Παγκόσμιοι ηγέτες και πιστοί καθολικοί είπαν σήμερα το ύστατο χαίρε στον «πάπα των φτωχών», σε μια τελετή που αντανακλούσε την επιθυμία του να τον θυμούνται ως απλό ποιμένα.
Παρά το γεγονός ότι πρόεδροι και πρίγκιπες παρακολούθησαν τη λειτουργία στην ασφυκτικά γεμάτη πλατεία του Αγίου Πέτρου, μετανάστες, φυλακισμένοι, τρανσέξουαλ και άστεγοι υποδέχτηκαν το φέρετρό του στην άλλη πλευρά του ποταμού Τίβερη της Ρώμης.
Οι 40 «φίλοι του Φραγκίσκου» περίμεναν τον πάπα στην τελευταία του κατοικία για να αφήσουν έναν λευκό τριαντάφυλλο στον τάφο του -το λουλούδι που αγαπούσε περισσότερο από κάθε άλλο ο κατά κόσμο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο.
«Λυπάμαι πολύ που τον χάσαμε», δήλωσε ο 35χρονος μετανάστης Μοχάμεντ Αμπντάλα από το Σουδάν, ο οποίος ήταν ανάμεσα στους ανθρώπους που υποδέχτηκαν τον πάπα Φραγκίσκο στην τελευταία του κατοικία. «Ο Φραγκίσκος βοήθησε τόσους πολλούς ανθρώπους, πρόσφυγες όπως εμείς και πολλούς άλλους ανθρώπους στον κόσμο», πρόσθεσε.
Όπως ανέφερε στη διαθήκη του, ο πάπας Φραγκίσκος ήθελε να ταφεί στη Βασιλική της Santa Maria Maggiore, στη συνοικία Esquilino της Ρώμης. Όπως διευκρίνισε, επιθυμούσε να ταφεί «στο έδαφος, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση», αλλά με την επιγραφή του παπικού του ονόματος στα λατινικά: Franciscus.
Ο πάπας Φραγκίσκος -ο οποίος συνήθιζε να σπάει τα πρωτόκολλα- έγινε ο πρώτος πάπας εδώ και πάνω από έναν αιώνα που ετάφη εκτός Βατικανού.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, άλλωστε, έλεγε πως εμπιστευόταν πάντα τον εαυτό του στην Παναγία. «Για το λόγο αυτό, ζητώ να αναπαυθεί το θνητό μου λείψανο – αναμένοντας την ημέρα της Ανάστασης – στην παπική βασιλική της Αγίας Μαρίας του Μεγάλου», εξήγησε. Όπως και έγινε.
Περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι στο ύστατο χαίρε
Τουλάχιστον 400.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Βατικανό για την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου και έκαναν ουρά στους δρόμους της Ρώμης για να δουν το φέρετρό του να οδηγείται στην εκκλησία Σάντα Μαρία Μαντζόρε για την ταφή, δήλωσε το Σάββατο ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας.
«Υπολογίζουμε ότι δεν είναι λιγότεροι από 400.000 άνθρωποι μεταξύ αυτών που βρίσκονται στην πλατεία του Αγίου Πέτρου και αυτών που βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής», δήλωσε ο Ματέο Πιαντεντόζι στο ειδησεογραφικό πρόγραμμα TG5.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Βατικανού, περίπου 250.000 άνθρωποι συνέρρευσαν στην εξόδιο ακολουθία στο Βατικανό και 150.000 ακόμη παρατάχθηκαν στη διαδρομή της αυτοκινητοπομπής στο κέντρο της Ρώμης για να παρακολουθήσουν την πρώτη νεκρική πομπή για Πάπα εδώ και έναν αιώνα.
Χειροκροτούσαν και επευφημούσαν τον Παπά καθώς το απλό ξύλινο φέρετρό ταξίδευε πάνω σε ένα παπικό όχημα προς τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Μαντζόρε, περίπου 6 χιλιόμετρα μακριά, ενώ οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα.
