Ο βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην δήμαρχος Σφακίων, Παύλος Πολάκης, όπως είχαμε αναφέρει και σε προηγούμενο κείμενό μας, ξεκίνησε την ομιλία του με μια μαντινάδα δίνοντας και το στίγμα της πρώτης του τοποθέτησης στη Βουλή.
«Στο μετερίζι της ανθρωπιάς και της τιμής το χρέος
πρέπει κανείς να πολεμά κι ας είν’ και ο τελευταίος».
Η ομιλία του, με έντονο το κρητικό στοιχείο ήταν ιδιαίτερα επιθετική προς την προηγούμενη κυβέρνηση που όπως είπε «εξαθλίωσε την κοινωνία».
Η μαντινάδα του κ. Πολάκη προκάλεσε και αντιδράσεις.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Θανάσης Παφίλης στο κλείσιμο της δικής του ομιλίας, φρόντισε να αντιδράσει και να πληροφορήσει το σώμα για την πηγή της εν λόγω μαντινάδας.
Σύμφωνα με τον κ. Παφίλη η συγκεκριμένη μαντινάδα ήταν προσφορά και αφιέρωση ενός Κρητικού, στο 14ο Συνέδριο του ΚΚΕ το 1991 καρφώνοντας εμμέσως πλην σαφώς τον Παύλο Πολάκη. Όμως, τελικώς, αυτό δεν είναι η αλήθεια αφού η συγκεκριμένη μαντινάδα υπάρχει σε τραγούδι του Βασίλη Σκουλά ήδη από το 1987.
Θυμηθείτε την ομιλία του Παύλου Πολάκη:
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=FXXipyfNVWU”]
Και την αντίδραση του κ. Παφίλη, από το 22.34:
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=2yQ0aZSj9WQ”]
Ο Γιώργος Καρατζής ο δημιουργός της μαντινάδας
Δημιουργός της μαντινάδας είναι ο ποιητής Γιώργος Καράτζης από το Μελιδοχώρι Ηρακλείου. Έγινε μάλιστα και τραγούδι το 1987, 4 χρόνια πριν το Συνέδριο του ΚΚΕ, από τον Βασίλη Σκουλά στον όμορφο δίσκο “Του Έρωτα και του Καϋμού”
Ο Γιώργης Καράτζης γεννήθηκε το 1945 στο Μελιδοχώρι Ηρακλείου. Ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Ηράκλειο και εργάστηκε επί 33 χρόνια στο Παν/μιο Κρήτης. Η ενασχόλησή του με την ποίηση, παραδοσιακή και μοντέρνα, ξεκίνησε ήδη από τα χρόνια του γυμνασίου, ώσπου βρήκε την εμπνευσμένη του έκφραση στον κρητικό δεκαπεντασύλλαβο. Με τα τρία του βιβλία και τις πάμπολλες μαντινάδες του, «ερωντικές» και γνωμικές, που κοσμούν τη δισκογραφία, ο Καράτζης δικαίως θεωρείται από τους ποιητές που προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα και την ποιητική παράδοση της Κρήτης του Βιτσέντζου Κορνάρου και του Κωστή Φραγκούλη.
Μαντινάδες του υπάρχουν σε αρκετούς δίσκους με διάφορους ερμηνευτές, όπως τον Β. Σκουλά, τον Ν. Γωνιανάκη, τον Γ. Στιβακτάκη, τον Ψαραντώνη, τον Β. Σταυρακάκη, τους Χαΐνηδες κ.λπ. (περίπου 12 μεγάλοι δίσκοι, πέραν των μαντινάδων εκείνων που περιέχονται «λαθραία» σε διάφορους άλλους δίσκους).
Πήρε μέρος σε πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, ενώ στη διάρκεια της δικτατορίας συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 4,5 χρόνια φυλάκιση για αντιστασιακή δράση. Μετά την αποφυλάκισή του, στα χρόνια της μεταπολίτευσης, ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα της εποχής, με παράλληλη ενασχόληση την ποιητική αναζήτηση.
