Της Τατιάνας Τουζλούκωφ
Με αφορμή το νέο νόμο για τη σχολική τσάντα, αναρωτιέμαι αν αυτή η συμβολική κίνηση είναι ικανή ν’ αλλάξει κάτι στην νευρωτική μέρα των παιδιών του δημοτικού. Αν θα καταφέρει να μας βάλει σε σκέψεις για το πώς ζούνε τα παιδιά μας σήμερα απ’ τη στιγμή που θα ξυπνήσουν, ως το βράδυ που θα πέσουν αποκαμωμένα στο κρεβάτι τους.
Ας δούμε πώς ξεκινούν τη μέρα τους στο σχολείο…
Στις 7:00 π.μ. εγερτήριο, ετοιμασία της σχολικής τσάντας… παραγέμισμά της με βιβλία και τετράδια που επιβαρύνουν την παιδική πλατούλα… «Μαμά, μου κουβαλάς την τσάντα μου; Παιδί μου, πονάει η μέση μου. Μα τι έχεις βάλει μέσα παιδί μου, τούβλα; Βιβλία καλέ μαμά… τι θες να με μαλώσει η δασκάλα;»
Φτάνουμε στο σχολείο και περιμένουμε έξω απ’ τα κάγκελα βρέξει χιονίσει μέχρι τις 8… όπου και ανοίγουν τα κάγκελα της «φυλακής». Αν φτάσουμε ακριβώς 8 θα πέσουμε σε κυκλοφοριακό κομφούζιο. Έτσι χαρούμενα λοιπόν, ξεκινά η μέρα στο σχολείο όπου τα παιδιά μας διδάσκονται ότι τα μαθηματικά είναι πιο σημαντικά απ’ τις ανθρώπινες σχέσεις, η ιστορία πιο σημαντική απ’ τον σεβασμό, η γεωγραφία απείρως πιο σημαντική απ’ την αγάπη προς τον εαυτό μας και τους άλλους…
Δάσκαλοι που «δεν την παλεύουν» γιατί δεν έχουν καμία καθοδήγηση και υποστήριξη, γιατί έχουν ν’ αντιμετωπίσουν παιδιά με δυσκολίες, μαθησιακές, ψυχικές, κοινωνικές… Σχολεία χωρίς υποδομή, με μικρές αίθουσες, μικρές αυλές και χίλια δυο προβλήματα που δείχνουν ξεκάθαρα την απουσία του κράτους.
Το σχολικό κουδούνι χτυπά στη μιάμιση… Κάποια παιδιά θα γυρίσουν μόνα τους σ’ ένα άδειο σπίτι γιατί ποιός γονιός έχει γυρίσει απ’ την εργασία του τόσο νωρίς; Κάποια τυχερά έχουν μια γιαγιά να τους περιμένει μ’ ένα ζεστό χαμόγελο και σπιτικό φαγητό. Κάποια άλλα θα κάτσουν και στο ολοήμερο… ψιλοαπασχολούμενα με λίγο διάβασμα, λίγη παρέα, λίγο παιχνίδι…
Και στο σπίτι ξεκινά ένας νέος γολγοθάς… τα μαθήματα της επόμενης μέρας που ξεπερνούν τη λογική της επανάληψης και εξάσκησης σε ό,τι διδάχτηκαν στο σχολείο. Εμείς οι γονείς να παλεύουμε με το παιδί μας 1-2 ώρες, πιέζοντάς το, πιέζοντας τον εαυτό μας, καταστρέφοντας τη σχέση με το παιδί μας, χωρίς να το αφήνουμε να πάρει την ευθύνη του διαβάσματος. Αγχωμένοι κι εμείς οι ίδιοι για το μέλλον των παιδιών μας, βλέποντας βέβαια την αθλιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Κάποιοι από μας απαιτούμε απ’ τους δασκάλους περισσότερη δουλειά για το σπίτι, άλλοι φέρνουμε δασκάλους για ιδιαίτερα… και λίγοι δείχνουμε εμπιστοσύνη στα παιδιά μας ότι μπορούν να τα καταφέρουν μόνα τους.
Μετά από λίγο ξεκινούν και τα πήγαινε-έλα στα φροντιστήρια και γυμναστήρια. Τρέχουμε πανικόβλητοι, και μετά τον ρόλο του εκπαιδευτικού αναλαμβάνουμε τον ρόλο του ταξιτζή. Αγγλικά, μουσική, γυμναστική και δεύτερη γλώσσα… Όσα έπρεπε να κάνουν τα παιδιάμας στο σχολείο επαρκώς, τα ξανακάνουν στα φροντιστήρια το απόγευμα. Με αποτέλεσμα να μην έχουν καιρό για ελεύθερο παιχνίδι, για την οικογενειακή επαφή, για την επαφή με τον εαυτό τους, για το χαζολόγημα που είναι πολύ υγιές όπως οι περισσότεροι από μας δεν γνωρίζουν.
Το βράδυ πια που ανταμώνει η οικογένεια στο σπίτι, ξεκινά η ενασχόληση με τις οθόνες… Σήριαλ, playstation, viber, messenger, instagramκαιδενσυμμαζεύεται… Τα παιδιά αποχαυνώνονται, ή επικοινωνούν μέσω ενός τρόπου που στερείται τη σωματική επαφή, τη γλώσσα του σώματος, το παιχνίδι. Κοιμούνται αργά με αποτέλεσμα η κούραση και το άγχος να συσσωρεύονται. Έχει παρατηρηθεί πως δυστυχώς στις μέρες μας έχουν αυξηθεί οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη και τα προβλήματα συμπεριφοράς σε παιδιά του δημοτικού.
Τι να κάνει λοιπόν κι αυτή η έρημη τσάντα που θα μένει στα σχολεία μερικές μέρες το μήνα; Ας γίνει σύμβολο αλλαγής στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, αλλά ώσπου να γίνει αυτή η αλλαγή, ας αλλάξουμε εμείς νοοτροπία προς το διάβασμα, προς τη γνώση, προς τα παιδιά μας. Ας σταματήσουμε να τα φορτώνουμε μ’ αυτά που δεν καταφέραμε εμείς να κάνουμε. Ας αφήσουμε πίσω τις προσδοκίες για το τέλειο παιδί, τον τέλειο μαθητή. Ας αντιμετωπίσουμε το δικό μας άγχος για το μέλλον τους γιατί τους το μεταφέρουμε. Οι άριστοι βαθμοί, τα πτυχία, η ψυχαναγκαστική «γνώση» δεν φέρνουν την ευτυχία, μόνο τη νεύρωση. Και είναι κρίμα η επόμενη γενιά να επιβιώνει με αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά, γιατί δυστυχώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής προς τα εκεί ωθεί τα παιδιά μας.
Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε προς τη θετική κατεύθυνση; Νατα ενθαρρύνουμε να παίζουν ελεύθερα στη γειτονιά, να περιορίσουμε τις εξωσχολικές δραστηριότητες, (έχουν όλη τους τη ζωή να μάθουν βιολί ή να πάρουν μαύρη ζώνη στο καράτε). Να τα εμπιστευτούμε ότι είναι ικανά. Να βρεθούμε με φίλους, να πάμε βόλτες στην εξοχή ή στο πάρκο, να παίξουμε, να περπατήσουμε, να μαγειρέψουμε παρέα, να κλείσουμε τις δικές μας οθόνες. Ας βρούμε καλή διάθεση και χαμόγελο για να τα μεταδώσουμε στα παιδιά μας. Έτσι μόνο θα γίνουμε ευτυχισμένοι άνθρωποι με ευτυχισμένα παιδιά.