Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ – NIKOS KAZANTZAKIS
(Ηράκλειο, Κρήτη 1883 – Φράιμπουργκ, Γερμανία 1957)
Παγκόσμιας φήμης λογοτέχνης, πολίτης του κόσμου, από τους σημαντικότερους συγγραφείς της νεώτερης Ελλάδας, δημοσιογράφος και μεταφραστής, σπούδασε νομικά στην Αθήνα και παρακολούθησε μαθήματα του Μπέρξον στο Παρίσι, εργάστηκε στην Ουνέσκο, ιδρυτικό μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου, εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους, Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Περιθάλψεως και Υφυπουργός Παιδείας. Ταξίδεψε σε ολόκληρο τον κόσμο και προσελκύστηκε από τις μεγάλες μορφές του Ομήρου, του Χριστού, του Βούδα, του Λένιν, χωρίς να τελειώσει ποτέ την πνευματική του οδοιπορία. Τα βιώματα της κρητικής ελευθερίας και του αρχαϊκού και βυζαντινού πολιτισμού, μαζί με τα δυτικά στοιχεία, του νιτσεϊσμού, μαρξισμού και μπερξονισμού, καθώς και ο πνευματικός μεσιανισμός και μυστικισμός και η αέναη αναζήτηση της λύτρωσης, συνδυάζονται στο έργο του, με μια διονυσιακή αισιοδοξία, αλλά και μ’ ένα ηρωϊκό πεσιμισμό, επηρεάζοντας σημαντικά τη σύγχρονη πνευματική κίνηση.
Έργα: Ποιητικά (Οδύσσεια (1938), Τερτσίνες (1960)), Θεατρικά (Νικηφόρος Φωκάς, Οδυσσέας (1922), Χριστός (1928), Ιουλιανός ο Παραβάτης (1945), Καποδίστριας (1946), Μέλισσα (1955), Χριστόφορος Κολόμβος (1956), Βούδας (1956), Σόδομα και Γόμορα (1999)), Αφηγηματικά (Όφις και κρίνο (1906), Ασκητική (1927), Ταξιδεύοντας (1937-1961), Αναφορά στον Γκρέκο (1961)), Μυθιστορήματα (Toda Rada (1929), Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946), Καπετάν Μιχάλης (1953), Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954), Ο τελευταίος πειρασμός (1955), Ο φτωχούλης του Θεού (1956), Βραχόκηπος (1960), Οι αδελφοφάδες (1963)), Δοκίμια (Η αρρώστια του αιώνα (1906), Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του δικαίου και της πολιτείας (1909)), Μεταφράσεις (Νίτσε, Τάδε έφη Ζαρατούστρας (1913), Μπέρξον, Το γέλιο (1915), Δάντης, Θεία Κωμωδία (1934), Μακιαβέλλι, Ο ηγεμόνας (1942), Ομήρου Ιλιάς (1955), Ομήρου Οδύσσεια (1956) (με Ι.Θ. Κακριδή)), Αλληλογραφία.
Βιβλιογραφία: Π. Πρεβελάκης, Ο ποιητής και το ποίημα της Οδύσσειας, Γ. Κατσίμπαλης, Βιβλιογραφία Νίκου Καζαντζάκη, 1958, Νικηφ. Βρεττάκος, Νίκος Καζαντζάκης, Η αγωνία του και το έργο του, 1960, Έλλη Αλεξίου, Για να γίνει μεγάλος, 1966, Peter Bien, Kazantzakis and the linguistic revolution in greek literature, 1972, Κ. Friar, Η πνευματική οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη, 1973, Ελένη Καζαντζάκη, Νίκος Καζαντζάκης ο ασυμβίβαστος, 1977, Αιμίλιος Χουρμούζιος, Νίκος Καζαντζάκης, 1977, Πήτερ Μπίαν, Νίκος Καζαντζάκης, 1983, Μ. Σταύρου, Ο υπαρξιακός Καζαντζάκης, Μακρά πορεία προς τον Καπετάν Μιχάλη, 2001, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
Μουσική: Ο πρωτομάστορας, μελόδραμα, Μαν. Καλομοίρης, 1915, Αλέξης Ζορμπάς, Μπαλέτο-σουίτα, Μ. Θεοδωράκης, 1988.
Κινηματογράφος: Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, Ζιλ Ντασέν, 1956, (Μελίνα Μερκούρη), Αλέξης Ζορμπάς, Μιχ. Κακογιάννης, 1964, (Άντονι Κουήν), Ο τελευταίος πειρασμός, Martin Scorzese, 1988, (Wil. Defoe).
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος» (Ν. Καζαντζάκης).
ΚΕΙΜΕΝΑ: Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ΟΔΥΣΣΕΙΑ (ΠΡΟΛΟΓΟΣ)