Πρωτοστάτησε στη δημιουργία της Κίνησης Φιλίας και Αλληλεγγύης προς τον Σερβικό λαό, συγκεντρώνοντας ανθρωπιστική βοήθεια αποτελούμενη κυρίως από τρόφιμα και φάρμακα, ενώ συμμετείχε σε 8 αποστολές στις περιοχές της Βοσνίας και της Σερβίας (σύνολο υλικού 460 τόνοι).
Εργάστηκε για 7 χρόνια στο κρατικό ραδιόφωνο, με θέμα την κρητική μουσική και γενικότερα την πολιτιστική παράδοση του τόπου μας, ενώ για ένα διάστημα επιμελήθηκε και παρουσίασε ανάλογες εκπομπές και στην τηλεόραση.
Το 1988 εξέδωσε την «Εμινέ», μια ερωτική ιστορία σε κρητικό δεκαπεντασύλλαβο και το 1998 τα «Διακρητικά», μια συλλογή τραγουδιών και μαντινάδων. Μεμονωμένα ποιήματα έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς σε εφημερίδες και περιοδικά. Το 2006 κυκλοφόρησε η τελευταία του ποιητική συλλογή με τίτλο «Διαδρομές».
Τι είναι η μαντινάδα
Σύμφωνα με το mantinada.com, h λέξη είναι Ενετική (Matinada) και σημαίνει το νυχτερινό τραγούδι του έρωτα ή του ερωτευμένου. Την καντάδα. (Ίσως, όπως λένε οι γέροντες στην Κρήτη, να προέρχεται από την Ελληνική λέξη «Μαντάτα» που θα πει ειδήσεις.)
Ήδη από τον 13ο αιώνα χρονολογείται το πρώτο στιχάκι που μπόρεσαν οι ειδικοί να χαρακτηρίσουν ως μαντινάδα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι έχει την αρχή της στον αρχαίο Ελληνικό βίο. Συστηματική πάντως μελέτη που να δείχνει υπεύθυνα την παλαιότητα της μαντινάδας στην Κρήτη δεν έχει γίνει.
Για να χαρακτηριστεί ένα δίστιχο μαντινάδα πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις:
1) Να είναι γραμμένο στην Κρητική γλώσσα.
2) Να έχει λογικό νόημα.
3) να διαθέτει ποιητικά στοιχεία, όπως πρωτοτυπία, ευρηματικότητα, φαντασία, αλληγορία και να δημιουργεί εικόνες.
Η μαντινάδα είναι ένα ποίημα σταθερής μορφής που ολοκληρώνεται σε δύο στίχους. Αυτό το είδος ποίησης είναι εύλογα πολύ δύσκολο, επειδή οι σκέψεις και το συναίσθημα πρέπει να εκφραστούν με πληρότητα μέσα σε ασφυκτικά όρια λέξεων. Οι χασμωδίες και οι επαναλήψεις λέξεων στην ίδια μαντινάδα πρέπει να αποφεύγονται. Αυτός είναι και ο λόγος που οι καλές μαντινάδες είναι λίγες.
Η μαντινάδα είναι η δημοτική ποίηση της Κρήτης, που δεν ζει στα βιβλία αλλά μέσα στο λαό, φυσική και απροσποίητη, αφού έρχεται από τη ζωή του, εκφράζει το χαρακτήρα του, την πνευματική του ανάπτυξη και το ήθος του, με φραστική δύναμη που αναβλύζει απ’ την κρυστάλλινη και πεντακάθαρη πηγή της γλώσσας, δίχως τίποτε το ψεύτικο και το περίτεχνο.
Μια απ’ τις σημαντικότερες κινητήριες δυνάμεις, που έδωσε ώθηση στη μαντινάδα και ακόνισε το μυαλό του Κρητικού για τη δημιουργία της, είναι ο συναγωνισμός. (Μονομαχίες λόγου με μαντινάδες στην «παρέα», στο γλέντι ή και στην καθημερινή κουβέντα.)
