Γνωρίζομε την τρόπο που ο όχλος (λαός) βασανίζει τα θύματά του. Υπενθυμίζω μόνο ένα παράδειγμα, το φρικτό τέλος του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Κομνηνού. Του έσπασαν τα δόντια του, του ξερίζωσαν τη γενειάδα και τα μαλλιά και ιδίως οι γυναίκες ρίχτηκαν με γροθιές πάνω στον δυστυχισμένο άνδρα. Του έβγαλαν το ένα μάτι και γυμνό τον περίφεραν πάνω σε μια ψωριασμένη καμήλα διασχίζοντας τους δρόμους της Κωνσταντινούπολης.
Άλλοι τον χτυπούσαν με ραβδιά στο κεφάλι. Άλλοι του έβαζαν κοπριά κάτω από τα ρουθούνια, άλλοι του έριχναν περιττώματα στο πρόσωπο με σφουγγάρια. Υπήρχαν μερικοί που του τρυπούσαν τα πλευρά, άλλοι του πετούσαν πέτρες και μια εταίρα, αφού πήρε από ένα μαγειρείο ένα δοχείο γεμάτο βραστό νερό, του το άδειασε στο πρόσωπο.
Τέλος, στον ιππόδρομο, τον δένουν από τα πόδια, με το κεφάλι κάτω, σ’ έναν πάσσαλο τοποθετημένο πάνω σε δύο κολόνες. Ένας θεατής του βάζει το σπαθί του μέσα στο στόμα και το σπρώχνει ως τα σπλάχνα του. Δοκιμάζουν οι στρατιώτες τα ξίφη πάνω του. Κακοποίησαν ακόμα και το ακρωτηριασμένο πτώμα του. Και αυτά συνέβησαν κατά τον 12ο αιώνα στο κομψό και εκλεπτυσμένο Βυζάντιο των Κομνηνών.
‘’Ωσαννά, ωσαννά’’ αποθέωνε ο λαός τον Χριστό και σε μία εβδομάδα ο όχλος (ο ίδιος λαός) κραύγαζε: ‘’Αρον – άρον, σταύρωσον αυτόν’’
Όχλος, λαός, άτομο.
Άραγε, πόσο εύκολα ένας λαός μετατρέπεται σε όχλο;
Άραγε το κάθε άτομο μπορεί να κρύβει μέσα του έναν ‘’όχλο’’;
Άννα Κωνσταντουδάκη – Αγγελάκη