Γράφει ο Βαγγέλης Πάλλας
Δημοσιογράφος ΑΠΕ-ΜΠΕ
Μια εκκλησία του Σαν Φρανσίσκο είναι αφιερωμένη στον θρυλικό σαξοφωνίστα (JohnColtrane) και ο αρχιεπίσκοπος διαβάζει τη βίβλο πάνω σ’ ένα Conga. Πώς θα σας φαινόταν αν στο κέντρο της Αθήνας χτιζόνταν μια εκκλησία για χάρη του Μίκη Θεοδωράκη, όπου κάθε Κυριακή θα ψάλλατε το «Άξιον εστί», ενώ πάνω από τα κεφάλια σας θα πρόβαλε ο αγαπημένος μας Μίκης Θεοδωράκης με φωτοστέφανο ύβρις;
Κι όμως κάτι τέτοιο στην Αμερική δεν αποτελεί φανταστικό σενάριο μια που εδώ και 35 χρόνια υπάρχει και λειτουργεί εκκλησία σε ρυθμούς jazz -η πιο χίπικη εκκλησία στην Αμερική, όπως την έχει χαρακτηρίσει το περιοδικό Life.
Στην περιοχή Fillmore, στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, εδρεύει η εκκλησία Saint John Coltrane. Πρόκειται για μία ορθόδοξη αφρικανική εκκλησία, που ιδρύθηκε το 1971. Εμπνευστές και συνιδρυτές τής εκκλησίας είναι ο Franzo King, ο σημερινός αρχιεπίσκοπος, και η γυναίκα του Reverend Mother Marina King. Η ιδέα ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ‘60, όταν το ζευγάρι παρακολούθησε μια live συναυλία του John Coltrane στο Σαν Φρανσίσκο. Ο Franzo King, ως μέλος της Πεντηκοστιανής Εκκλησίας, βλέποντας τον μεγάλο τζαζίστα επί σκηνής και ακούγοντας τις μουσικές του, αισθάνθηκε την παρουσία του Κυρίου, καθώς λέει. Την συναυλιακή μέθεξη ο Franzo King την ονομάζει «ηχητικό βάπτισμα» μια που αυτός ο «απλός τζαζίστας», όπως χαρακτήρισε τότε τον Coltrane, έχει την ικανότητα να οδηγήσει τις ψυχές μας πίσω στον Θεό….
Ο ίδιος ο Coltrane, όμως, δεν ήταν πάντα προσηλωμένος στον χριστιανισμό, αν και μεγάλωσε σε χριστιανική οικογένεια και ως την εφηβεία του δεν έχασε επαφή με την αφρο-αμερικανική εκκλησία. Αργότερα όμως, αφού παντρεύτηκε την ισλαμίστρια JuanitaNaima Grubb, αποφασίζει να μοιραστεί τις θρησκευτικές της πεποιθήσεις. Το γεγονός αυτό ισχυρίζεται πως τον έσωσε από τον εθισμό του στην ηρωίνη και στο αλκοόλ. Ούτε στον Ισλαμισμό όμως σταμάτησαν οι θρησκευτικές του ανησυχίες. Μετά από την «πνευματική αφύπνιση» που έζησε το 1957. όπως σημειώνει, στράφηκε στην αναζήτηση ανατολικών θρησκειών αλλά και στη φιλοσοφία, τα μαθηματικά, την αστρολογία κλπ. Το 1965, για παράδειγμα, ηχογράφησε το άλμπουμ Om, που αναφέρεται στον θεό του Ινδουισμού. Λέγεται, μάλιστα, πως την εποχή της ηχογράφησης τού Om, ο Coltrane ξεκίνησε τη χρήση LSD, ενώ ο δίσκος έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως ο χειρότερος ολόκληρου του έργου του…
Παρά τις θρησκευτικές περιδιαβάσεις του Coltrane εκτός χριστιανισμού, την μικρή αφροχριστιανική εκκλησία στη μνήμη του κοσμεί σήμερα μια βυζαντινή αγιογραφία ύψους 2,5 μέτρων, όπου ο Coltrane απεικονίζεται με φωτοστέφανο να κρατά ένα σαξόφωνο. Στους άλλους τοίχους του ναού θα βρει κανείς αγιογραφίες με τον Χριστό και την Παναγία με μαύρο δέρμα, όπως συνηθίζεται στην αφροχριστιανική πίστη.
Ένα πρόσφατο ταξιδιωτικό ρεπορτάζ στο Guardian δίνει μια γλαφυρή περιγραφή της «λειτουργίας Coltrane», στην οποία το «A Love Supreme» διατηρεί τη μερίδα του λέοντος αν και γίνεται μείξη με ρέγγε ήχους, αποσπάσματα από το ευαγγέλιο και πεντηκοστιανή λειτουργία. Στη μικρή αίθουσα, ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό που απαρτίζεται από τα μέλη της χορωδίας, την μπάντα με τους μουσικούς, μαύρους και λευκούς ανθρώπους, τραγουδά και χορεύει σε ήχους τζαζ, παίζοντας όργανα, χτυπώντας παλαμάκια ρυθμικά και ανυψώνοντας αλληλούια. Η πολύβουη εικόνα διακόπτεται μονό από το ολιγόλεπτο κήρυγμα τού αρχιεπισκόπου που γίνεται τοποθετώντας την Βίβλο πάνω σε ένα conga (!) Ο Franzo King πλέκει το εγκώμιο του Αγίου Coltrane και παρακινεί τους παρευρισκόμενους να ακούν περισσότερο Coltrane, αν νιώθουν δυστυχισμένοι ενώ δοξάζει από τον άμβωνα τον Adolphe Sax, τον άνθρωπο που εφηύρε το σαξόφωνο… Αμήν.