Το 2015 η Γερμανία έζησε τις περισσότερες απεργίες των τελευταίων δεκαετιών. Παροδικό φαινόμενο ή προάγγελος νέων κινητοποιήσεων;
Μόνο τους έξι πρώτους μήνες του 2015 καταγράφονται περισσότερες ημέρες απεργιακών κινητοποιήσεων από τα τελευταία πέντε ολόκληρα χρόνια. Για «Απεργιακή Δημοκρατία της Γερμανίας» έκανε λόγο, καθ΄υπερβολήν ασφαλώς, το περιοδικό Der Spiegel τον περασμένο Μάιο. Στην πραγματικότητα δεν έγινε καμία γενική κινητοποίηση και οι επαγγελματικές ομάδες που κατέβαιναν σε απεργία ήταν συνήθως μικρές και ολιγάριθμες, διαδραμάτιζαν ωστόσο νευραλγικό ρόλο για την εύρυθμη λειτουργία της γερμανικής οικονομίας και για την καθημερινότητα: μηχανοδηγοί, ταχυδρόμοι, νηπιαγωγοί και βέβαια οι πιλότοι της Lufthansa ήταν μερικοί από αυτούς που προχώρησαν σε κινητοποιήσεις.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας στην Κολωνία, το οποίο πρόσκειται στις εργοδοτικές οργανώσεις, το 2015 χάθηκαν συνολικά 960.000 βάρδιες από απεργίες. Από την επανένωση της Γερμανίας και μέχρι σήμερα μόνο το 1992 είχαν καταγραφεί μεγαλύτερες «απώλειες». Κάποιες από αυτές τις κινητοποιήσεις, όπως η απεργία στην αεροπορική εταιρία Lufthansa και στους Γερμανικούς Σιδηροδρόμους (DB) είχαν ευρύτατη δημοσιογραφική κάλυψη, καθώς επηρέασαν την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων. Μόνο στην τελευταία απεργία στη Lufthansa, περισσότεροι από 500.000 επιβάτες αναγκάστηκαν να αλλάξουν την κράτησή τους.
Υπερασπίζοντας τα κεκτημένα
Η Lufthansa είχε επιχειρήσει να επιβάλει στους πιλότους της πιο απαιτητικό ωράριο εργασίας χωρίς αντίστοιχη μισθολογική αναπροσαρμογή. Επιπλέον ήθελε να περιορίσει την πρόωρη συνταξιοδότηση στα 55 έτη για το προσωπικό καμπίνας, αλλά και την παροχή εγγυημένης σύνταξης για όλους. Οι εργαζόμενοι επιχείρησαν από την πλευρά τους να υπερασπιστούν το εργασιακό και συνταξιοδοτικό καθεστώς για τους ίδιους, αλλά και για τους νεοπροσλαμβανόμενους, προκειμένου να αποτραπεί ο εσωτερικός «ανταγωνισμός». Στην υπηρεσία παράδοσης δεμάτων της Deutsche Post το διακύβευμα ήταν διαφορετικό: οι εργαζόμενοι ήθελαν να αποτρέψουν την υπαγωγή τους σε θυγατρική εταιρία χαμηλού κόστους με περικοπές μισθών γύρω στο 20-30%. Το συνδικάτο Verdi, που εκπροσωπεί τους εργαζόμενους στον τομέα των υπηρεσιών, κατάφερε να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο, αλλά μόνο για τους μονίμους υπαλλήλους της Deutsche Post. «Σε μία τέτοια σύγκρουση ο συμβιβασμός είναι πολύ πιο δύσκολος από ότι σε μία απεργία με μισθολογικά αιτήματα», λέει ο Χάγκεν Λες, συνεργάτης του Ινστιτούτου της Γερμανικής Οικονομίας.
«Αμυντικές απεργίες» ονομάζει τις κινητοποιήσεις αυτές ο Χάγκεν Λες, καθώς στόχος των εργαζομένων είναι η υπεράσπιση των κεκτημένων τους. Εξίσου δυναμική μπορεί να είναι όμως μία απεργία όπως αυτή που ξέσπασε στη γερμανική θυγατρική της αμερικανικής εταιρίας ηλεκτρονικού εμπορίου Amazon, όπου το Verdi ήθελε να επιβάλει την υπαγωγή των εργαζομένων σε ευνοϊκότερο μισθολογικό καθεστώς. Ιδιαίτερα φιλόδοξος ήταν ο στόχος της απεργίας και για τους νηπιαγωγούς, καθώς το αρχικό αίτημα ήταν μισθολογικές αυξήσεις 10%. Τελικά επήλθε συμβιβασμός στο 3,7%. Σε μερικές περιπτώσεις τα συνδικάτα φάνηκε να επιδίδονται σε συναγωνισμό μεταξύ τους, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τις κινητοποιήσεις στους σιδηροδρόμους. Το συνδικάτο των μηχανοδηγών (GDL) επιχείρησε, και τελικά κατάφερε, να επεκτείνει τον τομέα επιρροής του και στους υπόλοιπους εργαζόμενους, με αποτέλεσμα να βρεθεί σε τροχιά σύγκρουσης όχι μόνο με τη διοίκηση, αλλά και με το ανταγωνιστικό συνδικάτο EVG.
Πιέζεται η Lufthansa
Πολλά είναι τα προνόμια για τους εργαζόμενους στη Lufthansa και απορρέουν από το παρελθόν, όταν ο γερμανικός αερομεταφορέας ήταν υπό κρατικό έλεγχο. Ο εντεινόμενος ανταγωνισμός, ιδιαίτερα από εταιρίες χαμηλού κόστους και κρατικούς αερομεταφορείς με έδρα στον Περσικό Κόλπο, εκμεταλλεύεται το υψηλό κόστος λειτουργίας της Lufthansa για να προσφέρει ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές, αποσπώντας σημαντικό μερίδιο αγοράς, ιδιαίτερα στην Ασία. Τώρα η Lufthansa φαίνεται αποφασισμένη να μειώσει το κόστος, για να κρατήσει τουλάχιστον την Ευρώπη και τη βόρεια Αμερική. Ένα από τα «τρικ» που χρησιμοποιεί για να το πετύχει είναι να μεταφέρει εργαζόμενους από το δικό της μισθολογικό καθεστώς σε εκείνο της θυγατρικής Eurowings, η οποία εδρεύει στη γειτονική Αυστρία. Τα συνδικάτα αντιδρούν.