Γράφει ο Δρ. Γιάννης Θ. Πολυράκης
Γεωπόνος, Συγγραφέας
Εκείνη, ήταν όμορφη!…Ξανθιά, γαλανομάτα, λυγερόκορμη, με γνήσιες συμμετρικές καμπύλες πλέρια προικισμένες από τη μάνα–φύση, μα και από τη γονιδιακή της την κληρονομιά, σαν ήταν κόρη μάνας ξεχωριστής! Ομορφη, λυγερή, αρχοντόκορμη και τούτη. Μα η θυγατέρα την ξεπερνούσε, γνήσιο θηλυκό, λες και ήτανε αυτή που αναδύθηκε από τα αφρογάλανα νερά της Κύπρου και ας μην είχε βρέξει μήτε και τον αστράγαλο ποτέ της εις τη θάλασσα, σαν είχε γεννηθεί σε υψόμετρο πάνω από 700 μέτρα στο βοσκοχώρι των Λευκών Ορέων.
Θα ήταν γύρο στα 1955… Πέτρινα χρόνια σε πέτρινο τόπο…
…Ήσυχα κύλαγε ο χρόνος στη μικροκοινωνία του δύσβατου βουκολικού χωριού με τους μεγάλους στις καθημερινές τους ασχολίες στα κοπάδια, με τις γυναίκες να αναλώνουν τον καιρό τους ανάμεσα στον αργαλειό, στην περιποίηση των παιδιών και του νοικοκυριού, των λιγοστών μικρών τους κήπων, μα και στον εφοδιασμό της οικογένειας με δροσερό νερό μέσα σε στάμνες από τα πηγάδια του χωριού και με τα λιγοστά μικρά παιδιά να χαίρονται ξέγνοιαστα τη φύση την ελεύθερη όσο κι ανέγγιχτη από τις επιδράσεις μιας «ανάπτυξης» που είχε αρχίσει ν’αχνοφαίνεται στον τόπο που μόλις διάβαινε εκείνο τον αδερφοφάγο τον εμφύλιο, συνέχεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου
`Εντονα στη θύμηση του γκριζομάλλη Γιάννη ηχεί έως τα σήμερα ο ρυθμικός ο χτύπος από το πέταλο του αργαλειού των κοριτσιών του χωριού κείνης την εποχής που διάβηκε ανεπίστροφα καθώς, τα σημερνά κορίτσια προτιμούν τα έτοιμα μα και καθώς πέρασε ο καιρός που τα κορίτσια ήτανε περιορισμένα στην αυλή, να ετοιμάζουν στωικά την προίκα τους…
…Σε κείνο το σκηνικό έπλεκαν τη ζωή τους μεγάλοι και νιοι, οι μεγάλοι με τους καημούς της βιοπάλης για την επιβίωση, οι νιοι με τη σπιρτάδα της πρώτης νιότης και με τα πρώτα τους σκιρτήματα στον έρωτα. Δεν ήταν σπάνιο λοιπόν σαν εκείνη, ενέδωσε στον έρωτα που της εκμυστηρεύτηκε ένας ψηλόλιγνος, κυπαρισσόκορμος μαυριδερός ντελικανής που τον εγλυκοκοίταζαν οι άλλες κοπελιές στη μικροκοινωνία του χωριού. Μα εκείνος, δεν είχε μάτια για αλλού σαν του’πε «ναι» στον έρωτά του, εκείνη. Και σαν και οι καιροί δεν το επίτρεπαν να κρυφοβλέπονται (γιατί τούτο ίσως γινόταν λόγος μακελειού για τις φαμίλιες τους), δεν πέρασε καιρός και οι δυο νέοι βρέθηκαν αρραβωνιασμένοι…
…Λεύτεροι πια οι δυο τους, χαίρονταν τον έρωτά τους. Λεύτεροι όμως μόνο εις τη νομιμοποίηση της σχέσης, γιατί οι προλήψεις και οι προκαταλήψεις της εποχής δεν τους επίτρεπαν τα πολλά πάρε-δώσε αναμετάξυ τους, εκτός και αν συνόδευε την κοπέλα κάποιος δικός της, κατά κανόνα αδελφός. Μα σαν η νιότη δεν δέχεται φραγμούς, όλο και εύρισκαν οι δύο νέοι και κάποια ευκαιρία να ξεμοναχιαστούν. Όμως, σ’ένα από εκείνα τα «ξεμοναχιάσματα», ήλθε το αυτονόητο το επακόλουθο της πρόωρης εγκυμοσύνης στην κοπελιά…Σύντομα τούτο έγινε αντιληπτό, πρώτα στις μεγαλύτερες, τις πολύπειρες γυναίκες του χωριού…Εκείνες το μετέφεραν στις κόρες τους, και, πες…πες…έγινε κοινό το μυστικό του ζευγαριού (του νόμιμου μα όσο και παράνομου με τις προλήψεις και τις προκαταλήψεις στο βοσκοχώρι) και η φήμη κυκλοφόρησε γρήγορα από στόμα σε στόμα.
