Με ραγδαίο ρυθμό αυξάνεται το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο, επιβαρύνοντας περαιτέρω την ήδη πιεσμένη εικόνα των δημόσιων οικονομικών.
Τα νεότερα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για το πρώτο τετράμηνο του 2025 αποτυπώνουν την ένταση του φαινομένου: μόνο μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, τα νέα απλήρωτα χρέη των φορολογουμένων ανήλθαν σε 3 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα ποσό που καταδεικνύει τόσο τις περιορισμένες δυνατότητες μεγάλου μέρους της κοινωνίας να ανταποκριθεί στις φορολογικές της υποχρεώσεις, όσο και τη συνεχιζόμενη δυσκολία του κρατικού μηχανισμού να επιτύχει τους στόχους εισπραξιμότητας.
Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η αύξηση στον αριθμό των φυσικών και νομικών προσώπων που έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο. Από 3.771.707 στο τέλος του 2024, οι οφειλέτες ανέρχονται πλέον σε 4.242.507 — δηλαδή αυξήθηκαν κατά 471.000 μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες.
Η έκρηξη αυτή μαρτυρά την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης χιλιάδων πολιτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σε μια περίοδο όπου οι υποχρεώσεις πολλαπλασιάζονται, αλλά τα εισοδήματα δεν ακολουθούν την ίδια πορεία.
Το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο ανέρχεται στα 110,8 δισ. ευρώ. Από αυτά, ποσό 26,35 δισ. ευρώ έχει χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτο είσπραξης — δηλαδή ποσά που, λόγω πτωχεύσεων, αδυναμίας εντοπισμού ή νομικών εμποδίων, δεν αναμένεται να ανακτηθούν. Το «καθαρό» υπόλοιπο των απαιτήσεων περιορίζεται έτσι στα 84,45 δισ. ευρώ, που παραμένει ωστόσο εξαιρετικά υψηλό.
Αναγκαστικά μέτρα: Κατασχέσεις και διώξεις
Απέναντι σε αυτή την εικόνα, ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός εντείνει τις πιέσεις. Πάνω από 2,2 εκατομμύρια οφειλέτες βρίσκονται πλέον υπό καθεστώς αναγκαστικών μέτρων, ενώ σε 1,59 εκατομμύρια έχουν ήδη επιβληθεί κατασχέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς, μισθούς ή ενοίκια.
Κατά τη διάρκεια του 2024, η ΑΑΔΕ προχώρησε σε 495.438 ενέργειες αναγκαστικής είσπραξης. Από αυτές, το 94% ήταν κατασχέσεις εις χείρας τρίτων, ενώ σημειώθηκαν επίσης:
• 146 πλειστηριασμοί,
• 11.603 παραγγελίες κατάσχεσης,
• 4.534 ποινικές διώξεις,
• 8.563 υποθήκες,
• 4.745 φάκελοι για κατασχέσεις κινητών και ακινήτων.
Η συχνότητα και η ένταση των μέτρων αυτών καταδεικνύουν την επιμονή των φορολογικών αρχών να διασφαλίσουν την είσπραξη των δημοσίων εσόδων.
Εισπράξεις και στόχοι
Παρά τις αντίξοες συνθήκες, η ΑΑΔΕ κατάφερε να εισπράξει 2,09 δισ. ευρώ από ληξιπρόθεσμα χρέη στο πρώτο τετράμηνο του 2025. Ο στόχος για το σύνολο του έτους ωστόσο είναι φιλόδοξος, καθώς το υπουργείο Οικονομικών έχει θέσει τον πήχη στα 6 δισ. ευρώ.
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, ο σχεδιασμός βασίζεται στους εξής τέσσερις άξονες:
Είσπραξη 3 δισ. ευρώ από παλαιές ληξιπρόθεσμες οφειλές,
Είσπραξη 700 εκατ. ευρώ από στοχευμένους ελέγχους σε μεγάλους οφειλέτες,
Ανάκτηση 28 εκατ. ευρώ από τελωνειακές εκκρεμότητες,
Επίτευξη εισπραξιμότητας 33% επί των νέων οφειλών του 2025.
Υπενθυμίζεται ότι το 2024 οι συνολικές εισπράξεις από ληξιπρόθεσμα έφτασαν τα 6,33 δισ. ευρώ, επίδοση που κρίθηκε ικανοποιητική αλλά που δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Ένα ακόμη σημαντικό σκέλος του σχεδίου της ΑΑΔΕ είναι η αποσυμφόρηση του μητρώου από οφειλές που δεν μπορούν να εισπραχθούν.
Στο πλαίσιο αυτό, το 2025 προβλέπεται να χαρακτηριστούν ως ανεπίδεκτες είσπραξης οφειλές ύψους 10 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ποσά που δεν κατέστη δυνατό να ανακτηθούν έπειτα από επανειλημμένες προσπ άθειες, και που πλέον βαραίνουν τεχνητά το συνολικό ύψος του δημόσιου χρέους.
Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του μηχανισμού είσπραξης, με έμφαση στις πραγματικά διεκδικήσιμες απαιτήσεις.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία είναι σαφές: οι ληξιπρόθεσμες οφειλές διογκώνονται, ο αριθμός των πολιτών που αφήνουν απλήρωτους φόρους αυξάνεται, και οι φοροεισπρακτικές αρχές αναγκάζονται να καταφύγουν σε ολοένα και πιο επιθετικά μέτρα.
Η εξίσωση όμως είναι δύσκολη. Από τη μία, το Δημόσιο χρειάζεται πόρους και επιδιώκει μεγαλύτερη φορολογική συμμόρφωση. Από την άλλη, μεγάλα τμήματα της κοινωνίας βρίσκονται σε οριακή οικονομική κατάσταση. Η ισορροπία μεταξύ αποτελεσματικότητας και κοινωνικής ευαισθησίας δεν είναι εύκολη — αλλά είναι απολύτως αναγκαία.
