «έλλειψη ενός σταθερού συστήματος ιεράρχησης» στις εκκενώσεις, το οποίο επέτρεψε σε μια ένωση προστασίας των ζώων να εγκαταλείψει τη χώρα με σκύλους και γάτες, αντίθετα με τους ντόπιους συνεργάτες των Βρετανών που εγκλωβίστηκαν και αντιμετωπίζουν τα αντίποινα των Ταλιμπάν.
4.Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, οι New York Times ξεκίνησαν μια σειρά άρθρων για την τραγωδία μιας πολυβασανισμένης χώρας. Η Αιτή ήταν από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που αποτίναξαν την αποικιοκρατία και το καθεστώς της δουλείας, νικώντας τα στρατεύματα του Ναπολέοντα και εγκαθιδρύντας το 1804 την πρώτη δημοκρατία Mαύρων. Η επανάστασή τους ξεκίνησε πριν από την ελληνική, αλλά στη συνέχεια εμπνεύστηκε από αυτήν, για αυτό και οι Αϊτινοί έχουν πολλά αρχαία ελληνικά ονόματα.
Γιατί η περιπέτεια της χώρας δεν τελείωσε με τη πρώτη επιτυχημένη επανάσταση κατά της δουλείας στην ιστορία. Το 1825 ισχυρά γαλλικά στρατεύματα επανήλθαν στο νησί και με την απειλή των κανονιοφόρων επέβαλαν στην τοπική κυβέρνηση πρόστιμο-αποζημίωση για την απελευθέρωσή της! Διαφορετικά απείλησαν ότι θα επανέφεραν τη δουλεία.
Η ιδέα της αποζημίωσης ήταν ότι λόγω της κατάργησης της δουλείας η Γαλλία είχε διαφυγόντα κέρδη! Μάλιστα το ποσό ήταν τόσο μεγάλο (150 εκατ. φράγκα, 30 φορές το ετήσιο εισόδημα της χώρας, ώστε η κυβέρνηση στο Πορτ-ο-Πρενς αναγκάστηκε να πάρει και δάνειο το οποίο αποπλήρωνε μέχρι το 1957.
Έτσι από το 1825, η Αϊτή έγινε η πρώτη και μοναδική χώρα που είδε πολλές γενιές απογόνων σκλάβων να πληρώνουν οικονομικές αποζημιώσεις στους κληρονόμους των πρώην κυρίων τους…
Με τα χρήματα της αποζημίωσης και του δανείου, τα οποίο αβγάταιναν λόγω τόκων, κτίστηκε μεταξύ των άλλων ο πύργος του Άιφελ στο Παρίσι. Αλλά δεν έφταναν τα βάσανα της Αίτης με τους Γάλλους, πλάκωσαν και οι Γιάνκις. Τα αμερικανικά στρατεύματα εισέβαλαν το 1915, κατάργησαν το Κοινοβούλιο, σκότωσαν χιλιάδες που αντιστάθηκαν, έκλεβαν το δημόσιο ταμείο για 30 χρόνια, στέλνοντας τον χρυσό στη Νέα Υόρκη. Με τα κλεμμένα της Αϊτής ανδρώθηκε η Citigroup- Citibank, η οποία προηγουμένως είχε πιέσει την κυβέρνηση για να εισβάλλει στο νησί. Στη φωτογραφία Αμερικανός στρατιώτης ποζάρει δίπλα στα πτώματα Αϊτινών.
Πέρα από την αμερικανική συμβολή στην τραγωδία, αυτό το «διπλό χρέος της Αϊτής», η αποζημίωση και το δάνειο για να την πληρώσει, θεωρείται, σύμφωνα με τους New York Times, ένας βασικότατος λόγος για την υπανάπτυξή της. Για να εξοφλήσει το χρέος, τους τόκους του δανείου και τις επιπλέον οικονομικές κυρώσεις από τις καθυστερήσεις αποπληρωμής, η εφημερίδα υπολογίζει ότι η Αϊτή έχασε μέσα στους δύο αιώνες 115 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή οκτώ φορές το μέγεθος της οικονομίας της το 2020. Θα ήταν μια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο, όπως σήμερα, που μαστίζεται από τη διαφθορά, τη βία των συμμοριών και τη φτώχεια;
Το 2003, ο Ζαν Μπερνάρντ Αριστίντ, που είχε πρόσφατα εκλεγεί πρόεδρος μετά από μια μακρά περίοδο δικτατοριών, ζήτησε από τη Γαλλία την επιστροφή των ποσών που είχε υποχρεωθεί να πληρώσει η χώρα του, υπό την απειλή των κανονιοφόρων. Υπολόγισε το ποσό στα 21 δισ $. Η Γαλλία κινητοποίησε όλες τις διπλωματικές της δυνάμεις για να αποτρέψει μια εξέλιξη που ίσως συνιστούσε προηγούμενο και για τις άλλες πρώην αποικίες της.
Άλλωστε δεν διδάσκεται στα γαλλικά σχολεία η πραγματική ιστορία των εγκλημάτων της γαλλικής αποικιοκρατίας και ειδικά της κακομεταχείρισης της Αϊτής. «Βαθιά μέσα μας, δεν τους συγχωρούμε που μας νίκησαν», παραδέχθηκε ένας Γάλλος διπλωμάτης.Και βεβαίως αν ο Αριστίντ δικαιωνόταν με τους Γάλλους, γιατί να μη ζητούσε και από τις ΗΠΑ τον χρυσό που είχαν κατασχέσει από την Κεντρική Τράπεζα του Πορτ-ο-Πρενς οι Αμερικανοί πεζοναύτες;
Ήταν μια πρόκληση στις νεοαποικιακές δυνάμεις που δεν έπρεπε να περάσει ατιμώρητη.Λίγους μήνες αργότερα, ο Αριστίντ αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει τη χώρα, πιεσμένος από το Παρίσι και την Ουάσινγκτον. Ο Τιερί Μπουρκάρντ, ο τότε Γάλλος πρεσβευτής στην Αϊτή, παραδέχεται στην αμερικανική εφημερίδα ότι οι δύο χώρες ενορχήστρωσαν ένα πραξικόπημα και τον ανέτρεψαν.