Όταν τον περασμένο Σεπτέμβριο έχασε από τη Λιζ Τρας στην κούρσα διαδοχής του Μπόρις Τζόνσον στην ηγεσία των Τόρις και στην πρωθυπουργία της Βρετανίας, κυκλοφορούσαν φήμες ότι ο Ρίσι Σούνακ μπορεί και να εγκατέλειπε την πολιτική και να επιστρέψει στην αγαπημένη του Καλιφόρνια για να ξαναρχίσει μια καριέρα στα χρηματοοικονομικά.
«Είναι πολύ πλούσιος και παρόλο που δεν μιλάει ποτέ γι’ αυτό… το να δουλέψει για το Facebook δεν σημαίνει τίποτα γι’ αυτόν, γιατί πιθανότατα κερδίζει περισσότερα από τις επενδύσεις του», είχε δηλώσει τότε ένας φίλος του στους Times.
Επτά εβδομάδες μετά, μόλις τέσσερα 24ωρα μετά την άρον-άρον παραίτηση της Τρας ο 42χρονος γιός Ινδών μεταναστών και μέλος της εγχώριας ελίτ, πάλαι ποτέ διαχειριστής κερδοσκοπικών κεφαλαίων και πρώην υπουργός Οικονομικών γίνεται ο τρίτος πρωθυπουργός της Βρετανίας σε λιγότερο από δύο μήνες, ο πρώτος στα χρονικά που δεν προέρχεται από την καυκάσια φυλή, είναι στο θρήσκευμα Ινδουιστής και έχει καταγωγή από την νότια Ασία.
Αποστολή του είναι να σώσει τη χώρα του από τον δημοσιονομικό γκρεμό και το κόμμα του, τους συντηρητικούς Τόρις, από την εκλογική καταστροφή.
Πρόκειται για ένα τεράστιο «στοίχημα»: εθνικό, αλλά και προσωπικό για έναν πολιτικό που εξελέγη με τους Τόρις βουλευτής μόλις πριν από επτά χρόνια και -έπειτα από ένα πέρασμα από κατώτερα κυβερνητικά πόστα- έγινε υπουργός Οικονομικών προ διετίας.
Ζάπλουτος επενδυτής, ο ίδιος δηλώνει θιασώτης μιας «κοινής λογικής θατσερισμού».
Ων πάντως ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο -με σύζυγο την κόρη ενός Ινδού κροίσου, καταγγελλόμενη μόλις προ μηνών για φοροαποφυγή, και με οικογενειακή περιουσία μεγαλύτερη από αυτή του βασιλιά Καρόλου- η ενσυναίσθηση του Σούνακ έχει αμφισβητηθεί από πολλούς σε μια περίοδο βίαιης φτωχοποίησης και πρωτοφανούς συρρίκνωσης του βιοτικού επιπέδου του μέσου Βρετανού.
Ακόμη περισσότεροι τον κατηγορούν ότι δεν είναι διαφανής με τα οικονομικά του. Ορισμένοι εκφράζουν φόβους ότι το ιστορικό του ως τραπεζίτη σε hedge funds εγείρει πρόσθετα ερωτήματα ως προς τη δέσμευσή του να καταπολεμήσει τη φοροαποφυγή.
Growing up I never thought I would be in this job (mainly because I wanted to be a Jedi).
I’m honoured that on this day last year the PM asked me to serve as Chancellor.
It’s been incredibly tough but thank you to everyone who has supported me along the way. pic.twitter.com/lCZrq9Sona
— Rishi Sunak (@RishiSunak) February 13, 2021
Από τα hedge funds, στην πολιτική
Μειονοτικού υπόβαθρου, από ινδικής καταγωγής γονείς, ο Ρίσι Σούνακ γεννήθηκε πριν από 42 χρόνια στο Σαουθάμπτον.
Ο πατέρας του, γεννημένος στην Κένυα, είναι γιατρός στο επάγγελμα. Η μητέρα του, γεννηθείσα στην Ταγκανίκα -πρώην βρετανική αποικία και τώρα μέρος της Τανζανίας- είναι φαρμακοποιός.
Οι οικογένειές τους μετακόμισαν στο Σαουθάμπτον στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Οι δυό τους γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν εκεί, αποκτώντας τρία παιδιά. Ο Σούνακ είναι ο πρωτότοκός τους. Ήταν από την αρχή «με πάθος Βρετανοί», περιγράφει ένας οικογενειακός φίλος τους στο βρετανικό περιοδικό Tatler. Την ίδια στάση είχε εξ αρχής και ο Ρίσι.
Στην καριέρα του ακολούθησε ένα από τα πιο παραδοσιακά μονοπάτια της βρετανικής ελίτ, κι ας μην ήταν γνήσιο μέλος της. Σπούδασε στο διακεκριμένο Κολλέγιο Γουίντσεστερ, δουλεύοντας τα καλοκαίρια ως σερβιτόρος σε ένα ινδικό εστιατόριο στο Σαουθάμπτον.
