“Όταν καταλαβαίνουν ότι ένα κίνημα μεγαλώνει και φουντώνει, αρχίζουν να μιλούν για φόβο, ότι η αλλαγή κυβέρνησης στην Ελλάδα θα αποτελέσει μια καταστροφή για το νόμισμα”, υπογραμμίζει στην “Αυγή” ο Ντάριο Φο, ο άνθρωπος που σημάδεψε με το τεράστιο και δημιουργικό του έργο τη φαντασία και την αυταπάτη για έναν καλύτερο κόσμο χωρίς εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους.
Ολόκληρη η συνέντευξη:
* Η σάτιρα βρέθηκε στο στόχαστρο των ισλαμιστών φονταμενταλιστών…
Δεν μπορεί να σκοτώνεις. Δεν μπορείς να πυροβολείς ποτέ στο όνομα του θεού, ανεξάρτητα σε ποιον θεό πιστεύει ο καθένας, όπως είπε και ο Πάπας Φραγκίσκος. Η σάτιρα είναι ένα αποτελεσματικό όπλο εναντίον της εξουσίας και γι’ αυτό έχουν προσπαθήσει να την καθυποτάξουν διαχρονικά. Δεν μπορούν να σκοτώσουν τη σάτιρα και την ελευθερία.
* Μπορούν όμως να δαιμονοποιήσουν όχι μόνο τη σάτιρα, αλλά αξίες, πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, όπως συμβαίνει τις τελευταίες εβδομάδες εν όψει των εκλογών στην Ελλάδα…
Όταν καταλαβαίνουν ότι ένα κίνημα μεγαλώνει και φουντώνει αρχίζουν να μιλούν για φόβο. Ανακαλύπτουν τον φόβο και τον κίνδυνο. Αυτή τη φορά προσπαθούν να δημιουργήσουν τον φόβο για το πώς θα ζήσουμε χωρίς την Ευρώπη και το νόμισμά της, το ευρώ. Ότι η αλλαγή κυβέρνησης στην Ελλάδα θα αποτελέσει μια καταστροφή για το νόμισμα. Δεν πρέπει να καταφέρουν να μπλοκάρουν κανέναν.
Η ευφυΐα και η διορατικότητα του ελληνικού κινήματος ήταν ότι κατάφερε να πει: “Σταματήστε, πρέπει να κάτσουμε να συζητήσουμε και να σκεφτούμε όλοι μαζί”. Πρέπει να βρούμε μια λύση μαζί. Αποδείξατε ότι πρέπει να υπάρχει μια αλλαγή όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη, ότι πρέπει να μιλήσουμε με τους απελπισμένους, αυτούς που οδηγήθηκαν σε απόγνωση από την κρίση, ότι πρέπει να συμμετέχει η κοινωνική βάση για τα προβλήματα που την αφορούν. Είναι πολύ σημαντικό. Αυτός είναι ο βασικός λόγος της επιτυχίας σας.
* Μετά την ψήφιση της απελευθέρωσης των απολύσεων, η Ιταλία οδηγείται στην εκλογή νέου προέδρου της δημοκρατίας…
Πάνω απ’ όλα πρέπει να ενημερώσουμε τον κόσμο, γιατί δυστυχώς είναι απληροφόρητος. Ο κόσμος έχει την τάση να ξεχνά αυτούς που τον εξαπατούν. Πρέπει λοιπόν να τον ενημερώσουμε από την αρχή, να του θυμίσουμε τι έκαναν οι άνθρωποι που τον κυβερνούν. Πρέπει να κάνουμε μια μεγάλη αντιπληροφόρηση εναντίον της εξουσίας. Γιατί η εξουσία και αυτοί που μας κυβερνούν συνεχίζουν να μας διηγούνται τις ίδιες ψευτιές εδώ και μια εικοσαετία. Ο κόσμος ξεχνάει ότι έπεσε θύμα απάτης. Γιατί κάθε χρόνο καταλαβαίνουμε ότι δεν θα κάνουν πραγματικές μεταρρυθμίσεις, δεν είναι αλήθεια ότι θα καταργήσουν την πιο άτιμη νομοθεσία, δεν είναι αλήθεια ότι… Τότε λοιπόν θα πρέπει να επιμορφώσουμε, να ξαναμορφώσουμε τον κόσμο.
Σαν τους καλούς δασκάλους θα πρέπει να επαναλάβουμε το μάθημα. Δεν θα πρέπει να περιοριστούμε να πούμε μόνο μελετήστε και διαβάστε. Θα πρέπει να τους πούμε ελάτε να επαναλάβουμε αυτά που μάθαμε.
* Η απάντηση θα πρέπει να δοθεί στο πολιτιστικό και πολιτικό επίπεδο;
Ασφαλώς. Γιατί οι αντίπαλοί μας κοιτούν να μας πλήξουν πρωτίστως στο πολιτιστικό επίπεδο, στα θεάματα, στο θέατρο, στη λογοτεχνία. Χτυπούν τα θεμέλια, τις βάσεις μας. Τι θα ήταν η Ελλάδα χωρίς τον πολιτισμό και την κουλτούρα της; Δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ ότι η Αθήνα είναι παρούσα στη μνήμη όλων των λαών της Ευρώπης κυρίως χάρη στον πολιτισμό και στην κουλτούρα της. Η Σπάρτη, που είχε στρατιώτες και ήρωες, χάθηκε. Δεν είχαν ποιητές, θέατρα και μουσική, γιατί δεν ήταν δημιουργικοί.
