Γράφει ο Κανάκης Γερωνυμάκης
Τον Μάρτιο του 1950 υπηρετούσα στο 102 Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού. Ήμουνα λοχίας και εκτελούσα καθήκοντα επιλοχίου στο επιτελείο του Συντάγματος.
Στις 5 Μαρτίου είχαμε βουλευτικές εκλογές. Ήταν οι δεύτερες βουλευτικές εκλογές μετά την απελευθέρωση. Οι πρώτες είχανε γίνει την 31η Μαρτίου 1943. Ήτανε λίγος καιρός που είχε τελειώσει ο Εμφύλιος Πόλεμος, μα το αντικομμουνιστικό μένος ήτανε ακόμα στου φουλ του. Εκεί εψηφίσαμε όλοι οι στρατιώτες για πρώτη μας φορά βάσει της στρατιωτικής μας ταυτότητας. Ούτε κατάλογοι, ούτε καταστάσεις δεν χρειαζόντουσαν.
Κόμματα είχαμε: Το Λαϊκό Κόμμα με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη, την ΕΠΕΚ που είχε αρχηγούς τον Εμ. Τσουδερό και τον Νικόλαο Πλαστήρα, το κόμμα των Φιλελευθέρων με αρχηγό τον Σοφοκλή Βενιζέλο, το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα με αρχηγό των Γεώργιο Παπανδρέου, Πολιτική Ανεξάρτητη Παράταξη που εκφράζανε την μεταξική δικτατορία, όπου είχαν αρχηγούς : Κοτζιάς, Μανιαδάκης, Τουρκοβασίλης, το Μέτωπο Εθνικής Αναδημιουργίας με αρχηγό τον Παν. Κανελλόπουλο, το Νέο Κόμμα με αρχηγό τον Σπύρο Μαρκεζίνη και την Αριστερή Δημοκρατική Παράταξη με αρχηγό τον Αλ. Σβώλο.
Είμαι υπέργηρος και θυμάμαι πολλούς πολιτικούς, κατά την άποψή μου, ο πιο αγνός πατριώτης από όλους ήτανε ο Νικόλαος Πλαστήρας. Μα ιδιαιτέρως εμάχονταν οι αξιωματικοί μας κατά του Πλαστήρα. Τον αποκαλούσανε «συνοδοιπόρο των κομμουνιστών». Μα του μάχονταν και οι κομμουνιστές, αφού δεν τον είχανε στα νερά τους και λέγανε «Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας». Ανοιχτά μας παροτρύνανε να μην ψηφίζομε Πλαστήρα μα να ψηφίζομε το Λαϊκό Κόμμα του Τσαλδάρη. Ιδιαιτέρως σε μένα κάνανε πλύση εγκεφάλου για να διοχετεύω τη θέλησή τους στους στρατιώτες.
Εγώ ακόμα είμαι θαυμαστής στην αγνότητα και στον πατριωτισμό του Πλαστήρα. Σαν στρατηγός το 1922 οργάνωσε τον στρατό του Έβρου και συγκράτησε τους Τούρκους και αν έλειπε η κίνησή του αυτή, θα μπορούσανε να πάρουνε και τη Θράκη, ή και τη Θεσσαλονίκη.
Πρώτο κόμμα ήλθε το Λαϊκό του Τσαλδάρη με 62 έδρες. Δεύτερο των Φιλελευθέρων με 56 έδρες. Τρίτο ήλθε η ΕΠΕΚ με 45 έδρες και τέταρτο το κόμμα Παπανδρέου με 35 έδρες. Πέντε πρωθυπουργούς αλλάξανε σε έναν χρόνο με πολλούς ανασχηματισμούς. Πρώτος πρωθυπουργός εψηφίστηκε ο Πλαστήρας μα δεν τον άφησαν να εφαρμόσει το πρόγραμμα που ήθελε. Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός εσωτερικών ήτανε ο Γ. Παπανδρέου. Είχε όμως ατάκα ο Παπανδρέου προεκλογικά: «Πέντε Μαρτίου πρωθυπουργός της Ελλάδος ο Γεώργιος Παπανδρέου». Μάλιστα το είχε γράψει με τεράστια γράμματα στα τοιχώματα του ηλεκτρικού, εκεί προς το Θησείο. Οπότε προέκυψε ανέκδοτο από αυτή την ατάκα. Μετά τις εκλογές, ο Σοφοκλής Βενιζέλος είπε: «Ο κ. Παπανδρέου που είχε ατάκα ότι θα γίνει πρωθυπουργός στις 5 Μαρτίου, δε βγήκε ούτε κλάσμα πρωθυπουργού». Όταν ο Παπανδρέου έμαθε για τη ρήση του Σοφοκλή είπε και αυτός: «Αυτό είναι πολύ έξυπνο, πώς το είπε ο Σοφοκλής;»
Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1951 είχαμε βουλευτικές εκλογές που είχε κάνει ο Αλ. Παπάγος τον Ελληνικό Συναγερμό και ήρθε πρώτο κόμμα, μα δεν επαρκούσανε οι έδρες του για αυτοδύναμη κυβέρνηση. Δεν δέχτηκε όμως και να συνεργαστεί με άλλο κόμμα για να κάνει κυβέρνηση, και ξαναγίνανε εκλογές στις 19 Νοεμβρίου το 1952, όμως σ’ αυτές τις εκλογές ο Γεώργιος Παπανδρέου άρχισε τον προεκλογικό του λόγο ως εξής: «Καταλογίζω τεράστιας ευθύνας στον στρατάρχη Παπάγο, διότι έγινε διάσημος και η διασημότητα περιορίζει τα δικαιώματα και αυξάνει τα καθήκοντα». Κατά το 1950 και το 1951 είχαμε κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων και οι κυβερνήσεις αποτελούνται από κομματικό συνοθύλευμα , όμως στις εκλογές του 1952 ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλ. Παπάγου εθριάμβευσε με 247 έδρες από τις 300 που έχει η βουλή. Όπως επέθανε ο Παπάγος το 1955 και στα επόμενα χρόνια προέκυψαν ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις. Τον διεδέχθη ο υπουργός συγκοινωνικών Κων. Καραμανλής, όχι ως πρωτοκλασάτος, πολιτικός τότε, μα ως έχων την εύνοια του παλατιού, των στρατηγών και των ΗΠΑ. Απεδείχθη όμως ικανότατος, όπου για δεκαετίες εδέσποζε στην πολιτική ζωή της χώρας. Την 20/10/61 στις εκλογές η ΕΡΕ ήρθε πρώτο κόμαμ με ισχνή πλειοψηφία μα ο Παπανδρέου κατήγγελλε ότι κέρδισε η βία και η νοθεία και την 3/11/63 έχασε ο Καραμανλής τις εκλογές, μα έχασε και την εύνοια του παλατιού και αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, αυτή τη φορά, εκέρδισε τις εκλογές το 1964 με μεγάλη πλειοψηφία. Ενώ όμως προεκλογικά εδήλωνε ότι θα κάνει δημοψήρφισμα για να διώξει τις αμερικανικές βάσεις, να βγάλει την Ελλάδα από την τότε ΕΟΚ (σημερινή ΕΕ) και από το ΝΑΤΟ, δεν έκανε τίποτα από όσα έλεγε. Μα έλεγε ακόμα ότι κανείς δεν θα υπουργοποιηθεί αν δεν έχει γίνει τουλάχιστον υφυπουργός και άλλη φορά. Μα αυτός ίσχυες για όλους τους άλλους, όχι όμως και για τον γιό του Α. Παπανδρέου, που τον εισήγαγε από την Αμερική και τον υπουργοποίησε αμέσως. Υπήρχανε όμως δελφίνοι, επίδοξοι διάδοχοι στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και άμα είδανε ότι άλλος προηγείται, 75 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κάνανε αποστασία. Υπέδειξαν για πρωθυπουργούς τον πρόεδρο της βουλής Αθανασιάδη Νόβα, στον Στεφανόπουλο και τον Τσιριμώνο, μα δεν έλαβαν ψήφο εμπιστοσύνης. Τελικά υποστήριξαν τον αρχηγό της τότε ΕΡΕ (νυν ΝΔ) με πρόθεση να γίνουν εκλογές τον Μάιο. Είχε επέλθει αναρχία τόσο εις τον στρατό, όσο και στην πολιτική. Στον στρατό με παρότρυνση του Α. Παπανδρέου κάνανε μυστική οργάνωση τον ΙΔΕΑ για το ΠΑΣΟΚ μα και οι δεξιοί αξιωματικοί κάνανε τον ΑΣΠΙΔΑ. Οι συνταγματάρχες Γ. Παπαδόπουλος και Μακαρέζος με τον ταξίαρχο Πατακό θεωρήσανε ότι το κλίμα ήτανε κατάλληλο, κάνανε και το σαμποτάζ του Έβρου και αυτό του Γοργοπόταμου, για καλλιέργεια του εδάφους και την 21η Απριλίου 1967 εκάνανε τη δικτατορία. Ο κόσμος δεν αντέδρασε αποτελεσματικά, διότι σε κακομοιριά ευρίσκετο και υπό την κακοποιημένη δημοκρατία. Μα η δικτατορία εδημιούργησε και το Κυπριακό.
