Με αφορμή τον σάλο που ξέσπασε με το έργο τέχνης της εικαστικού και περφόρμερ Γεωργίας Λαλέ, την περίφημη “ροζ σημαία”, ανατρέχουμε σε μερικά μόνο από τα έργα τέχνης για τα οποία πηγή έμπνευσης υπήρξε το εθνικό σύμβολο και βλέπουμε με ποιο τρόπο κάθε φορά οι καλλιτέχνες το προσέγγισαν δημιουργικά.
Σημαία από μέταλλο
Ο Έλληνας γλύπτης Νίκος Φλώρος δημιούργησε μια σειρά από έργα του που συγκροτούν τη συλλογή “Ήρωες από Μέταλλο”.
Ο γλύπτης Νίκος Φλώρος με ένα από τα έργα του της συλλογής “Ήρωες από μέταλλο”.Το γλυπτό με την ελληνική σημαία από μέταλλο, που δημιούργησε ο Νίκος Φλώρος για τα 200 χρόνια της ελληνικής επανάστασης, κοσμούσε την είσοδο σε εκδήλωση του ΓΕΕΘΑ στο Μέγαρο Μουσικής με αφορμή την επετειακή εκδήλωση της 21ης Νοεμβρίου 2023 των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Ο καλλιτέχνης είχε κάνει προ τριών εβδομάδων την παρακάτω ανάρτηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, δίπλα στο έργο του.
Έργο του Χρήστου Μποκόρου στην Προεδρία της Δημοκρατίας
Σε περίοπτη θέση του Προεδρικού Μεγάρου, προσιτή στο κοινό, βρίσκεται από τον Δεκέμβριο του 2021 ο πίνακας “Έξοδος” του καταξιωμένου καλλιτέχνη Χρήστου Μποκόρου, τον οποίο δώρισε στην Προεδρία ο γνωστός συλλέκτης Σωτήρης Φέλιος.
“Έξοδος”, 2006, Χρήστος Μποκόρος.
Κατά την τελετή παράδοσης, που είχε πραγματοποιηθεί παρουσία και του ζωγράφου Χρήστου Μποκόρου και του συλλέκτη Σωτήρη Φέλιου, η κυρία Σακελλαροπούλου, αφού ευχαρίστησε θερμά για τη δωρεά στην Προεδρία της Δημοκρατία, του εμπνευσμένου από την έξοδο του Μεσολογγίου πίνακα, σημείωσε ότι η χειρονομία αυτή δεν είναι απλώς ευγενής και γενναιόδωρη, αλλά εμπεριέχει υψηλό συμβολισμό.
Χρήστος Μποκόρος, από την έκθεση “Ηρωικά Αναστάσιμα”.
Γαλανόλευκη από 20ευρα
Αίσθηση είχε προκαλέσει το έργο του Κύπριου εικαστικού Ανδρέα Σάββα, μια γαλανόλευκη φτιαγμένη από 20ευρα. Το έργο είχε παρουσιατεί το 2017 στην καλλιτεχνική διοργάνωση Art-Athina.
Ανδρέας Σάββα, μια γαλανόλευκη φτιαγμένη από 20ευρα.
Μάλιστα, όπως είχε γραφτεί τότε στον Τύπο, κάποιοι επισκέπτες είχαν αφαιρέσει μερικά από τα χαρτονομίσματα ως αναμνηστικά και ο καλλιτέχνης τους αναζήτησε και τους παρακάλεσε να τα επιστρέψουν για να παραμείνει το έργο ακέραιο. Σημειωτέον, επρόκειτο για αληθινά χαρτονομίσματα.
Γραφιστικό σχόλιο για την τραγωδία στα Τέμπη
Πριν μερικούς μήνες, όταν η τραγωδία στα Τέμπη βύθιζε όλη την Ελλάδα στο πένθος, μια γραφιστική επέμβαση στην ελληνική σημαία είχε προκαλέσει αίσθηση.
Το αιχμηρό σχόλιο του γραφείου σχεδιασμού επικοινωνίας Beetroot για την τραγωδία στα Τέμπη.H Beetroot Design Group είναι ένα πολυβραβευμένο γραφείο σχεδιασμού επικοινωνίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη και διεθνές πελατολόγιο. Για τη δουλειά της η Beetroot έχει αναγνωριστεί, μεταξύ άλλων, με τον τίτλο “European Design Agency of the year 2008” και “Red Dot Agency of the year 2011” και Ermis Awards Agency of the year 2018.
