Του Σεραφεί, Κερασιώτη *

Η 5η Ιουνίου είναι αφιερωμένη κάθε χρόνο στο περιβάλλον. Από το 1973, η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, υπό την αιγίδα του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP), κινητοποιεί εκατομμύρια πολίτες, κυβερνήσεις και οργανισμούς σε ολόκληρο τον πλανήτη, προσφέροντας μια από τις πιο σημαντικές πλατφόρμες ευαισθητοποίησης και δράσης για το φυσικό περιβάλλον.

Το θέμα για το 2025 είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ: «Τέλος στη Ρύπανση από τα Πλαστικά». Η φετινή εκστρατεία, με σύνθημα #BeatPlasticPollution, αποσκοπεί στην ανάδειξη των σοβαρών επιπτώσεων της πλαστικής ρύπανσης και στην προώθηση λύσεων με βάση την επιστήμη, την καινοτομία και την υπεύθυνη διαχείριση.

Μια παγκόσμια κρίση με τοπικές συνέπειες

Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού παράγονται ετησίως παγκοσμίως, ενώ σχεδόν οι μισοί προορίζονται για χρήση μίας μόνο φοράς. Από αυτά, λιγότερο από 10% ανακυκλώνεται.

Εκτιμάται ότι 11 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες. Η ρύπανση αυτή απειλεί όχι μόνο τα οικοσυστήματα και τα θαλάσσια είδη, αλλά και την ανθρώπινη υγεία.

Τα μικροπλαστικά – σωματίδια διαμέτρου έως 5 χιλιοστά – ανιχνεύονται πλέον σε τρόφιμα, πόσιμο νερό και στον αέρα που αναπνέουμε. Έρευνες δείχνουν ότι ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει πάνω από 50.000 σωματίδια πλαστικού ετησίως, αριθμός που αυξάνεται δραματικά αν ληφθεί υπόψη και η εισπνοή.

Το απορριπτόμενο ή καμένο πλαστικό μίας χρήσης έχει πολλαπλές επιπτώσεις: επιβαρύνει τη βιοποικιλότητα, μολύνει κάθε οικοσύστημα – από τις κορυφές των βουνών μέχρι τον πυθμένα των ωκεανών – και εντείνει την κλιματική κρίση.

Οι λύσεις υπάρχουν – και είναι στα χέρια μας

Η επιστήμη έχει δώσει ήδη τις απαντήσεις. Τώρα απαιτείται πολιτική βούληση, συλλογική δράση και ατομική ευθύνη. Ο χρόνος τελειώνει και η φύση βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αν δεν αναλάβουμε δράση, η πλαστική ρύπανση προβλέπεται να σχεδόν τριπλασιαστεί έως το 2040, ενώ η έκθεση του πληθυσμού σε επικίνδυνους ρύπους θα αυξηθεί κατά 50% μέσα στη δεκαετία.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος ενθαρρύνει:

• Την απόρριψη πλαστικών προϊόντων που δεν είναι απολύτως αναγκαία.
• Τη μείωση χρήσης μέσω επανασχεδιασμού και υπεύθυνης κατανάλωσης.
• Την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και υλικών.
• Την ανακύκλωση με καλύτερη υποδομή και συμμετοχή.
• Την επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούμε το πλαστικό στην καθημερινότητά μας.

Από το “εγώ” στο “εμείς”

Η αλλαγή ξεκινά από εμάς. Από τις καθημερινές μας επιλογές, από την πίεση που ασκούμε στις κυβερνήσεις και στις επιχειρήσεις, από το παράδειγμα που δίνουμε στα παιδιά μας. Η υπέρβαση της πλαστικής κρίσης απαιτεί συλλογική επίγνωση και κοινή προσπάθεια.

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος δεν είναι απλώς μια ημερομηνία. Είναι μια ευκαιρία να αλλάξουμε πορεία – για έναν πλανήτη καθαρότερο, ασφαλέστερο, βιώσιμο.

Γιατί χωρίς υγιές περιβάλλον, δεν υπάρχει βιώσιμο μέλλον.

* Μαθηματικός, Επίτιμος Πρόεδρος Ο.Λ.Τ.Ε.Ε