Απόλυτη έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού των πυροσβεστικών δυνάμεων, τυπική και γραφειοκρατική λειτουργία των φορέων και ένας μηχανισμός πολιτικής προστασίας που δεν ήταν στην πράξη αλλά μόνο επί χάρτου προετοιμασμένος για την αντιμετώπιση ενός τέτοιου περιστατικού, είναι μεταξύ των διαπιστώσεων που αποτυπώνονται στην εισαγγελική διάταξη για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι με τους 100 νεκρούς.
«Οι εμπλεκόμενοι φορείς φαίνεται να λειτουργούσαν εντελώς συμπτωματικά και χωρίς κάποιο έστω στοιχειώδη σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς. Μάλιστα, είναι τέτοιος βαρύτητας και βαθμού η έλλειψη οργάνωσης, που ακόμη κι αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη πυρκαγιά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που την κατέστησαν στην εξέλιξή της καταστροφική, είναι βέβαιο ότι ίδια κατάσταση θα επικρατούσε και σε πιο απλά συμβάντα….»
Ειδικότερα για τις ευθύνες της Περιφερειάρχου, στη διάταξη αναφέρεται ότι οι συμβάσεις που είχε υπογράψει η Ρένα Δούρου, με ανάδοχες εταιρείες για εργασίες συντήρησης και καθαρισμού δεν σχετίζονται στις περισσότερες περιπτώσεις με τις περιοχές που εκδηλώθηκε η φονική φωτιά.
Οι εισαγγελείς Ηλίας Ζαγοραίος, Νίκος Φυστόπουλος και Κώστας Σπυρόπουλος που διενήργησαν την προκαταρκτική έρευνα καταλήγουν πως: «Από τα ανωτέρω προέκυψε ότι από ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες, και δυσλειτουργίες των αρμόδιων θεσμικά και νομικά οργάνων και υπηρεσιών και φορέων του ισχύοντος μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της χώρας, αιτιακά προκλήθηκε ο θάνατος τουλάχιστον 100 ανθρώπων και 31 τραυματισμών λόγω της συγκεκριμένης δασικής πυρκαγιάς.
Πιο συγκεκριμένα, ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της χώρας δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από τον σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις εγκυκλίους, σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου και κρίσης, καθώς δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά και με επάρκεια, στην εκ του νόμου αποστολή του και στις προβλεπόμενες από αυτόν αρμοδιότητές του. Ειδικότερα, τα ως άνω σοβαρά λάθη, ενέργειες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες, εντοπίζονται κυρίως:
- Στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας
- Στο Πυροσβεστικό Σώμα
- Στην ΕΛ.ΑΣ
- Στην Περιφέρεια και τους δήμους.
Τα φαινόμενα δυσλειτουργίας εντοπίζονται κυρίως σε δράσεις συντονισμού, επικοινωνίας και συνεργασίας των εμπλεκόμενων δυνάμεων της Πολιτικής Προστασίας, καθώς και σε λάθη ενέργειες και παραλείψεις κατά τις δράσεις ετοιμότητας, κινητοποίησης και αντιμετώπισης και γενικά της διαχείρισης της κατάστασης…..»
Η αρχή
Οι εισαγγελικοί λειτουργοί ξεκαθαρίζουν εξ αρχής ότι η φωτιά ξεκίνησε από το Νταού Πεντέλης και δράστης της πρόκλησης αυτής είναι ο 65χρονος που έβαλε να κάψει ξερά χόρτα, σε μία ημέρα μάλιστα που λόγω των έντονων ανέμων ήταν αυξημένος ο κίνδυνος.
