Του Στέλιου Ανατολίτη
Η αυτοκτονία αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου παγκόσμια στους νέους 15 -29 ετών. Η καλύτερη πρόταση για να ξεκινήσεις ένα κείμενο. Είχα γράψει ένα άρθρο* για την κατάθλιψη, το οποίο έφτασε μέχρι και το site της Μπαλατσινού, ζωή να ‘χουμε.
Έχω την απίστευτη τιμή να κρατάω μικρόφωνο και να μιλάω σε κόσμο. Για ό,τι μου κατέβει. Και γελάνε. Γιατί αυτή είναι η δουλειά μου, να τους κάνω να γελάνε. Δεν έχω κρύψει, όχι χωρίς προσωπικό κι επαγγελματικό ρίσκο, ότι επιβεβαιώνω σε αρκετό βαθμό τον μύθο του θλιμμένου κλόουν. Το σημαντικό είναι ότι την τελευταία διετία, μαζί με τους θεραπευτές μου και την δική μου μεγάλη προσπάθεια, είμαι καλά. Δεν ξέρω για πόσο θα μείνω, αλλά τώρα το χαίρομαι όσο μπορώ.
Διαπιστώνω μέσα από την δουλειά μου, μιλώντας σε κόσμο, ότι υπάρχει τρομερό ενδιαφέρον για τις ψυχικές ασθένειες στις νέες γενιές. Θέλουν να μάθουν, να καταλάβουν. Βλέπουν πράγματα γύρω τους και προσπαθούν να τα ερμηνεύσουν και δεν τους βγαίνει. Και χαίρομαι. Κάπου πάει αυτή η βαλίτσα, μάλλον θα περάσει τον έλεγχο και θα βρει το φως.
Ακόμη έρχονται μηνύματα. Μπαίνουν στα σπαμ. Άλλα τα χάνω, άλλα τα βρίσκω. Κατεβατά ολόκληρα από κόσμο κάθε στατιστικού συνόλου. Μεγάλοι, έφηβοι, καρκινοπαθείς, άντρες, γυναίκες, τα υπόλοιπα, αυτά που μεταβαίνουν, στρατιωτικοί, εκπαιδευτικοί. Ό,τι τραβαέι η ψυχούλα σου.
Διαβάζω πολλά, για αυτοκτονικό ιδεασμό, για απλές θλίψεις, για χρόνια προβλήματα, για ψυχίατρους που πρέπει να τους αφαιρεθεί η άδεια, για απαράδεκτους ψυχολόγους, για κακούς φίλους, μα το χειρότερό μου είναι να διαβάζω για γονείς που δεν θα έπρεπε να είναι γονείς.
Δεν θα βάλω νερό στο κρασί μου. Η τελευταία πρόταση θα μείνει ως έχει. Και ναι, έχω την ιδιότητα του μεγάλου κριτή αυτή τη στιγμή και δεν θα το συζητήσουμε. Γιατί δεν ξέρεις. Δεν ξέρεις το σφίξιμο στο στομάχι όταν διαβάζεις παράλογα πράγματα. Δεν ξέρεις ότι εκεί έξω, αυτό που εμείς οι ψυχικά ασθενείς ονομάζουμε πολύ πετυχημένα «στίγμα», είναι όπλο στα χέρια κάποιων.
Δεν έχεις λάβει μήνυμα που να λέει:
«Είμαι χάλια, δεν ξέρω τι να κάνω, οι γονείς μου με κοροϊδεύουν».
Και να ρωτάω, γιατί, μεταξύ μας, πως σκατά το πιστεύεις αυτό;
«Τι εννοείς σε κοροϊδεύουν;»
Και να ξεχύνεται ο οχετός. Είναι αλήθεια. Τα κοροϊδεύουν τα παιδιά τους. Τα χλευάζουν. Τα μειώνουν. Το «όλα είναι στο κεφάλι σου» είναι το λιγότερο. Κι είναι μέσα στα χειρότερα πράγματα που μπορεί να σου πει κάποιος όταν υποφέρεις χωρίς φαινομενική αιτία. Ότι όλα αυτά τα φαντάζεσαι, ή ότι υπάρχει μια υπερβολή ή ότι δεν ξέρω κι εγώ τι. Ότι εσύ είσαι υπεύθυνος γι’ αυτό που νιώθεις. Όχι το απλό. Όχι ότι νιώθεις ότι γουστάρεις το Μαράκι. Ότι γουστάρεις να βγεις.
