Στα χρόνια της κρίσης βλέπουμε και στα Χανιά το φαινόμενο, συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, οι κάδοι των απορριμμάτων κοντά σε σούπερ μάρκετ και παντοπωλεία, να συγκεντρώνουν απελπισμένους ανθρώπους που ψάχνουν μπουκιές φαγητού μέσα στα σκουπίδια.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία που παρουσιάζουμε είναι από τις 29 Μαρτίου. Τραβήχθηκε έξω από τα Δικαστήρια. Στη φωτό, ένας άνθρωπος που φαίνεται κοντά στα 60 (σε πολλές των περιπτώσεων άστεγοι, παρά αυτό που φαίνεται, είναι πολύ μικρότεροι σε ηλικία), ψάχνει στα σκουπίδια για φαγητό.
Δεν υπήρχε πλέον καμία ντροπή γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Από δίπλα του περνούσαν αμάξια, άνθρωποι. Ούτε τον κοιτούσαν. Δεν ήταν περίεργο. Κι αυτός δεν ανησυχούσε. Ήρεμος, έψαχνε στα σκουπίδια. Ξεχώριζε ότι θεωρούσε ότι είχε κάποια διατροφική αξία και τα έβαζε σε ένα σάκο δίπλα του. Μαζί του ένα αδέσποτο σκυλί. Κουνούσε την ουρά του και ο άστεγος πού και πού του έδινε κάτι από τα αποφάγια.
Ο άστεγος της Πλατείας Δικαστηρίων δεν αναμένει καμία δικαιοσύνη. Προσπαζεί να επιβιώσει.
Δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο. Στα Χανιά, όπως πλέον σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, το φαινόμενο των άστεγων ή πολύ φτωχών ανθρώπων που τρέφονται από τα σκουπίδια είναι συνηθισμένο. Στα πιο πολλά σημεία της πόλης όπου υπάρχουν σούπερ μάρκετ, περίπου το απόγευμα, όταν αδειάζουν τα σκουπίδια τους, συγκεντρώνονται νεόπτωχοι και άστεγοι για να μαζέψουν ότι μπορεί να καταναλωθεί.
Δεν είναι ένας ή δύο άνθρωποι. Είναι πολλοί. Και θα ήταν πολλοί παραπάνω αν δεν υπήρχαν εθελοντικές οργανώσεις και η αυτοδιοίκηση μέσω συσσιτίων και κοινωνικών παντοπωλείων να τρέφουν πολλούς ανθρώπους. Έτσι, δίνεται προσωρινά μία λύση, όμως κατ’ ένα τρόπο, κρύβεται και το πρόβλημα από τα μάτια των πολλών.
Αν δεν υπήρχαν αυτές οι δομές, θα ήταν εκατοντάδες στους δρόμους να ψάχνουν στα σκουπίδια. Αυτό είναι το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.
Στο αρχείο μας υπάρχουν και άλλες φωτογραφίες. Με παιδιά, όχι μεγαλύτερα των 10 ετών που πέφτουν μέσα στους κάδους σκουπιδιών στο Παλιό Λιμάνι για να τραφούν. Μοιράζουν σε άλλα παιδιά τα αποφάγια.
Η ελληνική κοινωνία προσαρμόστηκε βίαια στα νέα δεδομένα. Η λιτότητα οδήγησε στον θάνατο και την καταστροφή πάνω από το 1/3 των πολιτών. Τα ποσοστά της πραγματικής ανεργίας ίπτανται στο 30% και άνω, ενώ ο ιστός της φτώχειας παγιδεύει ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού βγάζοντας στον δρόμο καθημερινά δεκάδες ανθρώπους.
Σήμερα πάνω από 40 χιλιάδες ζουν στους δρόμους, οι περισσότεροι στην Αθήνα. Κοιμούνται σε παγκάκια, σε στοές, στο πεζοδρόμιο και δίνουν μια άνιση μάχη. Τα δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης ξεφυτρώνουν παντού. Μικρές ή μεγάλες κινήσεις πολιτών, τοπικοί φορείς και οργανώσεις προσπαθούν να βοηθήσουν.
Υπάρχουν όμως και αυτοί που κρύβονται. Που έχουν χάσει δουλειά, σπίτια, την ίδια τη ζωή τους και δεν περιλαμβάνονται σε καμία στατιστική. Δε μπορούν να πληρώσουν το νοικι ή τις τράπεζες. Δεν πηγαίνουν στα συσσίτια. Κυκλοφορούν σα να μη τρέχει τίποτα στους δρόμους αλλά δεν έχουν λεφτά ούτε να πάρουν ένα πακέτο τσιγάρα.
Στην Ελλάδα, η Κλίμακα, ο κοινωνικός, εθελοντικός φορέας για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού παρουσίασε πρόσφατα
Σύμφωνα με μια μεγάλη έρευνα για το πρόβλημα των αστέγων που παρουσίασε η “Κλιμακα”, ένας κοινωνικός, εθελοντικός φορέας για το ζήτημα της αντιμετώπισης του κοινωνικού αποκλεισμού το 90% των αστέγων είναι Ελληνες και το 10% αλλοδαποί, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζουν στην Ελλάδα για πάνω από 8 χρόνια. Πάνω από το 80% των αστέγων είναι άντρες. Οσον αφορά στις ηλικίες, το 61% είναι ηλικίας 41-55 ετών, ενώ σημαντική ποσοστό εμφανίζεται και στην κατηγορία 26-40 ετών (21%).
Το επίπεδο εκπαίδευσης των αστέγων είναι αρκετά υψηλό (52% έχει τελειώσει Γυμνάσιο, 25% Λύκειο, 20% κάποιο Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ), ενώ οι περισσότεροι ήταν εργαζόμενοι, κυρίως σε τομείς που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την κρίση, όπως οι κατασκευές, οι βιοτεχνίες κ.λπ.
Μάλιστα, το 65% όσων βρίσκονται σήμερα στον δρόμο είναι «νεοάστεγοι», δηλαδή ζουν χωρίς στέγη από το 2010 που η κρίση έγινε ιδιαίτερα έντονη στην Ελλάδα.
Στις λαϊκές, άνθρωποι περιμένουν υπομονετικά για το κλείσιμό τους, για να τους δώσουν οι αγρότες μια σακούλα από ότι έχει περισσέψει. Υπάρχουν πολλοί που είναι ντυμένοι “καθώς πρέπει”. Το σοκ έρχεται όταν συνειδητοποιείς ότι αυτός ο άνθρωπος τελικά περίμενε να φύγει ο κόσμος, ώστε να ζητήσει μία σακούλα σάπιες ντομάτες.
Όλα αυτά ενώ οι δανειστές και η Γερμανία συνεχίζουν να πιέζουν αφόρητα την ελληνική κυβέρνηση για να συνεχίσει τα μέτρα λιτότητας.
Αυτή είναι η πραγματικότητα στην Ελλάδα. Που απαιτεί ριζικές ρήξεις.