* Η κουλτούρα και γενικότερα ο πολιτισμός αποτελούν βασικά θύματα της πολιτικής των Μνημονιών. Διανύουμε μια περίοδο αναλφαβητισμού…
Ένας λαός χωρίς κουλτούρα είναι ένας ανίσχυρος λαός. Γίνεται με ευκολία δεσμώτης. Πρέπει να κάνουμε μεγάλη δουλειά ενημέρωσης. Το πρόβλημα του ελληνικού λαού, όπως του ισπανικού, του ιταλικού και των άλλων λαών είναι ότι είναι ανενημέρωτοι. Ακόμη και εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε ενημερωμένοι. Και αποτελεί μια μεγάλη αδυναμία.
* Στο βιβλίο σας “Τσιούλια, ο κακοποιός”, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο αναφέρεστε στη διαφθορά στη Ρώμη πριν από περίπου δύο αιώνες. Φαίνεται ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Μπορεί να υπάρξει όμως κάποια ρήξη; Μπορεί να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο;
Για να φτιάξουμε κάτι καινούργιο, θα πρέπει να γνωρίζουμε καλά την Ιστορία του παρελθόντος. Στην Ιταλία είχαμε έναν άνθρωπο ανεκτίμητης αξίας, τον Αντόνιο Γκράμσι, που ίδρυσε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Ο Γκράμσι έλεγε: “Εάν δεν ξέρεις από πού έρχεσαι, δεν θα μπορέσεις ποτέ να αποφασίσεις να πας εκεί που πιστεύεις ότι θέλεις να φτάσεις”. Αυτό που ζήσαμε εμείς το έζησαν και οι παππούδες μας. Η απάτη γίνεται με τον ίδιο τρόπο. Οι κλέφτες που δεν πάνε ποτέ φυλακή. Το ίδιο πράγμα. Η διαφθορά. Να κλέβεις το κράτος. Πράγματα που επαναλαμβάνονται σε όλους τους πολιτισμούς. Γι’ αυτό όταν θα ξέρουμε την τεχνική του αντιπάλου μας, θα έχουμε την πιθανότητα να τον κερδίσουμε.
* Είμαστε δηλαδή σε μια διαρκή αναζήτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης…
Βεβαίως. Πρέπει να κάνουν τον λαό να πιστέψει ότι είναι αμαθής και ανίδεος από πάντα. Πρέπει να μάθουμε μαζί με τον κόσμο ότι ο πολιτισμός και η κουλτούρα είναι δικό μας έργο. Των χαμηλών τάξεων, των ταπεινωμένων τάξεων, των απονεκρωμένων στρωμάτων. Είναι η επίσημη κουλτούρα που μας διηγήθηκε το αντίθετο. Το ελληνικό θέατρο προέρχεται από τη λαϊκή παράδοση και όχι από τους πάνω. Οι κωμωδίες αποτελούν έργο το λαού. Γι’ αυτό και τις μάθαιναν. Γιατί αποτελούν ένα τρομερό όπλο.
* Στο νέο βιβλίο σας, που θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες με τίτλο “Υπάρχει ένας τρελός βασιλιάς στη Δανία” αναζητείτε τους σκοτεινούς διαδρόμους της εξουσίας, του διαφωτισμού και της επανάστασης;
Το βιβλίο βασίζεται σε ανέκδοτα ντοκουμέντα. Μια περιπέτεια που εμπλέκονται τρία άτομα και που θα οδηγήσει στην κατάργηση των βασανιστηρίων, την ελευθερία του Τύπου, την κατάργηση των προνομίων της κάστας και την προώθηση της κουλτούρας και της παιδείας.
Λίγα λόγια για τον Ντάριο Φο
Ο Ντάριο Φο, δραματουργός, ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας, σκιτσογράφος, σκηνογράφος, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως γελωτοποιός της εξουσίας. Βραβεύτηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997, ενώ είχε προταθεί και το 1975. Συγγραφέας εκατοντάδων κωμωδιών και ακούραστος θεατρίνος. Το τελευταίο βιβλίο που εξέδωσε με τη Φράνκα Ράμε είχε τον τίτλο “Η άγνωστη Κάλας”.
Η ιστορία του Ντάριο Φο και της Φράνκα Ράμε ακολουθεί μια παράλληλα πορεία με τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στην Ιταλία και στον υπόλοιπο κόσμο. Ο Φο και η Ράμε ξεκίνησαν τη Μαχητική Κόκκινη Βοήθεια και τη σάτιρα σαν εργαλείο εναντίον της εξουσίας χρησιμοποιώντας τις διαλέκτους της Βορείου Ιταλίας. Λογοκρίθηκε και κυνηγήθηκε από τη δημόσια ραδιοτηλεόραση και τις νεοφασιστικές ομάδες, ενώ αποτελεί ένα σύμβολο για τη δημοκρατική, κοσμική, προοδευτική και κινηματική Ιταλία. Ο Ντάριο Φο υποστηρίζει στην Ιταλία το Κίνημα Πέντε Αστέρων του Γκρίλο.