Ότι νιώθεις ότι θα πάρεις κάτι που θα σε βλάψει και θα το χρησιμοποιήσεις επειδή έχει φτάσει ο κόμπος στο χτένι. Εσύ φταις γι’ αυτό. Και μόνο. Είσαι αποκλειστικά υπεύθυνος για την ασθένειά σου.
Τα χλευάζουν τα παιδιά τους. Είναι μόδα να έχεις κατάθλιψη λένε. Είναι άχρηστοι οι ψυχολόγοι λένε. Είναι απατεώνες, όλα τα περνάμε μόνοι μας λένε. Είναι η ηλικία, θα βρεις γκομενάκι/γκομενίτσα και θα στρώσεις. Πήγαινε κάνε σεξ, θα συνέλθεις. Οι ψυχίατροι είναι για τρελούς. Αν είσαι τρελό να μας το πεις να σε αποκληρώσουμε. Εμείς παιδί τρελό δεν βγάλαμε κάτσε διάβασε κι άφησέ τα αυτά. Αν θες να αυτοκτονήσεις, φύγε από το σαλόνι, να πας να το κάνεις στο δωμάτιό σου.
Αυτά, τα διαβάζω. Μου τα λένε. Δεν είναι το 1927 εδώ. Είναι το 2019. Και μετά αναρωτιόμαστε γιατί κουμπώνουν Xanax οι μισοί κάτοικοι της Ελλάδας για να ξυπνήσουν το πρωί και να καταφέρουν να βγάλουν την ημέρα.
Αν δεν έχεις δει δεκαπεντάχρονο παιδί να έρχεται μετά από παράσταση και να κλαίει και να σου ζητάει συγγνώμη που του βγαίνει ο χείμαρρος σε έναν άγνωστο με τον οποίον ένιωσε ασφάλεια «επειδή Youtube», δεν έχεις δει τίποτα. Και πιστέψτε με, δεν είχα την ευκολότερη ζωή στον κόσμο. Έχουν δει πολλά τα μάτια μου.
Δεν περιαυτολογώ. Να το πούμε κι αυτό, γιατί είναι το διαδίκτυο όπου το κάθε αναίσχυντο σκουπίδι θα ερμηνεύσει τα πάντα με βάση τα δικά του προβλήματα και τις προσωπικές του φοβίες. Κι αυτό γιατί υπάρχει στίγμα και δεν πάει να λύσει τα θέματά του. Και νιώθει ελεύθερος να τα ξερνάει όλα σε ένα πληκτρολόγιο, κακοποιώντας κάθε δύσμοιρο όν με το οποίο έρχεται σε επαφή.
Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Το θέμα είναι «Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη της Αυτοκτονίας». Κάθε 40 δευτερόλεπτα χάνεται μια ζωή από αυτοκτονία. Πολλοί πιστεύουν ότι το όπλο είναι ένα σκοινί, ένα μαχαίρι, ένα ξυράφι, ένας χωρισμός, ένας θάνατος, ένα χάπι. Πολλά χάπια, οκ, έχεις δίκιο.
Εγώ βλέπω ότι το όπλο είμαστε εμείς.
Όλοι βιώσαμε, βιώνουμε ή θα βιώσουμε (έκπληξη) ένα βαρύ πένθος. Έναν χωρισμό. Αυτοκτονούμε; Όχι. Τουλάχιστον όχι όλοι. Κάποιοι το κάνουν. Και τους κοιτάμε σαν κοινωνία και τους αποκαλούμε «αδύναμους». Τους λέμε «αν είναι να το κάνεις, καν’ το μακριά μου», μη λερώσουμε το χαλί.
Το ίδιο το χαλί που αν το σηκώσουμε, παίζει να βρούμε από κάτω σχεδόν σε λίστα όλα όσα οδήγησαν κάποιον στην αυτοκτονία.