«Η ως άνω πυρκαγιά λόγω των ισχυρών ανέμων, που επικρατούσαν την ώρα έναρξης…. και του ανάγλυφου της ευρύτερης περιοχής αλλά και επειδή οι πυροσβεστικές δυνάμεις στο αρχικό στάδιο προσβολής κυρίως στην περιοχή Νταού Πεντέλης, δεν κατόρθωσαν, να την ελέγξουν αποτελεσματικά, απέκτησε δυναμική και περί ώρα 17.17 έως 17.30, το ενιαίο αρχικά μέτωπο διασπάστηκε σε άλλα δύο και μάλιστα εκτός της κατά μέτωπο ανάπτυξης υπήρχε και πλευρική τους ανάπτυξη. Έτσι, το ένα μέτωπο που ήταν το πλέον επικίνδυνο και καταστροφικό, κατευθύνθηκε ανεξέλεγκτα, καθώς δεν αποκόπηκε με την προσβολή του και δεν ελέγχθηκε στο σημείο αυτό από τις πυροσβεστικές δυνάμεις, βορειοανατολικά προς Νέο Βουτζά- Μάτι- Κόκκινο Λιμανάκι, ενώ το άλλο, το οποίο παρεμποδίστηκε και κατασβέστηκε αποτελεσματικά από τις επιχειρούσες στην ευρύτερη περιοχή πυροσβεστικές δυνάμεις πριν εξαπλωθεί νότιο-ανατολικά προς τον οικισμό της Καλλιτεχνούπολης, περιορίστηκε μόνο στη χαράδρα, που βρίσκεται βόρεια του οικισμού και έτσι δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες και εκτεταμένες καταστροφές….».
Έδωσαν ψευδή στοιχεία
Οι εισαγγελείς, στο πλαίσιο της έρευνάς τους και βάσει των στοιχείων του GPS που οι πομποδέκτες του παρέχουν ακριβείς πληροφορίες για τη θέση ενός σημείου, το υψόμετρο του, την ταχύτητα και την κατεύθυνση της κίνησης του, διαπιστώνουν ότι «τα ως άνω στοιχεία, που αναφέρθηκαν στο χρονολόγιο είναι τεχνικά απόλυτα ακριβή και αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση αναφορικά με την κίνηση των οχημάτων, ενώ οι σχετικές καταχωρήσεις των οχημάτων, που εμφανίζονται στον φάκελο του περιστατικού όπως εμφανίστηκαν από το ΕΣΚΕ δεν είναι αληθής και δεν αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση σχετικά με τα οχήματα και τους χρόνους που αυτά προσήλθαν και επιχείρησαν κατάσβεση. Η σχετική αναφορά γίνεται προκειμένου, να καταδειχθεί η ανακρίβεια των στοιχείων, που παρατέθηκαν από το ΕΣΚΕ στο πλαίσιο της διεξαχθείσας πραγματογνωμοσύνης…».
Τραγικές παραλείψεις
Επιπρόσθετα διαπίστωσαν ότι ελάχιστα πυροσβεστικά οχήματα επιχείρησαν εισερχόμενα στην καιόμενη περιοχή στο Μάτι-Κόκκινο Λιμανάκι. «Από τα πρώτα συνολικά επτά οχήματα, που κατέφθασαν στο σημείο έναρξης από ώρα 16.55 έως 17.06 μόνο τα τρία εξ αυτών είχαν κατασβεστική ικανότητα. Επομένως αποδείχτηκε αφενός η ως άνω χρονική καθυστέρηση για την επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων, αφετέρου η επέμβαση στο αρχικό στάδιο της πυρκαγιάς με μικρό αριθμό πυροσβεστικών δυνάμεων…».
