Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, πέθανε σε ηλικία 83 ετών, όπως έγινε γνωστό τη Δευτέρα (13/06). Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από δύο ημέρες, εισήχθη στο νοσοκομείο καθώς παρουσίασε κάποια προβλήματα υγείας και κατέληξε σήμερα το πρωί.
Ποια ήταν η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα
Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα ήταν ιστορικός τέχνης, αρχαιολόγος και Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών που από το 1992 υπηρέτησε ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου. Διετέλεσε, επίσης, αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων της υπηρεσιακής κυβέρνησης με πρωθυπουργό τη Βασιλική Θάνου, από τις 28 Αυγούστου έως τις 23 Σεπτεμβρίου 2015.
Γεννήθηκε στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης. Παντρεύτηκε σε ηλικία 17 χρονών τον φιλόλογο, Δημήτρη Πλάκα. Την περίοδο 1959-1964 φοίτησε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κλασική Αρχαιολογία έχοντας πάρει υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) με θέμα την «Προσωκρατική Φιλοσοφία και Τέχνη».
Έπειτα, τη χρονική περίοδο 1965-1968 παρακολούθησε μαθήματα στην Ιστορίας της Τέχνης του καθηγητή Παντελή Πρεβελάκη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Συνέχισε τα έτη 1968-1971 κάνοντας τις μεταπτυχιακές της σπουδές με υποτροφία του ΙΚΥ στην Ιστορία και Κοινωνιολογία της Τέχνης στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I). Το 1973 έλαβε «Κρατικό Διδακτορικό Δίπλωμα» με άριστα (Paris I, Σορβόννη), με τίτλο: «Ο Μπουρντέλ και η Ελλάδα».
Το 1975 εκλέχθηκε παμψηφεί ως Τακτική Καθηγήτρια στην έδρα της Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, αντικαθιστώντας τον αποχωρήσαντα λόγω ορίου ηλικίας Παντελή Πρεβελάκη και έγινε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στην ιστορία της Σχολής. Ως επισκέπτρια καθηγήτρια έχει διδάξει σε ξένα Πανεπιστήμια της Γαλλίας, των ΗΠΑ, αλλά και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο.
Από το 1992 μέχρι και σήμερα ήταν διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου. Στα χρόνια της θητείας της η Εθνική Πινακοθήκη έχει εκσυγχρονιστεί και επεκταθεί χάρη στα νέα παραρτήματα που απέκτησε στην Κέρκυρα, στο Ναύπλιο, στη Γλυπτοθήκη στο Γουδή και στο Μουσείο Καπράλου στην Αίγινα. Επίσης, η συλλογή της έχει εμπλουτιστεί με 3.000 νέα έργα, ανάμεσα στα οποία και δυο πίνακες του Θεοτοκόπουλου («El Greco»). Κατά τη διάρκεια της θητείας της, είχαν διοργανωθεί στην Εθνική Πινακοθήκη σημαντικές εκθέσεις τόσο ξένων όσο και Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως αυτήν τον χειμώνα του 1992-93 με θέμα «Από τον Θεοτοκόπουλο στον Σεζάν» με πάνω από 600.000 επισκέπτες.
Ύστερα από προσπάθειες χρόνων, εκπονήθηκε μελέτη επέκτασης του κτιριακού συγκροτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης, προσθέτοντας 11.040 τετραγωνικά μέτρα στους χώρους της και εκσυγχρονίζοντάς την μουσειολογικά, αισθητικά και λειτουργικά. Εκεί εγκαινιάστηκε και το «ψηφιακό μουσείο» με την έκθεση για τον «El Greco» της οποίας η ιδέα, ο συντονισμός, η επιμέλεια, τα κείμενα και η αφήγηση είναι της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα.
Ακόμα, η Μαρίνα Λαμπράκη έχει βραβευτεί μς το Βραβείο Καζαντζάκη του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης (1985) και το Α’ Κρατικό Βραβείο Μελέτης Δοκιμίου για το βιβλίο «Περί Ζωγραφικής: Αλμπέρτι και Λεονάρντο» (1988). Επιπλέον, η εκλιπούσα τιμήθηκε με πολλά παράσημα και διακρίσεις, μερικά από τα οποία είναι τα εξής: Το παράσημο του Ιππότη και Ταξιάρχη Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας (1997 και 2005), το παράσημο του Αλφόνσου του Σοφού του Υπουργείου Πολιτισμού της Ισπανίας (2000), τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας (2004), το Βραβείο ΤΕΙ Κρήτης (2005), το Βραβείο «International Lions» (2006), το Βραβείο XENIA (2006), το παράσημο του Ιππότη και Ταξιάρχη Γραμμάτων και Τεχνών της Ιταλικής Δημοκρατίας (1994 και 2007), το Βραβείο «Αριάδνη» από την Παγκρητική Ένωση Αμερικής (2009) και το παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας (2011).
