«Τον σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα και την αγίαν σου ανάστασιν υμνούμεν και δοξάζομεν»
Του π. Στυλιανού Θεοδωρογλάκη
Ευλαβούμαστε και τιμούμε το σταυρό του Χριστού σε κάθε περίσταση και ιδιαίτερα στην εορτή της παγκόσμιας ύψωσης του Σταυρού καθώς και την Τρίτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που και πάλι η αγία μας Εκκλησία προβάλλει το Σταυρό του Χριστού για λαϊκό προσκύνημα.
Το αποκορύφωμα της ευλαβικής έκφρασης των πιστών προς το Σταυρό του Χριστού παρατηρούμε τη Μεγάλη Παρασκευή, στην ιερή ακολουθία των Παθών του Χριστού, όπου κυριολεκτικά οι πιστοί συνεγείρονται και παραδίδονται κάτω από το Σταυρό του Χριστού.
Στην ορθόδοξη παράδοση ζούμε την ιερότητα του Σταυρού του Χριστού, την οποία αποκτά με την εθελούσια αιματηρή θυσία του Υιού και λόγου του Θεού «υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας» η οποία θυσία γίνεται πάνω στο Σταυρό»… κρεμμάται επί ξύλου, ο εν ύδασιν την γην κρεμμάσας».
Όλη αυτή η ευλάβεια δικαιολογείται και κατανοείται για δύο κυρίως λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι ο σταυρός του Χριστού δεν είναι το τέλος του λυτρωτικού έργου του Χριστού, ο Μεσίας δεν καταλήγει την αποστολή του στο Γολγοθά και το Σταυρό.
Έχει συνέχεια την ένδοξη ανάστασή του.
Για τούτο και όταν αναφερόμαστε στο σταυρό του Χριστού, η κουβέντα μας ολοκληρώνεται αναστάσιμα.
«Τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Δέσποτα και την αγίαν σου ανάστασιν υμνούμεν και δοξάζομεν».
Δηλαδή η δόξα του Θεού δε ξεκινά από την Ανάσταση, αλλά από το Σταυρό και προχωρεί και ολοκληρώνεται στην Ανάσταση.
Ο δεύτερος λόγος έξαρσης της ευλάβειας των πιστών προς το Σταυρό του Χριστού είναι η βαθύτατη πεποίθησή τους, ότι αυτή η δόξα του Θεού δεν είναι για τον Θεό, είναι για τον άνθρωπο.
Για τούτο τραγουδούμε «Ο σταυρός σου Κύριε ζωή και ανάστασις υπάρχει τω λαώ σου».
Είναι προφανές εξάλλου ότι ο Θεός δε σταυρώνεται για να δοξαστεί ο ίδιος, αλλά για να δοξάσει και να τιμήσει τον άνθρωπο.
Ο θεός δεν έρχεται στον κόσμο για να μας εκπλήξει και να κάνει να τον θαυμάζουμε για τα κατορθώματά του, έρχεται να σώσει τον κόσμο και τον άνθρωπο.
Εξ άλλου ο Θεός δεν κάνει τίποτα για τον εαυτό του, τα κάνει όλα για τον άνθρωπο.
Ο ίδιος δεν έχει καμία ανάγκη, έχει πληρότητα ζωής και κοινωνίας, για τούτο έρχεται να πληρώσει τις δικές μας ανάγκες, τις δικές μας ελλείψεις, τα δικά μας, τα ανθρώπινα υπαρξιακά κενά.
Για τούτο και δικαιολογημένα ο σταυρός του Χριστού είναι η δόξα μας, είναι η τιμή μας, είναι το καμάρι μας, είναι ότι πολυτιμότερο μπορούμε να χουμε.
Για τούτο του κάνουμε, πολλές φορές με θυσίες, χρυσό ή αργυρό και τον φορούμε στο λαιμό μας, όχι ως μαγικό φυλακτό, αλλά ως αυτό που είναι «ζωή και ανάσταση» που την προσφέρει Εκείνος που κρέμεται πάνω στο Σταυρό.