Όσον αφορά στα εναέρια μέσα «δόθηκε εντολή να συνδράμουν της επιχείρησης πυρόσβεσης-αεροπυρόσβεσης σε τέσσερα αεροσκάφη, πλην όμως η εντολή αυτή πέραν του ότι δόθηκε αργά, δεν κατέστη δυνατόν να επιχειρήσουν και δεν προσέφεραν στις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης για διάφορους λόγους, όπως πολύ ισχυροί άνεμοι, τεχνικά προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα από τα τέσσερα αεροσκάφη λοιπόν που απογειώθηκαν κατά διαφορετικά χρονικά διαστήματα, τα δύο ματαίωσαν την αποστολή τους και επέστρεψαν στα αεροδρόμια, λόγω βλάβης χωρίς να επιχειρήσουν, ενώ μόνο τα υπόλοιπα δύο μετέβησαν στο Νταού Πεντέλης και την ευρύτερη περιοχή για να επιχειρήσουν, όπου έφτασαν περί ώρα 18.10 έως 18.15 περίπου, όταν δηλαδή ήταν πλέον πολύ αργά -ήδη πλησίαζε το μέτωπο τη λεωφόρο Μαραθώνος- για να αναχαιτίσουν την πυρκαγιά και να καθηλώσουν το μέτωπό της στη δασική έκταση μεταξύ της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος και Λειριού Ιδρύματος. Βέβαια, και τα ανωτέρω δύο αεροσκάφη δεν αποδεικνύεται, αν τελικά κατόρθωσαν να επιχειρήσουν, αφού δεν ήταν δυνατόν να πάρουν νερό από τη θάλασσα, λόγω κυματισμού από τους πολύ ισχυρούς ανέμους. Συμπερασματικά, έως το κρίσιμο διάστημα 18.20 που το μέτωπο της πυρκαγιάς πέρασε σε κάποιο σημείο τη λεωφόρο Μαραθώνος με κατεύθυνση προς το Μάτι-Κόκκινο Λιμανάκι, επιχειρούσε μόνο ένα πτητικό μέσο αεροπυρόσβεσης, ενώ έως την ώρα 19.00 μμ. που η πυρκαγιά έφτασε στην ακτογραμμή επιχειρούσαν δύο πτητικά μέσα….».
Οι ευθύνες της Πυροσβεστικής
Από το υλικό της δικογραφίας προέκυψε ότι η ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος δεν χρησιμοποίησε επιχειρησιακά, παρ’ όλο που είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση προς τούτο, και τα δύο εκ των τριών πυροσβεστικών πλοίων, που εδρεύουν στον λιμενικό πυροσβεστικό σταθμό στον Πειραιά, τα οποία «θα μπορούσαν να συνδράμουν τη Λιμενική Αρχή Ραφήνας και να βοηθήσουν μαζί με τα υπόλοιπα πλωτά μέσα στη διά θαλάσσης διάσωση ατόμων από τη θαλάσσια περιοχή στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, όπου είχαν καταφύγει κάτοικοι για να προφυλαχθούν από την πυρκαγιά. Η συνδρομή των ως άνω πλοίων στη διάσωση ατόμων από τη θάλασσα, με δεδομένα τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και τη μεταφορική ικανότητά τους, θα ήταν πολύ σημαντική και ουσιαστική στη διάσωση ατόμων που κινδύνεψαν και τελικά πνίγηκαν. Επίσης, η ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος και η διοίκηση του ΕΣΚΕ δεν κινητοποίησαν, ως όφειλαν εκ της αποστολής της την Ειδική μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών(ΕΜΑΚ)…».
Αλαλούμ στις επικοινωνίες
Περαιτέρω από το περιεχόμενο των επικοινωνιών «επιβεβαιώνεται η απόλυτη έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού των πυροσβεστικών δυνάμεων, οι οποίες φαίνεται να λειτουργούσαν εντελώς συμπτωματικά και χωρίς κάποιο έστω στοιχειώδη σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς. Μάλιστα, είναι τέτοιας βαρύτητας και βαθμού η έλλειψη οργάνωσης, που ακόμη κι αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη πυρκαγιά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που αναλύθηκαν προηγούμενα και την κατέστησαν στην εξέλιξή της καταστροφική, είναι βέβαιο ότι ίδια κατάσταση θα επικρατούσε και σε πιο απλά συμβάντα.
Από τις απομαγνητοφωνήσεις των ενσύρματων επικοινωνιών του 199- ΣΕΚΥΠΣ, προκύπτει ότι το ΕΣΚΕ και γενικότερα τα επιχειρησιακά στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος δεν είχαν πραγματική εικόνα για τις συνθήκες της πυρκαγιάς, ήτοι ακριβή τόπο εκδήλωσης, μέτωπα, εξέλιξη, εξάπλωσή της, δυνάμεις που επιχειρούσαν, συνεργασίες με άλλους εμπλεκόμενους φορείς, με συνέπεια να καθίσταται αδύνατη η επίτευξη συντονισμού των δυνάμεων με σκοπό την αποτροπή των τραγικών συνεπειών αυτής, ήτοι την κατάσβεση της και τη διάσωση των κινδυνευόντων ανθρώπων, που αποτελεί το σκοπό δράσης του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας».