Τέλος, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα είχε δημοσιεύσει 19 βιβλία και περισσότερες από 200 μελέτες και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες και είχε συγγράψει περισσότερα από 100 εισαγωγικά κείμενα σε καταλόγους εκθέσεων.
Μητσοτάκης: «Όλοι χάνουμε σήμερα μία μορφή δραστήρια και δημιουργική»
«Αποχαιρετούμε με θλίψη τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Μία κυρία του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, που υπηρέτησε τις τέχνες και για 30 χρόνια κράτησε το τιμόνι της Εθνικής Πινακοθήκης», δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Διατήρησε, έτσι, ολοζώντανο ένα κύτταρο αισθητικής και προσιτό σε όλους έναν πνεύμονα μνήμης και καλλιέργειας. Για να οδηγήσει, πριν φύγει, το αγαπημένο της «Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου» στη νέα εποχή, μετά την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό του. Έργο στο οποίο αφιερώθηκε με πάθος», συνέχισε ο πρωθυπουργός. Και πρόσθεσε: «Όλοι χάνουμε σήμερα μία μορφή δραστήρια, δημιουργική όσο και οικεία. Και, προσωπικά, μία ξεχωριστή φίλη. Συλλυπητήρια στους δικούς της ανθρώπους».
Σακελλαροπούλου: Αφήνει πλούσια παρακαταθήκη, αλλά και μεγάλο κενό
Με θλίψη και συγκίνηση, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου αποχαιρετά την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, υπογραμμίζοντας ότι «αφήνει πλούσια παρακαταθήκη, αλλά και μεγάλο κενό». Εκφράζοντας βαθιά θλίψη και συγκίνηση, η κ. Σακελλαροπούλου επισημαίνει ότι η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αφιέρωσε τη ζωή της στην προώθηση της ελληνικής τέχνης και την ανάδειξη των δεσμών και των παραλληλιών της με τα διεθνή ρεύματα, τόσο ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, όσο και με το πλούσιο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό της έργο και υπογραμμίζει ότι «η γόνιμη παρουσία της, το πάθος της, η ενέργειά της, δεν θα επιτρέψουν στη σκόνη του χρόνου να θαμπώσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της».
Ακολουθεί η δήλωση της Πρόεδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου:
«Με βαθιά θλίψη και συγκίνηση αποχαιρετώ την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, την αρχαιολόγο, την ιστορικό τέχνης, την καθηγήτρια, την ακάματη εργάτρια για τη συντήρηση και ανάδειξη της ελληνικής ζωγραφικής, εκείνη που ποτέ δεν έπαψε “να ονειρεύεται ρεαλιστικά”. Τριάντα χρόνια στο τιμόνι του πιο σημαντικού μουσείου της χώρας, της Εθνικής Πινακοθήκης, επιτυγχάνοντας, μέσα από μεγάλα εκθεσιακά γεγονότα να ενισχύσει τη δημοτικότητά της και να δημιουργήσει έναν σταθερό πυρήνα επισκεπτών, ευτύχησε, μετά από συνεχείς προσπάθειες, να την δει να αναγεννάται, να εκσυγχρονίζεται μουσειολογικά και αισθητικά, να ανοίγεται στο κοινό όπως το επιδίωξε σε όλη τη μακρά της θητεία: σαν ένας τόπος γνώσης, πνευματικής ανάτασης, αισθητικής καλλιέργειας, εμβάθυνσης στο καλλιτεχνικό συμβάν. Έχοντας αφιερώσει τη ζωή της στην προώθηση της ελληνικής τέχνης και την ανάδειξη των δεσμών και των παραλληλιών της με τα διεθνή ρεύματα, τόσο ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης όσο και με το πλούσιο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό της έργο, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αφήνει πλούσια παρακαταθήκη, αλλά και μεγάλο κενό. Έλεγε συχνά ότι είναι συμφιλιωμένη με την ιδέα της λήθης, ωστόσο η γόνιμη παρουσία της, το πάθος της, η ενέργειά της, δεν θα επιτρέψουν στη σκόνη του χρόνου να θαμπώσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της. Καλό ταξίδι, Μαρίνα».
Προκόπης Παυλόπουλος: «Εμβληματική εκπρόσωπος του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού»
Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, εξέφρασε τη Δευτέρα (13/06) τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο της ιστορικού τέχνης και διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, χαρακτηρίζοντάς την ως «αυθεντική και εμβληματική εκπρόσωπο του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού».
Χαρακτηριστικά, στη σχετική ανακοίνωση του Προκόπη Παυλόπουλου αναφέρεται: «Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αναδείχθηκε, λόγω και έργω, αυθεντική και εμβληματική εκπρόσωπος του Ελληνικού αλλά και του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού εν γένει. Και μόνον η ολοκλήρωση της Εθνικής Πινακοθήκης, έργο ζωής για την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, της εξασφαλίζει το μερίδιο αιωνιότητας, το οποίο δικαιωματικώς της ανήκει».