“Ένα από τα πιο όμορφα δώρα που μας έχουν κάνει ποτέ…” Έτσι προλογίζει το βίντεο το Fourfouras.tv, δηλαδή το web tv των μαθητών του 4/θέσιου δημοτικού σχολείου του Φουρφουρά που δεχθήκανε αυτό το δώρο με μεγάλη χαρά. Το βίντεο είναι μία διασκευή του τραγουδιού του Μάνου Χατζηδάκι “Ρίχνω την καρδιά μου στο πηγάδι” προσαρμοσμένο στους μαθητές του Φουρφουρά.
Στο πιάνο είναι η μόλις 10 χρονών Ελισάβετ και στη φωνή η “πάντα παιδί” Μαρίζα Βαμβουκλή. Και αυτοί είναι οι στίχοι του τραγουδιού που συγκίνησαν τους μαθητές:
Να γενεί σχολείο να ξεδιψά
Σπέρνω την καρδιά στο Φουρφουρά
Να τσιμπολογάνε τα πουλιά
Στη φωτιά τη ρίχνω την καρδιά μου
Τα παιδάκια όλα να ζεστάνει
Φως να ξεχειλίσουν τα όνειρά τους
Άστρα τ’ ουρανού στην αγκαλιά τους
Δείτε το βίντεο
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=rpovTW0shkw”]
Κι επειδή πολύ ρωτούν σχετικά με αυτό το αλλοιώτικο σχολείο στο Φουρφουρά εδώ δύο απαντήσεις σε δύο από τις πιο συχνές ερωτήσεις: “Βγάζετε την ύλη” και “Πόσο ασφαλές είναι τα παιδιά να αποφασίζουν για τους κανόνες του σχολείου;” Αυτά που γράφονται, χαρακτηρίζουν και τη φιλοσοφία της προσπάθειας που γίνεται σε αυτό το αλλοιώτικο σχολείο, όπως είχε διαπιστώσει και η Νέλλη Ψαρρού κατά την επίσκεψή της, στο Φουρφουρά Ρεθύμνου.
Βγάζετε την ύλη;
Η ύλη βγαίνει κανονικά σχεδόν σε όλα τα μαθήματα. Δεν γίνονται εκπτώσεις στους γνωστικούς στόχους αλλά δεν βασιζόμαστε μόνο στο σχολικό εγχειρίδιο για να τους πετύχουμε. Σίγουρα υπάρχουν και οι βαρετές μετωπικές στιγμές που προσπαθούμε όσο γίνεται να αποφεύγουμε, αλλά γενικά μέσα από δραστηριότητες που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμα και στα διαλείμματα, γεννιούνται αφορμές για μάθημα.
Άλλοι πάλι στόχοι δουλεύονται σιωπηλά από το νηπιαγωγείο ακόμα, όπως για παράδειγμα η στατιστική, όπου από το νηπιαγωγείο οι μαθητές συγκεντρώνουν στοιχεία του καιρού τα οποία ταξινομούν. Αυτό συνεχίζεται σε όλες τις τάξεις, μέχρι και τις μεγάλες όπου εκεί πάμε στο μετεωρολογικό σταθμό και σε πιο οργανωμένη ταξινόμηση. Το καλό σε αυτό είναι ότι γεννιέται η ανάγκη να μάθουν στατιστική για να οργανώσουν κάπου την πληροφορία.
Κάτι αντίστοιχο γίνεται και με τις φυσικές επιστήμες που ξεκινάνε από το νηπιαγωγείο ακόμα, ενταγμένες στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Επιπλέον δε μπορούμε να κάνουμε μάθημα όταν ή εμείς ή τα πιτσιρίκια δεν έχουμε καλή ψυχολογία. Πολλές φορές σταματάμε στη μέση για να κάνουμε κάτι άλλο, κάνουμε μεγαλύτερα τα διαλείμματα ή ότι άλλο χρειαστεί ώστε την ώρα που θα είμαστε μέσα θα έχουμε στραμμένη την προσοχή μας σε ένα στόχο.
Μέσα από τα βιώματα των μαθητών και το παιχνίδι γίνονται κτήμα τους πολλά από αυτά που με μόνο εργαλείο τον πίνακα φαίνονται δύσκολο να διδαχθούν. Οι διδασκαλίες μας ωστόσο δεν ήταν ποτέ στραμμένες στην ύλη και πάντα προσπαθούμε να δημιουργούμε καταστάσεις όπου μέσα από αυτές κάθε παιδί θα αισθάνεται καλό σε κάτι, ή σε όλα 🙂
Θα μπορεί να εκφράζεται, να δημιουργεί και να συμπεριφέρεται σωστά στα πλαίσια της ομάδας του και να μπορεί εύκολα να προσαρμόζεται και να λύνει προβληματικές καταστάσεις. Γιατί στην τελική, αρχίζουμε να σκεφτόμαστε, όταν σταματάμε να μαθαίνουμε. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στις δράσεις του σχολείου.
Πόσο ασφαλές είναι τα παιδιά να αποφασίζουν για τους κανόνες του σχολείου;
Η ερώτηση αυτή αφορά το Συμβούλιο του Σχολείου το οποίο γίνεται φέτος για δεύτερη χρονιά και πλέον συμμετέχει και το νηπιαγωγείο, συνολικά δηλαδή 60 μαθητές.
Το Συμβούλιο έχει την ίδια μεθοδολογία με αυτό του Summerhill σύμφωνα με την οποία οι μαθητές είναι συντονιστές του συμβουλίου, η ψήφος των δασκάλων είναι ίση με αυτή ενός μαθητή του νηπιαγωγείου και ότι εκείνη την μία ώρα την εβδομάδα που μαζευόμαστε όλοι μαζί, λύνονται και συζητούνται όλα.
Κάποιος συνάδελφος στο άκουσμα της ιδέας είπε ότι το να δίνεις ελευθερία στους μαθητές να διαμορφώνουν ακόμα και τους κανόνες του σχολείου, είναι σαν να δίνεις σε ένα παιδί το τιμόνι από ένα αγροτικό. Ίσως και στο μυαλό πολλών να υπάρχουν όλοι αυτοί οι φόβοι και οι ανασφάλειες και κατά τη γνώμη μας απολύτως δικαιολογημένα.
Είναι δικαιολογημένα γιατί όταν ακούει κάποιος τον όρο δημοκρατία στο σχολείο, για κάποιο λόγο το συνδυάζει με το μπάχαλο ή ότι η έννοια της δημοκρατίας είναι αντίστοιχη με αυτή της οχλοκρατίας του αποφασίζουμε και διατάζουμε.
Όλα αυτά γιατί δυστυχώς εμείς οι μεγαλύτεροι δε μάθαμε ποτέ να ζούμε σε μια ουσιαστική δημοκρατία, όπου επικρατεί ο σεβασμός, η κατανόηση και η υποχρέωση να φροντίζεις τον συνάνθρωπο σου και το πως νιώθει. Δε μάθαμε ποτέ να λειτουργούμε αρκετά ομαδικά και δε μάθαμε να ακούμε. Το καλό είναι ότι τα παιδιά μας δεν έχουν μάθει ακόμα στη δική μας δημοκρατία.
Και για να μιλήσουμε πιο πρακτικά. Αν ένα παιδί προτείνει ας πούμε να μπορούν με ελευθερία να σκαρφαλώνουν στα δέντρα χωρίς να ρωτάνε ή να βγαίνουν έτσι, έξω από το σχολείο και ας πούμε ότι αυτή η ιδέα ψηφίζεται από το μεγαλύτερο κομμάτι των μαθητών- και αναφέρουμε τέτοια παραδείγματα γιατί αυτά αγχώνουν κυρίως εμάς τους εκπαιδευτικούς- τότε το συμβούλιο το πρώτο πράγμα που θα κάνει είναι να μας κοιτάξει και να μας ρωτήσει αν με αυτό που ψηφίστηκε ερχόμαστε εμείς σε δύσκολη θέση.
Αν τους πούμε ότι ερχόμαστε τα παιδιά αποφασίζουν να μη το κάνουν. Γιατί η δημοκρατία έχει να κάνει και με τον άλλο. Ένας κανόνας θα μπορούσε να αναιρεθεί αν έφερνε σε δύσκολη θέση αντίστοιχα ένα και μόνο μαθητή. Συνεπώς και απαντώντας στο ερώτημα που μας τέθηκε, απαντάμε ότι η δημοκρατία είναι ένα ασφαλές πολίτευμα από την φύση του γιατί είναι πολίτευμα αγάπης, το οποίο σέβεται πάνω από όλα το δικαίωμα του άλλου να νιώθει καλά στο μέρος και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Είναι ένα πολίτευμα κατανόησης και συμπόνιας.
Τουλάχιστον έτσι το διδαχθήκαμε εμείς από τους μαθητές μας, από τα 50+ συμβούλια.