Έλλειψη σχεδίου διάσωσης ανθρώπων
Επιπρόσθετα, προέκυψε ότι το Πυροσβεστικό Σώμα λαμβάνοντας κλήσεις στο 199 – ΣΕΚΥΠΣ από πολίτες, οι οποίοι ανέφεραν σοβαρά και κρίσιμα περιστατικά σχετικά με ανθρώπους, που κινδύνευε η ζωή τους από την εξελισσόμενη πυρκαγιά στους οικισμούς του Νέου Βουτζά, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι, «στις περισσότερες περιπτώσεις αντί να προωθηθούν πυροσβεστικές δυνάμεις στις συγκεκριμένες διευθύνσεις των κινδυνευόντων ατόμων για τη διάσωσή τους, δεν προέβη στην προσπάθεια διάσωσης ατόμων από πυρκαγιά, αλλά διαβίβασε τα περιστατικά αυτά στις αναρμόδιες αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες αφενός δεν είχαν σχετική αρμοδιότητα αφετέρου δε διέθεταν γνώσεις και μέσα να προβούν σε διάσωση ατόμων από πυρκαγιά….».
Έλλειψη συνεννόησης των αξιωματικών του ΕΣΚΕ-ΣΕΚΥΠΣ
Διαπιστώθηκε επίσης «πλήρης έλλειψη συνεννόησης, συνεργασίας, κοινής αντίληψης και ενημέρωσης μεταξύ των αξιωματικών του ΣΕΚΥΠΣ με την πυρκαγιά και για την εικόνα αυτής. Συγκεκριμένα, όσες πληροφορίες, γεγονότα και ενέργειες σε διάφορα χρονικά σημεία, γνωστοποιούνταν με διάφορους τρόπους στα υπηρεσιακά όργανα του ίδιου κέντρου, δεν γνωστοποιούνταν στους λοιπούς, δηλαδή δεν υπήρχε ενιαία εικόνα και πληροφόρηση μεταξύ των τριών τηλεφωνητών, των εκφωνητών, του αξιωματικού επιχειρήσεων και των δύο αξιωματικών υπηρεσίας, καθώς και της διοίκησης του ΕΣΚΕ/199-ΣΕΚΥΠΣ».
Έλλειψη συντονισμού κέντρων ΠΣ, ΕΛΑΣ, Λιμενικού σώματος
Σε άμεση συνάρτηση με την προηγούμενη διαπίστωση είναι ότι η λειτουργία του ΕΣΚΕ με τον τρόπο αυτό, είχε επιπτώσεις και στην επικοινωνία, συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ των συντονιστικών επιχειρησιακών κέντρων του Πυροσβεστικού Σώματος και της Ελληνικής Αστυνομίας. Προέκυψε, λοιπόν, ότι δεν υπήρξε συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ των επιχειρησιακών κέντρων του πυροσβεστικού σώματος και της ελληνικής αστυνομίας
Η σύγχυση
Κυρίαρχο ρόλο στη δημιουργία σύγχυσης και συνακόλουθα συμβολή στην έλλειψη συντονισμού των πυροσβεστικών δυνάμεων αλλά και των λοιπών εμπλεκόμενων φορέων έπαιξε η ύπαρξη και λειτουργία πολλών παράλληλα χρησιμοποιούμενων συστημάτων επικοινωνίας μεταξύ των αξιωματικών του πυροσβεστικού σώματος και των στελεχών των άλλων φορέων. Ειδικότερα, προέκυψε ότι η επικοινωνία γινόταν Α) με τη χρήση κινητών τηλεφώνων, υπηρεσιακών η προσωπικών, Β) με τη χρήση ασύρματων, Γ) με τη χρήση ενσύρματων γραμμών.
