Με ντοκουμέντα για τα ισραηλινά χτυπήματα στη Νότια Γάζα, όπου κατηύθυναν τον άμαχο πληθυσμό με αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις, εκθέτει τους Ισραηλινούς το BBC, χαρτογραφώντας πλήρως τις κινήσεις του IDF.
Σε ρεπορτάζ του βρετανικού δικτύου, που αναπαρήγαγε στην Ελλάδα το iEidiseis.gr, το BBC Verify εντόπισε και ανέλυσε τέσσερις συγκεκριμένες περιπτώσεις χτυπημάτων στη νότια Γάζα. Εξέτασε ορισμένες από τις προειδοποιήσεις και τις οδηγίες εκκένωσης από το Ισραήλ προς τους αμάχους της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που τους συμβουλεύουν να μετακινηθούν σε συγκεκριμένες περιοχές στο νότο.
Ορισμένες από αυτές τις προειδοποιήσεις συνοδεύονταν από χάρτες με βέλη που δείχνουν αόριστα καθορισμένες περιοχές προς τις οποίες καλούνταν να κινηθούν. Τρεις περιπτώσεις βομβαρδισμών που εξέτασε το BBC έπληξαν εντός αυτών ή κοντά σε αυτές τις περιοχές τις ημέρες μετά την έκδοση των προειδοποιήσεων από τον Ισραηλινό στρατό.
Το IDF έχει αναφέρει ότι επικοινωνεί με τους κατοίκους της Γάζας με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των φυλλαδίων, των αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα αραβικά και των προειδοποιήσεων που εκδίδονται μέσω μη στρατιωτικών και διεθνών οργανισμών.
Στο ρεπορτάζ του BBC εξετάστηκαν οι οδηγίες του IDF που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Khan Younis – 10 Οκτωβρίου
Ο Ισραηλινός Στρατός δήλωσε στις 10 Οκτωβρίου ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας τα μαχητικά του αεροσκάφη είχαν πλήξει περισσότερους από 200 στόχους στο Ριμάλ στα βόρεια και στο Χαν Γιουνίς στο νότο. Το BBC εξέτασε τον βομβαρδισμό εκείνη την ημέρα στο κέντρο του Khan Younis και το μέγεθος των ζημιών. Βίντεο που δημοσιεύτηκε μετά την επίθεση δείχνει ερείπια και κτίρια που κατέρρευσαν στο κέντρο της πόλης. Επαλήθευσε τη θέση χρησιμοποιώντας οπτικές ενδείξεις, όπως τον μιναρέ του Μεγάλου Τζαμιού στο Χαν Γιουνίς.
Εξέτασε επίσης φωτογραφίες που δείχνουν κατεστραμμένα κτίρια και ανθρώπους να αναζητούν ό,τι έχει απομείνει από αυτοκίνητα και σπίτια. Οι φωτογραφίες δείχνουν την ίδια τοποθεσία με αυτή που φαίνεται στο βίντεο, επειδή η ίδια πινακίδα φαρμακείου φαίνεται και στα δύο. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική αντίστροφης αναζήτησης εικόνων για να διαπιστωθεί αν φωτογραφίες προέρχονται από προηγούμενο περιστατικό.
Το πρωί της 8ης Οκτωβρίου, ο εκπρόσωπος του IDF Avichay Adrae είχε αναρτήσει μια προειδοποίηση στο X (πρώην Twitter) στα αραβικά, δίνοντας οδηγίες στους κατοίκους διαφόρων περιοχών στη Γάζα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν αλλού για την ασφάλειά τους.
Ενώ οι ζώνες εκκένωσης έχουν συχνά οριοθετηθεί με σαφήνεια, οι προορισμοί που έχουν αναφέρει στους κατοίκους να κατευθυνθούν ήταν συχνά πολύ πιο ασαφείς.
Σε αυτήν την περίπτωση, όσοι ζουν στις γειτονιές Abasan al-Kabira και Abasan al-Saghira, λίγα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του κεντρικού Khan Younis, ανάεφεραν στο tweet της 8ης Οκτωβρίου να πάνε στο «κέντρο της πόλης Khan Younis».
