Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ – CHARILAOS TRIKOUPIS
(Ναύπλιο 1832 – Κάννες 1896)
Από τους μεγαλύτερους πολιτικούς της νεώτερης Ελλάδας, ο «έλλην Γλάδστων», γόνος σπουδαίας οικογένειας του Μεσολογγίου, σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Παρισίων. Ως διπλωμάτης διαπραγματεύτηκε τη Συνθήκη παραχώρησης των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα και την ελληνοσερβική Συνθήκη Φεσλάου. Βουλευτής Μεσολογγίου, Υπουργός Εξωτερικών και ιδρυτής του πέμπτου κόμματος, προσανατολισμένος προς την αγγλική κοινοβουλευτική πολιτική. Αγωνίστηκε για την καθιέρωση του κοινοβουλευτισμού και συνέδεσε το όνομά του με την «αρχή της δεδηλωμένης», αντιμετωπίζοντας τις επεμβάσεις του θρόνου και τη μικροπολιτική των προσωπικών κομμάτων. Επτά φορές Πρωθυπουργός, κάλυψε με το εκσυγχρονιστικό και μεταρρυθμιστικό έργο του το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα (αναδιοργάνωση στρατού και στόλου, οικονομικά μέτρα, δημόσια έργα, σιδηρόδρομος κ.α.). Χωρίς να αποτρέψει τελικά την πτώχευση του ελληνικού κράτους, οδηγήθηκε στην αυτοεξορία και στο θάνατο.
Έργα: Τις πταίει (1874), Παρελθόν και ενεστώς (1874).
Βιβλιογραφία: Επαμεινώνδας Κυριακίδης, Ιστορία του συγχρόνου ελληνισμού 1892-1894, Αι Αγορεύσεις του Ελληνικού Κοινοβουλίου 1843-1956, 1956-1961, Σπ. Μαρκεζίνης, Πολιτική ιστορία νεώτερης Ελλάδος, 1966-1968, Richard Glogg, Σύντομος ιστορία του νέου ελληνισμού, 1999, Αμαλία Ηλιάδη, Χαρίλαος Τρικούπης, Υπόδειγμα ηγέτη, 2006, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Ο Χαρίλαος Τρικούπης στο βήμα της Βουλής, πίνακας, Ν. Ορλώφ, Άγαλμα, Παλιά Βουλή, Αθήνα.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Η Ελλάς θέλει να ζήση και θα ζήση» (Χ. Τρικούπης).
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΑΙ ΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ 1843-1956
** ** **
“Η φιλοσοφία του δικαίου είναι ο αγών των πολιτικών μερίδων, μετηνεγμένος εις την σφαίραν του πνεύματος” (Radbruch). Από το δίκαιο ξεχωρίζει η πολιτική, από τη νομική επιστήμη η πολιτική επιστήμη, από τους νόμους της πολιτείας η τέχνη της διακυβέρνησης. Πολιτική είναι λοιπόν η επιστήμη της διακυβέρνησης των κρατών, η συνειδητή κρατική ζωή, η διεύθυνση του κράτους. Αντικείμενο της πολιτικής είναι η μελέτη της φύσεως, των θεμελίων, της ασκήσεως της εξουσίας, των αντικειμένων και των αποτελεσμάτων της εξουσίας μέσα στην κοινωνία. Είναι τα πολιτικά, η μεθοδική γνώση της πολιτείας και των προβλημάτων της, τα δημόσια πράγματα. Η πολιτική είναι θεώρηση, ανάλυση, έρευνα της πραγματικής μορφής της πολιτικής ζωής.
Η πολιτική είναι η παλαιότερη και συγχρόνως η νεότερη όλων των επιστημών του ανθρώπου. Χαρακτηριστικό της πολιτικής είναι η δύναμη, η δυναμική μορφή, το γίγνεσθαι της εξουσίας. Η προέλευση, η συγκρότηση, η κατανομή, η άσκηση της εξουσίας. Η θεωρία, η ιδεολογία, το σύστημα της εξουσίας. Τα καθεστώτα, οι διεθνείς σχέσεις, οι ανταγωνισμοί, η διαδικασία, η διαμόρφωση, η συμμετοχή στην εξουσία. Η πολιτική κινείται μεταξύ δικαίου και δύναμης, νομοθεσίας και δυναμικών φορέων, δικαιϊκής τάξεως και πραγματικής καταστάσεως. Και ακριβώς η εξισορρόπηση μεταξύ δικαίου και ισχύος, μεταξύ ηθικής και δυνάμεως, μεταξύ νόμου και δικαιώματος αποτελεί την ουσία της πολιτικής.