ΕΛΑΣ: Ετοιμότητα μόνο στα χαρτιά
Σε επίπεδο διεύθυνσης, συντονισμού και οργάνωσης, ήδη από την προηγούμενη μέρα είχαν ενημερωθεί και τεθεί σε ετοιμότητα όλες οι διευθύνσεις της ΓΑΔΑ, προκειμένου η καθεμία ξεχωριστά, ανάλογα πάντα με την αρμοδιότητα και το αντικείμενό της, να είναι σε θέση να ενεργήσει τάχιστα και κατάλληλα σε περίπτωση άμεσης κινητοποίησης… Όμως, όπως προέκυψε, «η ως άνω κατάσταση ετοιμότητας ήταν μόνο σε επίπεδο προβλέψεων και εγγράφων, χωρίς στην πραγματικότητα να εκτελεστεί, ήτοι και πάλι διαπιστώνεται η τυπική μόνο συμμόρφωση στις νομοθετικές προβλέψεις- επιταγές με την έκδοση των σχετικών εγγράφων χωρίς όμως να υλοποιούνται οι εντολές και παραπέρα να ελέγχεται η υλοποίησή τους.., Επομένως, ο μη αποκλεισμός της εισόδου των οχημάτων στο Μάτι από κάθετες οδούς, που διασταυρώνονταν με τη λεωφόρο Μαραθώνος καθ’ όλη τη διάρκεια από την εκδήλωση της πυρκαγιάς στην Νταού Πεντέλης, την εξάπλωσή της στον οικισμό του Νέου Βουτζά και στη συνέχεια στο Μάτι αποτέλεσε κομβική παράλειψη των αρμοδίων αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Επίσης, δεν υπήρχε επαρκής αριθμός αστυνομικών οργάνων κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, δηλαδή πριν περάσει το μέτωπο της πυρκαγιάς σε κάποιο σημείο τη λεωφόρο Μαραθώνος, ώρα 18.20 μμ, και κατευθυνθεί προς το Μάτι, προκειμένου να βοηθήσει στην εκτροπή των μεταφορικών μέσων (αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας), και την οδήγηση τους προς ασφαλή από την πυρκαγιά περιοχή… Η έλλειψη σε αριθμό ανδρών και μέσων κατά την εξέλιξη της πυρκαγιάς έτσι ώστε να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα κυκλοφοριακής διαχείρισης στην περιοχή, ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι επιχειρησιακά ήταν δόκιμη η ως άνω διευθέτηση με το συγκεκριμένο τρόπο και χρόνο, οφείλεται στην μη θέση σε πραγματική ετοιμότητα των αστυνομικών δυνάμεων, καθώς οι υπεύθυνοι αξιωματικοί της ελληνικής αστυνομίας αρκέστηκαν στη γραμματική διατύπωση των εντολών, οι οποίες δεν προέκυψε ότι εκτελέστηκαν-υλοποιήθηκαν σε πραγματικό επίπεδο.