Σημαία με χαρτοπόλεμο
Στην ελληνική σημαία είχε επέμβει εικαστικά και ο ζωγράφος Παύλος Διονυσόπουλος (1930-2019). Το έργο ανήκει στις συλλογές έργων τέχνης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρόκειται για ένα από τα 28 έργα με το ίδιο θέμα και εικαστικές επεμβάσεις στις σημαίες των 28, τότε, κρατών-μελών της ΕΕ.
Παύλος Διονυσόπουλος, “Ελληνική σημαία, ακρυλικό και χαρτί σε ξύλο, κουτί plexiglass”, 2008.
“Στη σειρά των 28 ευρωπαϊκών σημαιών ο Διονυσόπουλος χρησιμοποιεί το χαρτί με διακριτικό, ωστόσο ουσιαστικό τρόπο. Κάθε σημαία καλύπτεται από χάρτινες λωρίδες σαν χαρτοπόλεμος, οι οποίες δημιουργούν ένα φίλτρο που καλύπτει το εθνικό σύμβολο και το καθιστά σχεδόν δυσδιάκριτο (το μοτίβο είναι το ίδιο και στις 28 σημαίες). Με αυτόν τον τρόπο, ο καλλιτέχνης αμφισβητεί τα εν λόγω σύμβολα ενώνοντάς τα. Καθένα από αυτά είναι μοναδικό, ωστόσο όλα είναι ενταγμένα σε ένα κοινό σύστημα. Αυτή η σειρά δημιουργήθηκε σε μια στιγμή κατά την οποία ο Διονυσόπουλος έθετε υπό αμφισβήτηση την καταναλωτική αφθονία, μια διαδικασία που τον οδήγησε στην επεξεργασία συμβόλων και υλικών που κάποτε γοήτευαν τον ίδιο, αλλά και εμάς” αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
“Flag of Greece: One Symbol – 200 Objects”
Τον Ιούλιο του 2021 παρουσιάστηκε η οπτικοακουστική περιοδική έκθεση “Flag of Greece: One Symbol – 200 Objects”, υπό την αιγίδα της Επιτροπής “Ελλάδα 2021”, στη Καλντέρα της Σαντορίνης, σε ένα προορισμό ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό, με την ελληνική σημαία ως πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες. Επρόκειτο για ένα εικαστικό ταξίδι στην ιστορία της ελληνικής σημαίας από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα.
Σε ένα έργο, η ελληνική σημαία είχε αποσυντεθεί και επανασυντεθεί με μια σειρά από μεταλλικές λωρίδες.
Έργο της εικαστικού Στέλλας Κουκουλάκη.
Ένα από τα έργα που είχαν εκτεθεί και είχε προκαλέσει αντιδράσεις ήταν μια κουρελιασμένη ελληνική σημαία.
Μία από τις σημαίες που παρουσιάστηκαν στην έκθεση “Flag of Greece: One Symbol – 200 Objects”. “Αφύπνιση, έργο του Λιβανέζου εικαστικού Micha Cattaoui που το 2012 είχε παρουσιαστεί στη Γκαλερί Σκουφά.
Για το έργο του Micha “Αφύπνιση” στον κατάλογο της έκθεσης του 2012 αναφερόταν ότι “χρησιμοποιεί την αισθητική αξία της σκουριάς η οποία μεταβάλλεται συνειρμικά σε σύμβολο διάβρωσης, αλλοίωσης, παραμέλησης και καταστροφής”.
“Σημαία από νάυλον”
Κλείνοντας, θυμόμαστε φυσικά τον στίχο του Διονύση Σαββόπουλου από το τραγούδι “Σημαία από νάυλον” από τον δίσκο “Μπάλλος” που τις τελευταίες μέρες ηχεί στα αυτιά πολλών ως υπόμνηση της σημασίας της ελευθερίας της έκφρασης:
“Σημαία, από νάιλον υψώνουμε
σημαία πλαστική.
Ο κόσμος δεν έχει τίποτε να χάσει
και τίποτε να βρει”.