Της Νικόλ Λειβαδάρη
Hκυβέρνηση δεν ανοίγει το λιανεμπόριο αλλά ανοίγει τις εκκλησίες. Ξεκίνησε να τις ανοίξει για δύο ημέρες με μέγιστο αριθμό πιστών τα 9 άτομα και, κατά τις τελευταίες πληροφορίες, πάει για δεκαπενθήμερο με ανοιχτούς ναούς και με 30 ή 40 άτομα στο ποίμνιο. Ειδάλλως, θα αντιμετωπίσει την ιερά οργή και τον ανένδοτο των Ιεραρχών για τους οποίους, από καταβολής πανδημίας, δεν ισχύει ούτε η «ατομική ευθύνη», ούτε ο πέλεκυς Χαρδαλιά.
Η κυβέρνηση δεν θα άνοιγε επίσης τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, ούτε με click away, διότι οι επιδημιολόγοι φοβούνται τον συνωστισμό. Με χθεσινό ΦΕΚ δίνει ελευθέρας και στα εμπορικά κέντρα να στήσουν stands σε εξωτερικούς χώρους, να παίρνουν παραγγελίες και να παραδίδουν προϊόντα. Κοινώς, ένα μέτρο που εφαρμόστηκε για να στηριχθούν – θεωρητικά – οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις τίθεται στην υπηρεσία των malls και των μεγάλων ομίλων της λιανικής.
Η ίδια κυβέρνηση άφησε σε όλη την διάρκεια του lockdown να λειτουργούν, με φυσική παρουσία πελατών, ορισμένες από τις πιο μεγάλες αλυσίδες καταναλωτικών ειδών γα να εξυπηρετούν – θεωρητικά – την χονδρική και την οικοδομή. Εν τέλει εξυπηρέτησαν, με φυσική παρουσία και με πλήρη λιανική, όλους όσοι σ’ αυτήν την χώρα διαθέτουν οποιοδήποτε επαγγελματικό ΑΦΜ.
Η αλήθεια είναι πως η συγκεκριμένη κυβέρνηση εάν δεν υπήρχε πανδημία, ίσως θα έπρεπε και να την έχει εφεύρει. Για να φέρει εις πέρας, με το χαμηλότερο δυνατό πολιτικό κόστος, το δεδηλωμένο και πολύ συγκεκριμένο σχέδιό της για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας – κοινώς, για τον θάνατο των απανταχού «ζόμπι».
Ο αριθμός των «ζόμπι» στην Ελλάδα είναι περίπου 820.000. Τόσες είναι οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις της χώρας, που έχουν μερίδιο αγοράς πάνω από 90% και περίπου 1.600.000 απασχολούμενους. Με βάση τα – προφανώς αξιόπιστα– στοιχεία της έκθεσης Πισσαρίδη, το 48,5% των εργαζομένων στον επιχειρηματικό τομέα της χώρας το 2017 απασχολούνται σε επιχειρήσεις με έως 9 άτομα προσωπικό, ενώ το 28,7% των εργαζομένων στη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2019, ήταν αυτοαπασχολούμενοι.
Την τύχη αυτών των «ζόμπι» είχε προδιαγράψει, πολύ πριν από το υγειονομικό «λουκέτο» και την εφεύρεση του εορταστικού click away, ο υφυπουργός Οικονομικών Γιωργος Ζαββός, περιγράφοντας το σχέδιο για την ανόρθωση της αγοράς και της οικονομίας μετά την κρίση: «Η παρεχόμενη ρευστότητα», είχε πει, «δεν θα κατευθυνθεί ούτε σε επιχειρήσεις – ζόμπι, ούτε σε μπαταχτσήδες, που δεν έχουν να προσφέρουν κάτι στην ανταγωνιστικότητα, αλλά σε τομείς της οικονομίας που θα αναδείξει η περίοδος μετά την κρίση».
Οι τράπεζες μέχρι στιγμής τον επιβεβαιώνουν ευλαβικά: Από τα – επίσης αξιόπιστα – στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος από την αρχή του χρόνου έως και τον Οκτώβριο η τραπεζική πιστωτική επέκταση προς τις μεγάλες επιχειρήσεις πλησίασε το 9%, ενώ για τις μικρότερες και τους επαγγελματίες ήταν σχεδόν μηδενική.
Τα ποσοστά αυτά δεν συνιστούν έκπληξη, με δεδομένο ότι κατά το, κυρίαρχο εντός κυβέρνησης, «δόγμα Πισσαρίδη» οι εν λόγω επιχειρήσεις είναι περίπου άχρηστες. Η έκθεση Πισσαρίδη λέει ότι «το υψηλό μερίδιο απασχόλησης σε ατομικές και μικρές επιχειρήσεις σχετίζεται με την χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας», και πως «το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων δεν τους επιτρέπει να εκμεταλλευθούν οικονομίες κλίμακας».
Ο συνυπογράφων την έκθεση, νυν υφυπουργός Εργασίας και αρμόδιος για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση Πάνος Τσακλόγλου έλεγε, από τον Απρίλιο κιόλας και από την αρχή της πανδημίας, πως «πολλές επιχειρήσεις, και ιδίως οι μικρότερες, δεν θα αντέξουν. Και αρκετές μπορεί να εξαγορασθούν από μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου τους».
«Αυτό δεν είναι αναγκαστικά αρνητικό», πρόσθετε, εξηγώντας: «Ειδικά στην Ελλάδα το μέσο μέγεθος της επιχείρησης είναι εξαιρετικά μικρό, με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να μην επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας και σκοπού και να υστερούν ως προς την κεφαλαιακή τους δομή και τις επιδόσεις τους. Με αυτή την οπτική, εξαγορές ή συγχωνεύσεις επιχειρήσεων μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερο ανταγωνιστικά σχήματα».
Και ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας έλεγε τον Αύγουστο, σε κοινή συνέντευξή του με τον καθηγητή Πισσαρίδη στην «Καθημερινή», ότι «το μεγάλο ποσοστό αυτοαπασχόλησης και απασχόλησης παγιδεύει σε χαμηλή παραγωγικότητα και χαμηλούς μισθούς το σύνολο της οικονομίας».
Τούτων δοθέντων, το εορταστικό click away – το οποίο σε ρεαλιστικούς όρους μπορεί να εφαρμόσει μόνον το 15% των ελληνικών επιχειρήσεων – μπορεί απλώς να είναι ο προαναγγελθείς επιτάφιος των άχρηστων «ζόμπι».
Για ευνόητους λόγους την εκφώνησή του ανέλαβε ο Αδωνις Γεωργιάδης και όχι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά διαγγέλματος ή άνευ. Διότι, μια από τις παθογένειες των «ζόμπι» είναι και το ότι πολλά εξ αυτών είχαν πιστέψει πως είναι μεσαία τάξη. Και ψήφισαν ΝΔ για να διασωθούν…