Περαιτέρω επειδή οι εκτροπές έγιναν και σε σημεία του εσωτερικού οδικού δικτύου στο Μάτι δημιουργήθηκε ξαφνικά μπλοκάρισμα στα οχήματα, που κινούνταν ήδη εκεί, καθώς ξαφνικά η διακοπή της κίνησης δημιούργησε συμφόρηση εσωτερικά στην περιοχή και έτσι δεν μπορούσαν να απεγκλωβιστούν τα οχήματα και να διαφύγουν από την περιοχή. Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω ήταν τελικά να εισέλθει μεγάλος αριθμός οχήματος στο Μάτι πλέον αυτών που ήδη υπήρχαν εκεί και κινούνταν ή ήταν σταθμευμένα και κινήθηκαν στη συνέχεια, όταν οι κάτοικοι άρχισαν να κινούνται πανικόβλητοι για να απομακρυνθούν από την περιοχή. Έτσι, η κίνηση των οχημάτων γινόταν άτακτα με συνέπεια να δημιουργηθεί συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά να εγκλωβιστούν…. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στο ότι η κατάσταση με την κίνηση των οχημάτων επιβαρύνθηκε επιπλέον από την μη λήψη μέτρων από την αρμόδια λιμενική αρχή Ραφήνας, καθώς παρά το γεγονός ότι η κατάσταση στην περιοχή, ήτοι η ύπαρξη φωτιάς, ορατή ήδη από την ώρα εκδήλωσης της, η πορεία της προς το θαλάσσιο μέτωπο, η ύπαρξη πυκνού καπνού, ήταν αντιληπτή από τα στελέχη του λιμενικού σώματος, και αποτελούσε δίδαγμα κοινής πείρας ότι θα δημιουργούνταν προβλήματα από την άτακτη κίνηση των οχημάτων στην προσπάθειά τους να βρουν οδούς διαφυγής από την καιόμενη περιοχή, επέτρεψε τον λιμενισμό δύο επιβατηγών- οχηματαγωγών πλοίων στο λιμάνι της Ραφήνας και την αποβίβαση επιβατών και οχημάτων, τα οποία κινήθηκαν στη συνέχεια είτε επί της οδού Φλέμινγκ προς λεωφόρο Μαραθώνος και Αθήνα είτε επί της παραλιακής στο Μάτι προς Νέα Μάκρη. Αποτέλεσμα ήταν να επιβαρυνθεί επιπλέον η κυκλοφορία και να μειωθεί καταλυτικά η δυνατότητα διαφυγής των οχημάτων.»
Οι ευθύνες της Περιφέρειας
Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που διέπει τη ΓΓ Πολιτικής Προστασίας , στόχος είναι ο συντονισμός , η καλύτερη δυνατή κινητοποίηση , η δυνατότητα πρόληψης και πρόγνωση. Από αυτό προκύπτει ότι οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας Αττικής στα πλαίσια του σχεδίου Ξενοκράτης είναι οι ακόλουθες:
α. Προληπτικά έργα των Περιφερειών για τη μείωση του κινδύνου των δασικών πυρκαγιών καθώς και των συνεπειών τους, όπως η συμβολή στη βελτίωση και συντήρηση του βασικού οδικού δικτύου , η εκτέλεση προληπτικού καθαρισμού της βλάστησης, αποψίλωση και απομάκρυνση φυτικής βιομάζας από τις νησίδες , σύνταξη ή επικαιροποίηση των μνημονίων ενεργειών για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών από την εκδήλωση πυρκαγιών καθώς και την υποστήριξη του Πυροσβεστικού Σώματος. Επιπλέον, είναι αρμόδια για την ενημέρωση του κοινού για τη λήψη μέτρων πρόληψης και αυτοπροστασίας. Όπως αναφέρεται στην διάταξη οι συμβάσεις που ειχε υπογράψει η Περιφερειάρχης , Ρένα Δούρου με ανάδοχες εταιρίες και αφορούσαν εργασίες συντήρησης και καθαρισμού δεν σχετίζονται στις περισσότερες περιπτώσεις με τις περιοχές που εκδηλώθηκε η φονική φωτιά.
Μάλιστα, μια κρίσιμη σύμβαση, σύμφωνα με τους εισαγγελικούς λειτουργούς, έληξε σε χρόνο που απέχει τουλάχιστον 18 μήνες από το συμβάν. Επομένως “ακόμη και αν αφορούσε τις κρίσιμες περιοχές και το αντικείμενο της σχετιζόταν με τις υποχρεώσεις που έπρεπε να τηρηθούν από την Περιφέρεια Αττικής η πάροδος τόσου χρόνου από την ολοκλήρωση της δεν μπορεί να στηρίξει πραγματικά ισχυρισμό περί τήρησης της σχετικής υποχρέωσης”.
Επίσης, η σύμβαση η οποία φέρεται κατά το χρόνο της πυρκαγιάς να ήταν σε ισχύει δεν περιορίζεται συγκεκριμένα το αντικείμενο της ούτε ποιες περιοχές αφορούσε.
Όπως διαπιστώνουν επίσης οι εισαγγελείς, πράγματι στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Αττικής υπάρχει ειδικά διαμορφωμένη θεματική ενότητα και υλικό για θέματα αυτοπροστασίας και πρόληψης από δασικές πυρκαγιές. Ωστόσο, όπως σημειώνεται “οι ως άνω αναρτήσεις πράγματι υπάρχουν όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καλύπτουν τις απαιτήσεις του νόμου και ότι συντελούν αποφασιστικά στην επίτευξη των σκοπών του καθώς δεν είναι προσιτές και μεγάλο αριθμό κοινωνικών ομάδων όπως είναι οι ηλικιωμένοι ή πρόσωπα με προβλήματα υγείας ή πρόσωπα χωρίς μόρφωση”.
Επιπλέον, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη συνεδρίαση του ΣΟΠΠ της Περιφέρειας Ανατολικής Αττικής , στις 26/4/2018 , όπου με βάση τα πρακτικά της συνεδρίασης προκύπτει “ότι έγινε μια επιφανειακή παράθεση απόψεων των συμμετεχόντων έχοντας καθαρά υλικό χαρακτήρα χωρίς να γίνει καθορισμός συγκεκριμένων δράσεων κατά αντικειμενικό χρόνο και υπόχρεο φορέα (…) ” ουσιαστικά δηλαδή είναι σαν να μην έγινε ή με άλλα λόγια και να μην γινόταν δεν θα υπήρχε κάτι σημαντικό να προστεθεί στο σύστημα πολιτικής προστασίας . Διαπιστώνεται, λοιπόν, μια ακόμα τυπική και γραφειοκρατική λειτουργία ενός σημαντικού οργάνου για την οργάνωση του ως άνω συστήματος”.
Οι εισαγγελείς αναφέρουν ότι ” η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους δημάρχων οι οποίοι έχουν τον συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας …” και διευκρινίζουν ότι ” όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα δήμο η απόφαση λαμβάνεται από το αρμόδιο Περιφερειάρχη ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο αντιπεριφερειάρχη”. Επίσης , τονίζουν ότι “η λήψη της απόφασης βασίζεται στις εισηγήσεις των φορέων που κατά περίπτωση έχουν την ευθύνη περιορισμού των επιπτώσεων από την εξέλιξη της καταστροφής… δηλαδή το μέτρο αυτό εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που στις περιοχές που αναμένεται να πληγούν ο κίνδυνος παραμονής των πολιτών σε οικισμούς είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον κίνδυνο μετακίνησης…”.
Οι εισαγγελικοί λειτουργοί επισημαίνουν ότι ” μόνος αρμόδιος για την εισήγηση του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης των πολιτών είναι ο εκάστοτε επικεφαλής αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος”
Επισημαίνεται ωστόσο ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορεί να τεθεί ζήτημα οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών. «Εάν είχε ενεργοποιηθεί κατ’ ελάχιστον ένας …εκείνοι θα είχαν τον χρόνο να απομακρυνθούν πριν πλησιάσει η φωτιά ή ο καπνός, και το θερμικό φορτίο ακόμη και με ίδια μέσα και όχι απόλυτα οργανωμένα ή να λάβουν μέτρα αυτοπροστασίας έγκαιρα και έτσι να αποτραπούν οι τραγικές συνέπειες για τη ζωή τους…Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι οι αιτιάσεις που προβλήθηκαν περί δήθεν λανθασμένης ενημέρωσης της περιφέρειας από το ΚΕΠΠ και του ΕΣΚΕ δεν μπορούν να θεωρηθούν βάσιμες. Καθώς προβλέπεται ως αυτοτελής υποχρέωσης του περιφερειάρχη ή του αντιπεριφερειάρχη η περαιτέρω συλλογή των πληροφοριών σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση και τις επηρεαζόμενες περιοχές εντός των διοικητικών ορίων της περιφέρειες σε επικοινωνία με τις υπηρεσίες του ΕΚΑΒ του πυροσβεστικού σώματος και της αστυνομίας, ουσιαστικά δηλαδή έπρεπε να αναζητηθούν περισσότερες πληροφορίες από την περιφέρεια σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση στην περιοχή».