Έπειτα ήρθε η Οξφόρδη, όπου σπούδασε φιλοσοφία, πολιτική και οικονομικά. Συνέχισε ως υπότροφος στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, στην Καλιφόρνια, όπου γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του, Ακσάτα Μούρτι, την κόρη του Ινδού μεγιστάνα της πληροφορικής, Ναραβιάνα Μούρτι.
Από το 2001 έως το 2004, ο Σούνακ εργάστηκε ως αναλυτής στην επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs. Αργότερα ήταν συνεργάτης σε δύο hedge funds.
Μετά την επιστροφή του στη Βρετανία -παντρεμένος πια με την Ακσάτα από το 2009, σε μια διήμερη τελετή χλιδής στη Μπαγκαλόρ- συνίδρυσε με τη σύζυγό του το 2013 την επενδυτική Catamaran Ventures UK με έδρα το Λονδίνο και συνεργασίες «με εταιρείες από τη Silicon Valley έως τη Μπαγκλαλόρ» όπως αναφέρει ο ίδιος ο Σούκακ στον επίσημο ιστότοπό του.
Ο δισεκατομμυριούχος πεθερός του και ιδρυτής της ινδικής εταιρείας επενδύσεων Catamaran Ventures έγινε από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της καθόδου του φιλόδοξου και πάμπλουτου νεαρού επενδυτή στην βρετανική πολιτική με το κόμμα των Τόρις.
Ένας κροίσος πρωθυπουργός
Αυτό τελικά επιτεύχθηκε το 2015 με την εκλογή του πρώην τραπεζίτη στη Βουλή των Κοινοτήτων -γεγονός που καθιστά σήμερα τον Σούνακ τον πρωθυπουργό με την τρίτη μικρότερη κοινοβουλευτική θητεία.
Είναι επίσης ο μοναδικός πολιτικός που συγκαταλέγεται στη λίστα των Sunday Times με τους 250 πλουσιότερους Βρετανούς. Μαζί με τη σύζυγό του, καταλαμβάνουν τη 222η θέση, με εκτιμώμενη περιουσία ύψους 730 εκατομμυρίων λιρών.
Ο ίδιος αποφεύγει να σχολιάζει δημόσια τον πλούτο του και προτάσσει -εν χορώ με συνεργάτες και συμμάχους τους- πώς, νεόκοπος ων τότε στο υπουργείο Οικονομικών, κατάφερε να οδηγήσει τη βρετανική οικονομία μέσα από τη λαίλαπα της COVID-19.
Προώθησε πράγματι γενναία -αν και κατά ορισμένους αμφιλεγόμενα- μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων. Καθώς όμως η υγειονομική κρίση υποχωρούσε και άρχιζε η κρίση του κόστους διαβίωσης, ο Σούνακ δέχτηκε επικρίσεις για τις περικοπές επιδομάτων και την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών που προωθούσε.
Έρευνα του ιδρύματος Joseph Rowntree είχε καταδείξει πέρυσι ότι η απόφαση του τότε υπουργού Οικονομικών επί πρωθυπουργίας Τζόνσον να μειώσει κατά 20 λίρες την εβδομάδα το Universal Credit -είναι ένα επίδομα για άτομα με πολύ χαμηλό εισόδημα και ανέργους- ωθούσε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους στη φτώχεια.
Λίγες εβδομάδες πριν από εκείνες τις εξαγγελίες, εν τω μεταξύ, ο Σούνακ είχε ζητήσει άδεια για την κατασκευή πισίνας, γυμναστηρίου και γηπέδου τένις στο διατηρητέο αρχοντικό του στο Γιορκσάιρ.
Όμως αυτό που τελικά στιγμάτισε περισσότερο το πολιτικό προφίλ του ήταν οι αποκαλύψεις της περασμένης άνοιξης.
Ενώ ο ίδιος προσπαθούσε να αποστασιοποιηθεί από το σκάνδαλο των κορονοπάρτι του Μπόρις Τζόνσον, τελικά έλαβε και ο ίδιος πρόστιμο για συμμετοχή σε ένα από αυτά, για τα γενέθλια του τότε πρωθυπουργού, στην Ντάουνινγκ Στριτ κι εν μέσω καραντίνας.
Στη δίνη σκανδάλων
Ο περασμένος Απρίλιος αποδείχθηκε πραγματική «κόλαση» για τον φιλόδοξο πολιτικό.
Ξέσπασε σάλος με την αποκάλυψη ότι η πλούσια σύζυγός του απέφευγε να πληρώνει φόρους στο βρετανικό κράτος, εκμεταλλευόμενη το φορολογικό καθεστώς «μη μόνιμου κατοίκου» Βρετανίας κι ενώ ο Σούνακ ήταν υπουργός Οικονομικών.