…Όπως και να’ χει το πράγμα, δεν πέρασε πολύς καιρός και η όμορφη κοπελιά βρέθηκε να χορεύει (στον έβδομο μήνα της κύησης) το οξύμωρο για την περίσταση: «…Ησαϊα χόρευε την παρθένο!…» και μ’ένα αμήχανο γαμπρό να της κρατά το χέρι και να σέρνει μαζί της τούτο το χορό, με ποιος ξέρει ποιες σκέψεις στο θολωμένο του μυαλό…
Λίγο αργότερα στο γλέντι, η νύφη, πιότερο όμορφη από κάθε άλλη φορά, ακολουθούσε υπομονετικά τον κάθε πρωτοχορευτή που έσερνε το «χορό της νύφης». Το μοδάτο φουρό νυφικό της εποχής, παραγγελμένο να ταιριάξει μα και να καλύψει όσο γινόταν το…τετελεσμένο, πιότερο τόνιζε (αν όχι φώναζε) την προχωρημένη εγκυμοσύνη της δόλιας της νύφης.
…Κάποια στιγμή το λαγούτο και η λύρα σώπασαν, οι τραγουδιστές της συντροφιάς σταμάτησαν, οι μπαλοθιές σίγησαν, κι έσβησαν τα γαμήλια τα φώτα…
Την επόμενη μέρα το χωριό μπήκε ξανά στο γνώριμο ρυθμό του, με το ζευγάρι να χαίρεται τη καινούρια του ζωή…
…Πέρασαν δεν πέρασαν όμως δυο μήνες και η μάνα της νύφης έτρεξε αλαφιασμένη και ξύπνησε την γριά μαμή, με την παράκληση να σπεύσει γρήγορα να βοηθήσει, μιας και είχε έλθει η ώρα της γέννας της κόρης! Σε λίγο, γεννήθηκε ένα παχουλό, ζωηρό, υγιέστατο κοριτσάκι.
Το μαντάτο, έπεσε σαν κεραυνός στο χωριό σαν ξημέρωσε. Το χωριό μούδιασε… Οι άντρες από την οικογένεια της νύφης έπιασαν τα τουφέκια…Μπήκαν στη μέση ο πρωτόγερος, ο δάσκαλος και οι άλλοι άντρες της μικροκοινωνίας στο βοσκοχώρι και για λίγο φάνηκε να απομακρύνεται το ενδεχόμενο βεντέτας, μα το καζάνι της ντροπής και του θυμού σιγόβραζε, έτοιμο να εκραγεί… Ο θείος της (από τη μητέρα της) από το παραδιπλανό χωριό, της έστειλε μαντάτο πως θα την σφάξει «..σαν αρνί…». Ισως και να’χε πραγματοποιήσει την απειλή του ο τραχύς εκείνος άντρας, μπαρουτοκαπνισμένος ακόμη σαν καπετάνιος ΕΛΑΣίτης στον πρόσφατο εμφύλιο. Τέτοια ντροπή, δεν την άντεχε στην οικογένειά του. Κανείς δεν έμαθε ποτέ, ποιος ή ποιοι και με τι τρόπο τον συγκρατούσαν. Δεν της συγχώρεσε όμως ποτέ το … “ατόπημα” της πρόωρης εγκυμοσύνης, ας ήταν αρραβωνιασμένη, ας την παντρεύτηκε με τιμές ο δικός της.
…Πέτρινα χρόνια σε πέτρινο τόπο!… Μονολιθικές, παλαιολιθικές οι αντιλήψεις των καιρών!
…. Είχαν περάσει δυο περίπου μήνες από τη γέννα, και ένας δεύτερος κεραυνός έπεσε στο χωριό, σαν απλώθηκε το μαντάτο: «..πέθανε το μωρό της!…»
«…Πέθανε; πώς πέθανε;…. μα ήταν υγιέστατο!…» διερωτόταν όλοι, μα ας όψεται η παντελής έλλειψη ιατρικής συνδρομής από το απομονωμένο χωριό, και το βρέφος κατέληξε ύστερα από κάποιο μικρόβιο-πιθανόν- γρίπης.
Το άτυχο βρέφος, τάφηκε έξω από τον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, για το λόγο ότι ήταν αβάπτιστο, και ως τέτοιο δεν επιτρεπόταν ο ενταφιασμός του σε κανονικό κοιμητήρι. Τη θέση ενταφιασμού σηματοδοτούσε μια οβάλ σειρά από πετρούλες ασπρισμένες, που την απέφευγαν επιμελώς τα παιδιά του χωριού στα παιχνίδια τους και κυρίως τις βραδινές ώρες, φοβούμενα τις δοξασίες της εποχής ότι δηλαδή, τα αβάπτιστα βρέφη μετατρέπονταν μετά θάνατο σε «τελώνια»*. Για το φόβο λοιπόν του ντόπιου τελωνιού, τα παιδιά έμεναν μακριά από τον πρόχειρο τάφο του άτυχου βρέφους, μα έμεινε για πάντα χαραγμένος στη θύμηση του γκριζομάλλη Γιάννη και των συνομηλίκων του, ας είχαν περάσει πενήντα ολόκληρα χρόνια από τα μοιραία εκείνα γεγονότα…
…Πέρασαν χρόνια…`Ηταν άνοιξη του έτους 2000, σαν έλαβε ο Γιάννης μια παράξενη πρόσκληση για τα βαφτίσια μιας μικρής, αμέσως μετά το γάμο των γονιών της. Πρόσκληση φυσιολογική για τα δεδομένα της εποχής, στο λυκαυγές του 21ου αιώνα. Σαν όμως διάβασε ο γκριζομάλλης Γιάννης το οικογενειακό όνομα της νύφης, συγκλονίστηκε!… Έπιασε αμέσως το τηλέφωνο, έκανε μερικά τηλεφωνήματα σε συγγενείς, προκειμένου να διασταυρώσει πληροφορίες και να βεβαιωθεί για τους «πρωταγωνιστές» της πρόσκλησης.
Σαν πληροφορήθηκε, βεβαιώθηκε για τις αρχικές υποψίες που του γέννησαν τα ονόματα που διάβασε: Πατέρας της νύφης ήταν ο πρώην μπαρουτοκαπνισμένος ΕΛΑΣίτης Καπετάνιος, ο θείος της «πρόωρης» μάνας στο βοσκοχώρι!… Μα ο ίδιος, πριν πενήντα περίπου χρόνια, απειλούσε να «σφάξει σαν αρνί» την ανεψιά του, μόνο και μόνο επειδή έμεινε έγκυος ως αρραβωνιασμένη και γέννησε δυο μήνες μετά το γάμο! Και έκτοτε, δεν μίλησε στην δύστυχη την κοπελιά, θεωρώντας την «μίασμα» και ντροπή της οικογένειας, μιας και «ατίμασε» το σόι του Καπετάνιου, ας φέρθηκε αντρίκια ο αρραβωνιαστικός της με το γάμο που ακολούθησε…
Ψιλά γράμματα για εκείνον… τότε… Και τώρα; Ανέχτηκε, όχι μόνο να μείνει έγκυος η κόρη η δική του ως αρραβωνιασμένη, αλλά να…γεννηθεί και το παιδί, να φτάσει την ηλικία των δυόμιση χρόνων (περίπου) και μετά να… βαπτισθεί και να… νομιμοποιηθεί, με το γάμο των γονιών του! Και ο αντρισμός του Καπετάνιου, πληθωρίστηκε; Και η τιμή της οικογένειας; Πληθωρίστηκε και κείνη; Και το άτυχο «τελώνη»-ανίψι που είχε άκαιρα σαπίσει στις προλήψεις και προκαταλήψεις μιας στρεβλής εποχής; Ψιλά γράμματα και για κείνο το δύσμοιρο;…
Πώς αλλάζουν οι καιροί αλήθεια!
* Τελώνια: Στην εκκλησιαστική γλώσσα αποτελούν πονηρά πνεύματα που συναντούν καθ’οδόν οι ψυχές όταν αποδημούν. Κατά τις δοξασίες των ανατολικών λαών, τα τελώνια είναι δαιμονικά όντα προικισμένα με πολύ μεταμορφωτική δύναμη, όχι πάντα επιβλαβή για τους ανθρώπους, αλλά κυρίως με διάθεση να πειράζουν, να ενοχλούν και να φοβίζουν. Παρουσιάζονται με μορφή γάτας, σκύλου, πιθήκου αλλά και ως άνθρωποι πελώριοι και τρομεροί ή σαν όμορφες κοπέλες.