Ο Σταυρός χωρίς το Χριστό, δεν έχει καμία αξία και φυσικά και καμία δύναμη.
Ο Σταυρός καθαγιάζεται, ακόμα και θαυματουργεί από τον «εν αυτώ Σταυρωθέντα επί Ποντίω Πιλάτου και Αναστάντα Χριστόν».
Για τούτο και στην παράδοσή μας ο Σταυρός από τη μία πλευρά έχει την εικόνα της σταύρωσης και από την άλλη την εικόνα της Ανάστασης.
Αυτό το Σταυρό προσκυνούμε, με αυτό το σταυρό ευλογούμε στη λατρεία και τη ζωή της αγίας μας Εκκλησίας.
Κατόπιν όλων αυτών μπορούμε να κατανοούμε ότι το προσκύνημα του Σταυρού του Χριστού σημαίνει για μας, για τους πιστούς, ότι αποδεχόμαστε, παίρνουμε πάνω μας τα παθήματα του Χριστού, τα οποία παθαίνει για τον άνθρωπο, δηλαδή παίρνουμε πάνω μας τα παθήματα των άλλων.
Οφείλουμε πια να κατανοήσουμε ότι το προσκύνημα του Σταυρού του Χριστού δεν έχει και τόσο πολύ θεωρητική έννοια και σημασία και φυσικά δεν ανήκει στην περιοχή της μαγείας, είναι το δυναμικό μας μπάσιμο στα προβλήματα και τις δυσκολίες των ανθρώπων, για κατανόηση, για συναντίληψη, για την από κοινού αντιμετώπιση των υπαρκτών αναγκών και συμπόρευση στο δρόμο της ανάστασης.
Ο ασπασμός του Σταυρού είναι ασπασμός του πόνου, του ανθρώπινου πόνου, που αυτό και μόνο σημαίνει την άμεση συνειδητοποίηση όλων των πιστών, για την ευθύνη που έχουμε στην αντιμετώπιση των μεγάλων και των μικρών προβλημάτων της ζωής.
Οι ανήμποροι, οι πάσχοντες, οι πεινασμένοι, οι ναρκωμένοι, οι περιθωριακοί, οι εγκαταλελλειμένοι, οι ξένοι και οι δικοί μας, οι απελπισμένοι και προπάντων αυτοί που φτάνουν τα όρια της απόγνωσης ένεκα πολλών και ποικίλων συγκυριών (χαμένοι έρωτας, χαμένες εργασίες, χαμένες περιουσίες, υπαρκτά υπέρογκα χρέη κλπ).
Όλοι αυτοί γύρω μας, σταυρώσιμα και αναστάσιμα είναι ο πόνος μας. Ασπαζόμαστε και αποδεχόμαστε καρδιακά όλους αυτούς όπως είναι.
Ένας λόγος γλυκός, μια ματιά συμπάθειας. Μια κουβέντα κατανόησης, μια επίσκεψη και μια συντροφιά έστω και λίγης ώρας. Ένα ποτήρι νερό, ένα πιάτο φαγητού, αυτό που μπορούμε είναι ευθύνη που απορρέει από το προσκύνημα του Σταυρού.
Όπως είναι ευθύνη μας που έχει την ίδια αφετηρία η δυναμικά μιας συστράτευσης για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, για την ενότητα, την υγεία, την παιδεία και γενικότερα για τα μεγάλα και ιερά οράματα των λαών και των εθνών της γης.
Εξάλλου αν η σωτηρία του σύμπαντος κόσμου είναι υπόθεση του Θεού, το προσκύνημα του σταυρού μας θέλει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση και ετοιμότητα, για τη δυναμική αποδοχή «ενεργοποίηση αυτής της σωτηρίας»