Γελάω πολύ επίσης με το γεγονός ότι αν είσαι αδύναμος φταις εσύ και μόνο εσύ. Ταυτόχρονα όμως θα δούμε εκατοντάδες συνεντεύξεις σε περιοδικά από μεγάλες τηλεπερσόνες να μας λένε από πού αντλούν δύναμη. Από τα παιδιά τους. Από τους γύρω τους. Από την δουλειά τους. Από τον κόσμο. Δύναμη αντλούμε. Αδυναμία παράγουμε. Έτσι πάει. Δεν μας ενδυναμώνει το κοινωνικό μας περιβάλλον. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για το αν θα ενδυναμωθούμε. Είναι το ίδιο να έχουμε γύρω μας κόσμο να λέει «δεν πειράζει, άλλη μια θα το καταφέρεις» με το «δεν βαριέσαι» γιατί εμείς διαλέγουμε το αν θα δυναμώσουμε ή αν θα πέσουμε στον μαύρο σκύλο.
Δείχνουμε με το δάχτυλο, όπως δείχνουμε τον μαύρο, τον Πακιστανό, τον πρόσφυγα, τον φτωχό, τον τρανς, έτσι δείχνουμε και τον ψυχικά ασθενή. Κι εφαρμόζουμε κι έναν δυισμό εντελώς παράλογο. Ή που είσαι ψυχικά ασθενής ή που δεν είσαι. Δεν μπορεί να είσαι μια ενδιάμεση κατάσταση που να σώζεται. Πρέπει να εμπίπτεις στα κριτήριά μας κύριε. Να μπορούμε να σε δείχνουμε.
Κι όταν δεν τον δείχνουμε τον άρρωστο, τον κατανοούμε και τον συμπονούμε επιδερμικά. Τον βγάζουμε στα μπουζούκια και του λέμε, έλα εδώ να ξεσκάσεις. Βάλε ένα πέπλο στο χάος που βιώνεις μέσα στο κεφάλι σου. Κλείσε τη στρόφιγγα για λίγη ώρα. Πιες μέχρι να σκάσεις και μετά κοιμήσου.
Μούδιασε τον εγκέφαλό σου. Γιατί πάλι εσύ φταις.
Φταίμε όλοι παιδιά.
Κι εμείς που αρρωσταίνουμε και ντρεπόμαστε για την κατάστασή μας, αλλά κι εσείς που δεν ακούτε και μας φυλακίζετε σε λευκούς τοίχους καθωσπρεπισμού και αποστειρωμένης αλλά ενοχλητικά κυρίαρχης κι ενεργής ημιμάθειας.
Είναι Παγκόσμια Μέρα Ψυχικής Υγείας.
Μην κάνετε τίποτα. Βγείτε για έναν καφέ με την παρέα σας, κλείστε τα κινητά και ρωτήστε ο ένας τον άλλον με απόλυτη ειλικρίνεια.
«Πως είσαι;»
Και μην δεχτείτε το «καλά μωρέ εσύ» ως απάντηση. Ρωτήστε ειλικρινά. Απαιτείστε να σας πουν τι νιώθουν. Σαν να σας νοιάζει. Ακούστε.
Ας ξεκινήσουμε να μιλάμε για το μέσα μας, όσο σκοτεινό κι αν είναι.
Ας ξεκινήσουμε να ακούμε, όσο κι αν μας τρομάζουν αυτά που λένε κάποιοι.
Ας μην γυρνάμε τον εσωτερικό μας καθρέφτη σε κάθε κραυγή βοήθειας. Δεν θα κάνουμε καθρεφτάκι. Γιατί μπορεί όντως κάποιος να πάει στον Χριστούλη (αν πιστεύετε).
Το είπα και στο προηγούμενο άρθρο.
Να μιλάτε. Να μιλάτε. Να μιλάτε.
Να πάτε στους ειδικούς. Ξέρουν. Κι αν δεν ξέρουν, θα βρείτε κάποιον που να ξέρει.
Κι οι υπόλοιποι:
Να ακούτε, να ακούτε, να ακούτε.
Και θα περάσει.
Υ.Γ. Πολλά συγχαρητήρια στην Ελένη Ράντου και την έξω από τα δόντια συνέντευξή της για την κατάθλιψη. Χίλια μπράβο. Τέτοια θέλουμε.
Γραμμή αυτοκτονίας: 1018
http://suicide-help.gr/