Η είδηση ότι μέχρι και πέρυσι ο ίδιος ήταν κάτοχος «πράσινης κάρτας» των ΗΠΑ -για μόνιμη διαμονή και εργασία δηλαδή επί αμερικανικού εδάφους- έριξε κι άλλο «λάδι στη φωτιά».
«Πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος που είναι υπεύθυνος για τη φορολογική πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου να θεωρεί αποδεκτό οποιοδήποτε καθεστώς μόνιμης διαμονής στις Ηνωμένες Πολιτείες;», εξεμάνη τότε ο ηγέτης των Φιλελεύθερων Δημοκρατικών, Εντ Ντέιβι, καταγγέλλοντας «τεράστια σύγκρουση συμφερόντων και σοβαρή παραβίαση του υπουργικού κώδικα».
Οι Εργατικοί έθεσαν επίσης μια σειρά ερωτημάτων για την περιουσία του τότε υπουργού Οικονομικών, συμπεριλαμβανομένου του εάν διατηρεί λογαριασμούς σε φορολογικούς παραδείσους.
Δημοσίευμα του Independent ανέφερε ότι ήταν καταχωρημένος ως δικαιούχος καταπιστεύματος στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και τις Νήσους Κέιμαν το 2020. Μέσω εκπροσώπουτου, ο Σούνακ δήλωσε ότι «δεν παραδέχεται» τους ισχυρισμούς.
Ο ίδιος αρνήθηκε τότε να παραιτηθεί. Τελικά το έκανε λίγους μήνες αργότερα, στις αρχές του περασμένου Ιουλίου, δηλώνοντας κάθετα αντίθετος με την προσέγγιση του Τζόνσον στα θέματα ηθκικής και οικονομίας και ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την «αποκαθήλωση» του επωνομαζόμενου και ΜποΤζο από την πρωθυπουργία.
Στην κούρσα για τη διαδοχή του Τζόνσον, ο Σούνακ απέρριψε τους ισχυρισμούς επικριτών του ότι είναι υπερβολικά πλούσιος για να κυβερνά τη χώρα στη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης, τονίζοντας στον αντίποδα την εμπειρία του στη διαχείριση κρίσεων και προκλήσεων.
Σε μια προεκλογικό τότε επίσκεψή του σε εργοτάξιο ωστόσο δεν απέφυγε τις «κακοτοπιές», κάνοντας εμφάνιση φορώντας πανάκριβα παπούτσια Prada.
«Καυτή» καρέκλα
Σήμερα, σχεδόν τέσσερις μήνες μετά, ο Σούνακ αναλαμβάνει τα «ηνία» της εξουσίας στη Βρετανία σε μια περίοδο ισχυρών οικονομικών και κοινωνικών αναταράξεων, «κληρονομώντας» μια από τις πιο δύσκολες καταστάσεις στη χώρα εδώ και δεκαετίες.
Ο ίδιος έχει καλέσει εμμέσως τον κόσμο να μην τον κρίνει από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Ή από το χρώμα του δέρματος…
«Περνάμε σε μια εποχή όπου η ιστορία των μεταναστών είναι ένα απολύτως κεντρικό μέρος της πολιτικής ιστορίας σε κάθε χώρα της Δυτικής Ευρώπης», παρατηρούσε πρόσφατα στο France 24 λέει ο Ρομπ Φορντ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και συγγραφέας του «Brexitland».
Προφανώς οι Βρετανοί θα έχουν πολλά άλλα και ουσιώδη θέματα για να κρίνουν τον Ρίσι Σούνακ. Ήταν εξ αρχής και παραμένει ένθερμος υποστηρικτής του Brexit. ‘Εχει δηλώσει ότι «η κατάλληλη μετανάστευση μπορεί να ωφελήσει τη χώρα μας, όμως πρέπει να έχουμε τον έλεγχο των συνόρων μας». Θεωρεί την Κίνα τη μεγαλύτερη μακροπρόθεσμα απειλή.
Έχει τονίζει ότι «υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητά μας είναι η μείωση του πληθωρισμού» και ότι «θα μειώσω τους φόρους, αλλά με υπευθυνότητα. Δεν μειώνω φόρους για να κερδίσω εκλογές, κερδίζω εκλογές για να μειώσω φόρους», είπε.
Ο νεοδιόριστος υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας και υποστηρικτής του, Τζέρεμι Χαντ, δηλώνει βέβαιος ότι ο Ρίσι Σούνακ θα κάνει τις «απαραίτητες επιλογές για τη μακροπρόθεσμη ευημερία μας».
Οι επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα είναι ωστόσο κρίσιμες. Για τον νέο -πέμπτο μετά το δημοψήφισμα του Brexit- πρωθυπουργό των Συντηρητικών, για το κόμμα του και για την ίδια τη Βρετανία, όπου δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η πλειονότητα των πολιτών ζητά, όπως και η αξιωματική αντιπολίτευση των Εργατικών, την προκήρυξη πρόωρων εκλογών εδώ και τώρα.