Ο “σκοτεινός τουρισμός” ή αλλιώς “dark tourism” όπως είναι διεθνώς γνωστός, αποτελεί μια ιδιάζουσα μορφή εναλλακτικού τουρισμού, η οποία κερδίζει συνεχώς έδαφος, με φανατικούς λάτρεις του είδους.
Στον ιδιόμορφο αυτόν τουρισμό είναι αφιερωμένο το θεματικό συνέδριο της φετινής Philoxenia που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.
Ποιος όμως είναι ο ιδανικότερος προορισμός “σκοτεινού τουρισμού” στην Ελλάδα; Η Σπιναλόγκα, σύμφωνα με τους διοργανωτές της μεγάλης ελληνικής έκθεσης τουρισμού, καθώς οι επισκέπτες του νησιού έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν εκ του σύνεγγυς κομμάτι της κοινωνικής και ιστορικής πραγματικότητας του 20ου αιώνα.
Τι είναι, όμως, ο “σκοτεινός τουρισμός”; Πρόκειται στην ουσία για περιηγήσεις επισκεπτών σε περιοχές δραματικά φορτισμένες από ιστορικά γεγονότα που άσκησαν σημαντική επίδραση στη συλλογική μνήμη.
Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα “σκοτεινού τουρισμού” είναι τo Ground Zero στη Νέα Υόρκη, το μνημείο δηλαδή των νεκρών της 11ης Σεπτεμβρίου, το Άουσβιτς στην Πολωνία, το Μουσείο Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον, το Κολοσσαίο της Ρώμης και το Peace Memorial Park στη Χιροσίμα.
Στην Ελλάδα, ιδανικότερος προορισμός “σκοτεινού τουρισμού” θεωρείται η Σπιναλόγκα, όπως επίσης ιστορικά ή στρατιωτικά νεκροταφεία (Συμμαχικό Βρετανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο Δοϊράνης, το γαλλικό στρατιωτικό νεκροταφείο του Ζέιτενλικ, στη Θεσσαλονίκη).
Όπως λέει η υπεύθυνη οργάνωσης του συνεδρίου κα. Μαρία Συλλοπούλου, «το φετινό συνέδριο της PHILOXENIA θα προσπαθήσει να διερευνήσει το ρόλο που παίζει το «σκοτεινό παρελθόν» ενός τόπου-προορισμού στη δημιουργία ελκυστικών αφηγημάτων και στην τουριστική εκμετάλλευση αυτών (Dark Tourism), κυρίως σε τοπικό επίπεδο, προσκαλώντας αξιόλογους ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό»
Και συνεχίζει: «Παράλληλα, θα επιδιώξει να εξετάσει ένα ευρύ πεδίο ερευνητικών θεμάτων που θα περιλαμβάνει από αντιπροσωπευτικά μουσεία και νεκροταφεία μέχρι πολεμική κληρονομιά και φυλακές, από μνημεία και διαδρομές μνήμης (τουρισμός ολοκαυτώματος) μέχρι τη διαχείριση εγκληματικών τοπίων, αλλά και τη σύνδεσή τους με τον θρησκευτικό και πολιτιστικό τουρισμό».
Οι πόλεις συνήθως αυτοπροσδιορίζονται μέσα από την ιστορία τους. Ωστόσο αυτή η ιστορία, εμπεριέχει πολλές φορές μια κληρονομιά προερχόμενη από δραματικά γεγονότα, τα οποία άφησαν το ισχυρό τους «αποτύπωμα» σε μια περιοχή ή σε μια πόλη, είτε για κοινωνικούς είτε για πολιτικούς λόγους.
Έτσι οι πόλεις, σε βάθος χρόνου, μέσα από την ιστορική τους μνήμη έχουν να παρουσιάσουν το δικό τους «σκοτεινό» αφήγημα με «αυθεντικά» διακριτικά χαρακτηριστικά, τα οποία τα τελευταία χρόνια, αποτελούν πόλο έλξης για ένα νέο εναλλακτικό τουριστικό ρεύμα, αυτό του Σκοτεινού Τουρισμού.