Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ – GIORGOS SEFERIS
(Σμύρνη 1900 – Αθήνα 1971)
Κορυφαίος έλληνας ποιητής του 20ου αιώνα, φιλολογικό ψευδώνυμο του διπλωμάτη Γεωργίου Σεφεριάδη, υπηρέτησε σε Λονδίνο, Αλεξάνδρεια, Πραιτόρια, Άγκυρα, Ιταλία, Λίβανο, Συρία, Ιορδανία και Ιράκ και βίωσε το δράμα της ελληνικής ιστορίας του αιώνα του, τη μικρασιατική καταστροφή και τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας 1963. Από τους πρωτεργάτες της καθαρής ποίησης στη λογοτεχνία υπό την επίδραση και του Έλιοτ και του Πάουντ, υιοθέτησε τον ελεύθερο στίχο με δωρική λιτότητα και τολμηρή έκφραση και εγκαινίασε διάλογο ανάμεσα στην ελληνική παράδοση και την ευρωπαϊκή πρωτοπορία. Το έργο του ανανεώνει τη μορφή και το περιεχόμενο μιας ποιητικής στοχασμού στο θέμα της ανθρώπινης μοίρας, της ζωής και του θανάτου. Στην ποίησή του, ο αρχαίος μύθος και το βίωμα της σύγχρονης ιστορίας συναντιούνται μέσα σε μια ατμόσφαιρα νοσταλγίας των χαμένων πατρίδων, πίκρας για τις εθνικές περιπέτειες και σε ένα συμβολικό λόγο που εκφράζει την καθολική συνείδηση του ελληνισμού στο χώρο και στην ιστορία.
Έργα: Ποιήματα (Τετράδια γυμνασμάτων (1928-1937), Στροφή (1931), Στέρνα (1933), Μυθιστόρημα (1935), Ημερολόγιο καταστρώματος Α΄ (1940), Β΄ (1945), Γ΄ (1955), Κίχλη (1947), Ποιήματα (1963), Τρία κρυφά ποιήματα (1966), Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν (1955)), Πεζά (Νεόφυτος ο Έγκλειστος (1955), Έξι νύχτες στην Ακρόπολη 1925-1927 (1973), Βαρνάβας Καλοστέφανος (2007)), Αντιγραφές (1965), Μεταφράσεις (Έρημη Χώρα (1949), Φονικό στην εκκλησιά (1963), Άσμα Ασμάτων (1964), Η αποκάλυψη του Ιωάννη (1965)), Μελέτες (Μέρες Α΄-Ζ΄ (1925-1990), Διάλογοι πάνω στην ποίηση (1939), Δοκιμές (1962), Ερωτόκριτος (1939, 1946;), Ένας έλληνας ο Μακρυγιάννης (1995)).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. E. Keely – P. Sherrard, Complete Poems of George Seferis, (1989)], Ανδρ. Καραντώνης, Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, 1931, Λίνος Πολίτης, Ποιητική ανθολογία (Σικελιανός, Καβάφης και οι νεώτεροι), 1965, 1973, Horst Frenz, Nobel Lectures, Literature 1901-1967, 1969, Λίνος Πολίτης, Ενάργεια και κατάφαση στην ποίηση Σεφέρη, 1970, Γ. Κουρτσάκης, Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη, 1979, Ιωάννα Τσάτσου, Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης, 1973, Δ.Ν. Μαρωνίτης, Η ποίηση Σεφέρη, Μελέτες και Μαθήματα, 1984, Μιχ. Πιτσιλίδης, Οι σκοτεινές πλευρές του Γιώργου Σεφέρη, 2000, Roderick Beaton, George Seferis, Waiting for the angel, A biography, 2003.
Εικονογραφία: Προτομή, Υπουργείο Εξωτερικών, Αθήνα.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει» (Γ. Σεφέρης, Τετράδιο γυμνασμάτων Α΄).
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΕΛΕΝΗ)
** ** **
Στον Αριστοτέλη απομένει να διαχωρίσει την ηθική από την οντολογία, να διακρίνει την “περί τα ανθρώπινα φιλοσοφία” (Ηθικά Νικομάχεια, 1181b15), να διαστείλει τον πρακτικό συλλογισμό από τον θεωρητικό. Η αρετή ορίζεται ως, “ἕξις προαιρετική, ὠρισμένη λόγῳ καὶ ὡς ἄν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν” (Ηθικά Νικομάχεια, 1106b36). Η φρόνηση είναι το κριτήριο της αρετής. Η ηδονή είναι η ανθρώπινη ενεργητικότητα. Η ευδαιμονία είναι η θεωρία της ψυχής, η πραγματοποίηση της μορφής μέσα από την ύλη.
Η αρετή έτσι είναι μια σταθερή και επίκτητη διάθεση για την αποφυγή κάθε υπερβολής, μια μεσότητα ανάμεσα στα πάθη και στη λογική, μια αρμονία, μια δικαιοσύνη, μια κοινωνική ισορροπία. Ένας μέσος όρος μεταξύ της καθημερινής ανθρώπινης άσκησης και της μελλοντικής συμμετοχής στη θεότητα. Ο άνθρωπος είναι ζώο πολιτικό, μεταξύ θεού και θηρίου. Η κοινωνία έχει σκοπό την ανάπτυξη της αρετής. Και οι θεσμοί της μετριοπαθούς δημοκρατίας συντείνουν σ’ αυτό. Η επιστήμη εξετάζει τα προβλήματα της ηθικής. Και η ζωή παραμένει μια λογική αναλογία μεταξύ της παγκόσμιας τάξης και της ανθρώπινης φύσης.