Ο χάρτης που περιλαμβάνεται στο βίντεο που δημοσιεύτηκε στο Twitter για όσους ζουν στις δύο γειτονιές υπογραμμίζει τις τρέχουσες κατοικίες τους και επισημαίνεται με ένα βέλος που απλώς δείχνει προς την κατεύθυνση του Khan Younis.
«Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα ότι υπήρξαν τότε διαφορετικές οδηγίες, αλλά το BBC δεν βρήκε κανένα στοιχείο για αυτό», σημειώνεται.
Ράφα – 11 Οκτωβρίου
Το BBC επαλήθευσε ότι σημειώθηκε και άλλο χτύπημα την επόμενη μέρα, νοτιότερα κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο. Αυτή η επιδρομή της 11ης Οκτωβρίου έπληξε την πλατεία Nejmeh στο κέντρο της Ράφα. Το BBC εξέτασε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δείχνει την καταστροφή μετά την επιδρομή. Χρησιμοποιώντας τις διαθέσιμες εικόνες της πλατείας πριν από την επίθεση, αναγνώρισε το σχήμα των κτιρίων με αυτό της πλατείας Nejmeh.
Η προειδοποίηση, που εκδόθηκε στις 8 Οκτωβρίου από το IDF, περιείχε επίσης μια οδηγία για τους κατοίκους της Ράφα, που τους έλεγε να πάνε αμέσως στο καταφύγιο στο κέντρο της πόλης Ράφα «για την ασφάλειά σας».
Ο χάρτης στο βίντεο για όσους ζουν στις γειτονιές της Ράφα δείχνει με βέλος που κατευθύνει τους κατοίκους προς τη Ράφα.
Το BBC ανέλυσε όλες τις προειδοποιητικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του IDF στα αραβικά που γνωρίζει αυτή τη χρονική περίοδο. «Δεν μπόρεσε να βρει στοιχεία για τυχόν μεταγενέστερες διαφορετικές οδηγίες, αλλά αυτό δεν εξαλείφει την πιθανότητα να εκδόθηκαν άλλες», σημειώνεται.
Khan Younis – 19 Οκτωβρίου
Οκτώ μέρες μετά, στο Khan Younis, έγινε άλλη μια επιδρομή – στην οδό Gamal Abdel Nasser. Το επιβεβαίωσε το BBC με βίντεο με τα κτίρια που κατέρρευσαν σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Αντιστοιχίζοντας το σχήμα των κτιρίων στο βίντεο, με εκείνα σε άλλες στατικές εικόνες της ίδιας τοποθεσίας, επαλήθευσε ότι ήταν το ίδιο μέρος.
Πρόσθετα πλάνα από τα επακόλουθα δείχνουν πτώματα νεκρών και τραυματιών να ανασύρονται από τα ερείπια και να μεταφέρονται στο κοντινό νοσοκομείο Νάσερ.
Το IDF είχε εκδώσει προειδοποίηση στις 16 Οκτωβρίου για τους κατοίκους της Πόλης της Γάζας να μετακινηθούν νότια στο Khan Younis εάν «η ασφάλειά σας και η ασφάλεια των αγαπημένων σας είναι σημαντικές για εσάς».
«Και πάλι, υπάρχει πιθανότητα να υπήρξαν περαιτέρω οδηγίες που ήταν διαφορετικές, αλλά δεν βρήκαμε καμία απόδειξη για αυτό», σημειώνει το BBC.
