Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου
Την εικόνα μιας πολιτικής όσο και οργανωμένης προσπάθειας συγκάλυψης των κυβερνητικών ευθυνών για το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου του 2023, φαίνεται πως τεκμηριώνουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης που μετέχουν στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής που έχει συσταθεί για το ζήτημα, όσο συνεχίζονται οι συνεδριάσεις της.
Όπως δείχνουν όλα τα σημάδια, στην «επιχείρηση» αυτή περιλαμβάνεται μια προσπάθεια μετατόπισης της προσοχής στο «ανθρώπινο λάθος» βάζοντας στο επίκεντρο τον μηχανοδηγό της αμαξοστοιχίας που σκοτώθηκε στο δυστύχημα, όπως επίσης και η «επιλεκτική χρήση» του καταλόγου των μαρτύρων που εξετάζονται σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό κομβικών προσώπων προς εξέταση.
Ενώ οι εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής για τα Τέμπη συνεχίζονται, αξίζει να εξεταστεί αναλυτικά το πώς εξελίσσονται τα πράγματα:
Εστιάζουν στον μηχανοδηγό
Το πρώτο σημείο στο οποίο εστιάζει η αντιπολίτευση είναι στην οργανωμένη προσπάθεια που καταγράφεται τα τελευταία 24ωρα ώστε να εστιαστεί η προσοχή της κοινής γνώμης στο αν ο μηχανοδηγός της μοιραίας αμαξοστοιχίας, που έχασε τη ζωή του στο δυστύχημα, είχε την ικανότητα να επιτελέσει την εργασία του.
Όπως εκτιμά, αυτή η επικοινωνιακή τακτική «εκτελείται» εντός αλλά και εκτός της επιτροπής. Αφενός με δημοσιεύματα που εμφανίστηκαν λίγο πριν τη συνεδρίαση της Εξεταστικής Επιτροπής προχθές Τρίτη, αφετέρου με την υιοθέτηση του προβληματισμού αυτών των δημοσιευμάτων από τους βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας. Μια επιλογή που ήδη έχει προκαλέσει την εντονότατη αντίδραση των συγγενών του αποθανόντος μηχανοδηγού, οι οποίοι και έστειλαν εξώδικο διαμαρτυρίας προκειμένου να διαβαστεί στη συνεδρίαση της επιτροπής.
Να επισημανθεί πως η τακτική που φαίνεται να ακολουθεί η κυβερνητική πλειοψηφία δεν είναι η προβολή ενός ευθέος ισχυρισμού, ότι ο μηχανοδηγός δεν ήταν σε θέση από ιατρική σκοπιά να εκτελέσει τα καθήκοντά του. Αντιθέτως, ακολουθείται η τακτική της «διασποράς αμφιβολιών» με αναφορές στη διαδικασία ελέγχου των ιατρικών πιστοποιητικών.
Είναι χαρακτηριστικό πως ο πρόεδρος της Επιτροπής για τα Τέμπη, Δημήτρης Μαρκόπουλος, σχολιάζοντας τα σχετικά έγγραφα που κατέθεσε την Τρίτη η πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) Ιωάννα Τσιαπαρίκου, αρκέστηκε να επισημάνει ότι «είναι πρόχειρα» δίχως χαρακτηρισμούς σχετικά με την ισχύ τους. Στην ίδια λογική κινείται και ο άτυπος επικεφαλής των βουλευτών της ΝΔ που μετέχουν στην Εξεταστική Επιτροπή Λάζαρος Τσαβδαρίδης εστιάζοντας κυρίως στο αν το νομοθετικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί η ΡΑΣ είναι επαρκές για να εκτιμήσει την ιατρική καταλληλότητα του προσωπικού του σιδηροδρόμου. Αυτό παρά το γεγονός πως η πρόεδρος της Αρχής έχει ξεκαθαρίσει ότι αυτό κυρίως αφορά την εταιρία διαχείρισης του σιδηρόδρομου.
Μέχρι στιγμής, πάντως, από τα πιστοποιητικά που έχουν κατατεθεί στην επιτροπή δεν φαίνεται να προκύπτει κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα σχετικά με την ικανότητα του μηχανοδηγού. Παρόλα αυτά ο επικοινωνιακός θόρυβος που «σηκώνεται» γύρω από το ζήτημα ευνοεί την κυβερνητική τακτική να επαναφέρει τη γνωστή θεωρία του «ανθρώπινου λάθους» ως βασικό παράγοντα για την πρόκληση του δυστυχήματος. «Αφήνοντας εκτός» με τον τρόπο αυτό τα κομβικά ζητήματα της λειτουργίας της τηλεδιοίκησης και της σηματοδότησης όπως και τις διαδικασίες διορισμού του προσωπικού.
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας για το δυστύχημα στα Τέμπη INTIME
Αλχημείες στη σειρά εξέτασης μαρτύρων
Το δεύτερο -εξίσου σημαντικό- στοιχείο που επισημαίνεται από την αντιπολίτευση είναι οι …αλχημείες που φαίνεται να γίνονται με τον κατάλογο των μαρτύρων για την τραγωδία των Τεμπών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κατάλογος μαρτύρων που έχει εγκρίνει για ακρόαση η πλειοψηφία της Εξεταστικής Επιτροπής (δηλαδή οι βουλευτές της ΝΔ) αριθμεί συνολικά 31 μάρτυρες. Ίσως και περισσότερους, αφού ο αριθμός εξαρτάται από το πόσοι και ποιοι συγγενείς των θυμάτων της τραγωδίας θα κληθούν.
Στη θέση 12 και 13 του καταλόγου των μαρτύρων περιλαμβάνονται τα ονόματα του πρώην υπουργού Μεταφορών Χρήστου Σπίρτζη και του υπουργού Μεταφορών την περίοδο που έγινε το δυστύχημα Κωνσταντίνου Αχ. Καραμανλή. Ως εκ τούτου για τα δύο αυτά πρόσωπα θα έπρεπε να έχει δρομολογηθεί ήδη η κλήση τους στην Εξεταστική Επιτροπή, αφού ήδη έχουν καταθέσει οι πρώτοι 11 μάρτυρες. Παρόλα αυτά, αιφνιδίως τις τελευταίες δύο ημέρες έχει κληθεί -όπως προαναφέρθηκε- για ακρόαση η Ιωάννα Τσιαπαρίκου, η οποία βρίσκεται στη θέση 22 του καταλόγου των μαρτύρων, όπως αυτός εγκρίθηκε.
Πρόκειται για μία πρακτική που σε συνδυασμό με τα προαναφερθέντα προδίδει σαφώς ότι δίνει κυρίως στον Κωνσταντίνο Καραμανλή αλλά δευτερευόντως και στον Χρήστο Σπίρτζη τη δυνατότητα να καταθέσουν στην Επιτροπή αφού πρώτα θα έχουν -πιθανότατα- ακούσει τους ισχυρισμούς όλων των προηγούμενων μαρτύρων. Έτσι ώστε να προσαρμόσουν αφενός ανάλογα την τακτική τους και αφετέρου να μην εξεταστούν οι όποιοι ισχυρισμοί τους συγκριτικά με τους ισχυρισμούς μεταγενέστερων μαρτύρων. Πρόκειται για μία «πολυτέλεια» που εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς πως είναι δυνατόν να αποδειχθεί καθοριστική για την ουσιαστική διερεύνηση της υπόθεσης.
Πρόσωπα που αποκλείονται
Ως τρίτο στοιχείο δε μπορεί παρά να προστεθεί ο αποκλεισμός μαρτύρων που έχει επιβληθεί από την κυβερνητική πλειοψηφία της Επιτροπής. Είναι χαρακτηριστική ως προς αυτό η κοινή δήλωση που έκαναν χθες τα δύο μέλη του ΠΑΣΟΚ στην Εξεταστική Επιτροπή, η Μιλένα Αποστολάκη και ο Παναγιώτης Δουδωνής.
Μεταξύ άλλων αναφέρουν πως «είναι κρίσιμο να διευρυνθεί ο κατάλογος των μαρτύρων για τα Τέμπη και να κληθούν στην επιτροπή οι κ.κ. Σπηλιόπουλος, Κατσιούλης, Γεροντήδου, Διακομανώλη, Γενηδούνιας, Λεβέντης, Βαρελάς, Σταθόπουλος και Τσικαλάκης». Αξίζει να επισημανθεί πως ανάμεσα στα πρόσωπα που αναφέρονται περιλαμβάνεται ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στον σιδηρόδρομο Κώστας Γενιδούνιας, που έχει καταγγείλει δημόσια τις προειδοποιήσεις που έγιναν από τους συνδικαλιστές για την κατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών. Επίσης, περιλαμβάνονται στελέχη όπως ο Κώστας Σπηλιόπουλος που παραιτήθηκε από την θέση του προέδρου του ΟΣΕ λόγω διαφωνιών με την ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών, όπως και ο Νίκος Σταθόπουλος, γενικός γραμματέας του υπουργείου ο οποίος επίσης παραιτήθηκε, με την κίνησή του αυτή να φέρεται πως σχετίζεται με την υλοποίηση έργων του σιδηροδρόμου.
Να σημειωθεί πως απέναντι στις καταγγελίες της αντιπολίτευσης η κυβέρνηση προβάλλει πλέον τον ισχυρισμό πως ο κατάλογος των μαρτύρων και σειρά κλήσης δεν είναι δεσμευτικός αλλά είναι… «ενδεικτικός», όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε.
Οι επιστολές της ΡΑΣ
Μία από τις τρεις επιστολές που απέστειλε η ΡΑΣ στον ΟΣΕ και την Hellenic Train
Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι στη χθεσινή συνεδρίαση της Εξεταστικής Επιτροπής, η Ιωάννα Τσιαπαρίκου πρόεδρος της ΡΑΣ, κατέθεσε -μετά από πιέσεις της βουλεύτριας του ΠΑΣΟΚ Μιλένας Αποστολάκη- τρείς επιστολές της ανεξάρτητης αρχής προς την διοίκηση του ΟΣΕ και της HELLENIC TRAIN, οι οποίες αφορούσαν τα συμβάντα εκτροχιασμού αμαξοστοιχιών στους σταθμούς του Λιανοκλαδίου και της Τιθορέας στις 10 και 21 Οκτωβρίου του 2022.
Οι επιστολές, μέσω των οποίων εκφράζονταν ερωτήματα για τις συνθήκες λειτουργίας του δικτύου, στάλθηκαν απανωτά από τον Οκτώβριο του 2022 έως και τον Φεβρουάριο του 2022. Πιστοποιώντας έτσι ότι «είχε χτυπήσει καμπανάκι» σχετικά με τη λειτουργία του σιδηροδρόμου και την πιθανότητα ατυχήματος ή δυστυχήματος.