Η νεκρώσιμη τελετή του «ποιμένα» της Καθολικής Εκκλησίας, που έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα του Πάσχα σε ηλικία 88 ετών, διήρκεσε δύο ώρες και ένα τέταρτο.
Η εξόδιος ακολουθία ξεκίνησε στις 11 (ώρα Ελλάδος) και τελέστηκε από τον Καρδινάλιο Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε, τον κοσμήτορα του Κολεγίου των Καρδιναλίων, σε μια ιδιαίτερα κατανυκτική τελετή.
«Ήξερε πως να επικοινωνεί με τους “ελάχιστους ανάμεσά μας”»
Νωρίτερα, ο καρδινάλιος Giovanni Battista Re εκθείασε τον Φραγκίσκο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας στο Βατικανό ως έναν πάπα του λαού που ήξερε πώς να επικοινωνεί με τους «ελάχιστους ανάμεσά μας» με ένα ανεπίσημο, αυθόρμητο ύφος.
«Ήταν ένας πάπας ανάμεσα στους ανθρώπους, με ανοιχτή καρδιά προς όλους», είπε ο 91χρονος πρύτανης του Κολλεγίου των Καρδιναλίων σε ένα ιδιαίτερα προσωπικό κήρυγμα.
Ο Giovanni Battista Re απέσπασε τα χειροκροτήματα του πλήθους όταν διηγήθηκε τη συνεχή ανησυχία του Φραγκίσκου για τους μετανάστες, με παράδειγμα τη λειτουργία στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού και το ταξίδι του σε έναν καταυλισμό προσφύγων στη Λέσβο, στην Ελλάδα, όπου έφερε μαζί του 12 μετανάστες.
«Ο κατευθυντήριος άξονας της αποστολής του ήταν επίσης η πεποίθηση ότι η εκκλησία είναι ένα σπίτι για όλους, ένα σπίτι με τις πόρτες του πάντα ανοιχτές», είπε ο Re, σημειώνοντας ότι με τα ταξίδια του, ο Αργεντινός ποντίφικας έφτασε «από άκρη σε άκρη του κόσμου».
Εκτός από τον επικήδειο, που εκφώνησε ο καρδινάλιος Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, προσευχές και στοχασμοί εκφωνήθηκαν στα γαλλικά, αραβικά, γερμανικά, πολωνικά και κινέζικα.
Εψάλη το «Χριστός Ανέστη» – Η δέηση στα ελληνικά
Αναγνώσθηκαν, επίσης αποσπάσματά από τις Πράξεις των Αποστόλων και από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, ενώ εψάλη το “Χριστός Ανέστη” στα ελληνικά.
Ηγέτες από όλο τον πλανήτη στην κηδεία του – Δίπλα τους ο εγγονός του
Παρά την εστίαση του Φραγκίσκου στους ανίσχυρους, πολλοί ήταν οι ισχυροί που έδωσαν δυναμικό παρών στην κηδεία του. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και ο βρετανός πρωθυπουργός Κίρ Στάρμερ ενώθηκαν με τον πρίγκιπα Γουίλιαμ και τους βασιλείς της ηπειρωτικής Ευρώπης που ηγούνταν περισσότερων από 160 επίσημων αντιπροσωπειών. Ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι είχε την τιμητική του λόγω της εθνικότητας του Φραγκίσκου, παρά το γεγονός ότι οι δυο τους δεν τα πήγαιναν ιδιαίτερα καλά.
Στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, δίπλα στους ισχυρούς του πλανήτη, βρέθηκε και ο εγγονός του Πάπα Φραγκίσκου, Μάουρο Μπεργκόλιο, ο οποίος εργάζεται ως νοσηλευτής και είχε δηλώσει ότι ήθελε να έρθει στη Ρώμη, αλλά δεν είχε τα χρήματα που απαιτούνταν για το ταξίδι.
Γιατί δεν υπήρχαν ύμνοι στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου;
Στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου, δεν υπήρχαν ύμνοι, καθώς η μουσική της τελετής ήταν σε καθαρεύουσα και βασιζόταν σε απλές μουσικές γραμμές που ψάλλονταν από τους ιερείς και τη Χορωδία της Καπέλα Σιξτίνα.
Αυτή η μουσική παραδοσιακή μέθοδος, γνωστή και ως γρηγοριανή ψαλμωδία, αναπτύχθηκε στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού και χρησιμοποιεί πιο απλές, μονοφωνικές μελωδίες.
Αν και ορισμένα τμήματα της λειτουργίας ήταν πιο πολυφωνικά, η μουσική παρέμεινε λιτή, σε αντίθεση με τις πιο περίτεχνες μελοποιήσεις ύμνων που συναντώνται σε άλλες θρησκευτικές παραδόσεις.
Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε επιλέξει το όνομά του προς τιμήν του Φραγκίσκου της Ασίζης, του Ιταλού αγίου που απαρνήθηκε μια πολυτελή ζωή για να βοηθήσει τους φτωχούς, απλοποίησε πέρσι τις τελετές για τις παπικές κηδείες και ήταν πολύ συγκεκριμένος σχετικά με τις απαιτήσεις για τη δική του, συμπεριλαμβανομένων των προσκεκλημένων του.
Στη νεκρώσιμη λειτουργία έχουν προσκληθεί αντιπροσωπείες από τη Mediterranea Saving Humans, μια ιταλική ΜΚΟ που εργάζεται για την προστασία των προσφύγων που διασχίζουν τη Μεσόγειο, καθώς και τη Refugees in Libya, μια ΜΚΟ που διεξάγει εκστρατείες για λογαριασμό των μεταναστών και των προσφύγων που κρατούνται σε στρατόπεδα κράτησης στη βορειοαφρικανική χώρα.
Επισημαίνεται ότι ο Πάπας Φραγκίσκος δημιούργησε στενές φιλίες και με τις δύο οργανώσεις. «Ήταν ένας πραγματικός μαθητής του Ιησού – μιλούσε σε όλους», δήλωσε ο Λούκα Κασαρίνι, ιδρυτής της Mediterranea Saving Humans, προσθέτοντας: «Υπάρχουν εκείνοι που τον άκουγαν, όπως εμείς. Μας ενθάρρυνε πάντα να σώζουμε ανθρώπους στη θάλασσα, να τους βοηθάμε να διαφύγουν από τη Λιβύη ή την Τυνησία και να τους υποδεχόμαστε. Έπειτα υπάρχουν εκείνοι, για παράδειγμα οι ισχυροί άνθρωποι, που έκαναν το αντίθετο από αυτό που τους είπε».
Ο Μαχαμάτ Νταούντ, ο οποίος κρατούνταν σε στρατόπεδο κράτησης στη Λιβύη, όπου βίωσε βασανιστήρια και άλλες κακοποιήσεις, προτού επιβιώσει από ένα ταξίδι στη Μεσόγειο προς την Ιταλία το 2023, είναι ανάμεσα στην αντιπροσωπεία της οργάνωσης Refugees in Libya. Ο Μαχαμάτ Νταούντ συνάντησε τον Πάπα Φραγκίσκο στο σπίτι του, στο Βατικανό, στα τέλη του 2023.
Τι αναμένεται τις επόμενες μέρες;
Η κηδεία του Πάπα σηματοδοτεί την πρώτη από τις εννέα ημέρες πένθους για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Άλλη μια πένθιμη λειτουργία θα πραγματοποιηθεί στην πλατεία του Αγίου Πέτρου την Κυριακή. Αυτή θα γίνει υπό τον Ιταλό καρδινάλιο Πιέτρο Παρολίν, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους επικρατέστερους υποψήφιους για την παπική θέση.
Τις επόμενες ημέρες, το Βατικανό θα ανακοινώσει την ημερομηνία έναρξης του κονκλάβιου που θα επιλέξει τον διάδοχο του Φραγκίσκου. Αυτή η μυστική συνάντηση των καρδιναλίων είναι απίθανο να πραγματοποιηθεί πριν από τις 6 Μαΐου.