Καταυλισμοί στην κεντρική Γάζα – 17, 18 και 25 Οκτωβρίου
Βορειότερα, στο κέντρο της Γάζας, υπάρχουν τέσσερις προσφυγικοί καταυλισμοί. Το BBC επαλήθευσε χτυπήματα σε δύο από αυτούς. Πλάνα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τον απόηχο μιας επίθεσης στον καταυλισμό al-Bureij στις 17 Οκτωβρίου δείχνει εκτεταμένα ερείπια, φλόγες και ματωμένα πτώματα να μεταφέρονται. Επαληθεύτηκε το υλικό αντιστοιχίζοντας κτίρια σε βίντεο με φωτογραφίες από πρακτορεία ειδήσεων. Επαλήθευσε επίσης τη θέση του βίντεο χρησιμοποιώντας ένα τζαμί που ήταν ορατό.
Ένας άλλος καταυλισμός κοντά, το al-Nuseirat, χτυπήθηκε την επόμενη μέρα, στις 18 Οκτωβρίου. Το BBC επαλήθευσε πλάνα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία δείχνουν ασθενοφόρα, ερείπια, άτομα που προσπαθούν να σβήσουν τις φλόγες και ένα κατεστραμμένο αρτοποιείο. Ταίριαξαν τα ονόματα καταστημάτων που φαίνονται στο βίντεο με αυτά που φαίνονται στις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν πριν από την επιδρομή.
Παρά την προηγούμενη προειδοποίηση της 8ης Οκτωβρίου που έδινε οδηγίες στους κατοίκους της ανατολικής και νότιας περιοχής Μαγκάζι να πάνε σε καταυλισμούς στην κεντρική Γάζα, δεν φαίνεται να υπάρχουν καταυλισμοί στην τοποθεσία που καθορίζεται στον χάρτη του tweet.
Ωστόσο, το BBC εντόπισε τρεις καταυλισμούς κοντά: τον al-Nuseirat και τον al-Bureij, που χτυπήθηκαν στις 17 και 18 Οκτωβρίου, και έναν άλλον που ονομάζεται Deir al-Balah.
«Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα ότι υπήρξαν τότε διαφορετικές οδηγίες, αλλά το BBC δεν βρήκε κανένα στοιχείο για αυτό», σημειώνεται.
Ο απόηχος μιας άλλης επίθεσης στο al-Nuseirat, στις 25 Οκτωβρίου, προβλήθηκε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Al Jazeera.
Πλάνα που αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο δείχνουν τον επικεφαλής ανταποκριτή του, στη Γάζα, Wael al-Dahdouh να κλαίει στο νοσοκομείο, να κρατά το σώμα της επτάχρονης κόρης του και να γονατίζει πάνω από το σώμα του έφηβου γιου του. Σκοτώθηκε και η γυναίκα του.
«Δεν υπάρχει καθόλου ασφαλές μέρος στη Γάζα», είπε σε συνέντευξη στο Al Jazeera. Είπε ότι η οικογένειά του είχε μετακομίσει από το βορρά μετά την προειδοποίηση του Ισραήλ προς τους κατοίκους να μετακινηθούν νότια για την ασφάλειά τους.
Η απάντηση του IDF στο ρεπορτάζ του BBC
Το BBC παρείχε συγκεκριμένες τοποθεσίες και ημερομηνίες στο IDF για κάθε ένα από τα χτυπήματα που επισημαίνονται στο άρθρο που δημοσίευσε. Ρώτησε το IDF εάν αυτές οι τοποθεσίες είχαν χτυπηθεί από ισραηλινές δυνάμεις και εάν είχαν δοθεί προειδοποιήσεις πριν από αυτές τις επιθέσεις.
Στην απάντησή του, το IDF ανέφερε ότι «δεν μπορεί να παράσχει περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με αυτές τις συγκεκριμένες τοποθεσίες».
Ανέφερε ότι «κάλεσε τους αμάχους στη Γάζα να μετακινηθούν νότια για την ασφάλειά τους, αλλά θα συνεχίσουν να χτυπούν τρομοκρατικούς στόχους σε όλα τα μέρη της Γάζας».
Πρόσθεσε επίσης: «Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, ο Ισραηλινός Στρατός λαμβάνει προληπτικά μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η ζημιά στον άμαχο πληθυσμό. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν προειδοποιήσεις πριν από χτυπήματα σε περιπτώσεις όπου είναι δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο».