Πολιτικοί και όχι τεχνικοί οι λόγοι πίσω από το σχέδιο για την καταστροφή των χημικών όπλων εν πλω
Συνέντευξη στον Γιάννη Αγγελάκη
Ο Jacky Bonnemains είναι πρόεδρος της οργάνωσης “Robin De Bois”, μια γαλλική περιβαλλοντική οργάνωση με έδρα το Παρίσι που επικεντρώνεται και στο θέμα της διαχείρισης των χημικών όπλων και αποβλήτων.
Η συγκεκριμένη οργάνωση δημοσιοποίησε τις έντονες ενστάσεις της για την όλη διαδικασία καταστροφής των χημικών όπλων της Συρίας εν πλω αλλά και για την ίδια την αξιοπιστία του πλοίου που χρησιμοποιείται.
Όπως ανέφεραν και σε σχετικά δελτία τύπου που έδωσαν στη δημοσιότητα, το αμερικάνικο πλοίο MV Cape Ray είναι παλαιό και θα έπρεπε να έχει αποσυρθεί, η διαδικασία της υδρόλυσης εν πλω είναι πρωτόγνωρη και μη δοκιμασμένη και ως εκ τούτου η καταστροφή των 500 με 600 τόνων χημικών δε μπορεί να χαρακτηριστεί ασφαλής.
Στη συνέντευξή μας, ο Jacky Bonnemains, αποδέχεται ότι η μεταφορά των όπλων από τη Συρία δεν ήταν απλά επείγουσα, αλλά και αναγκαία. Όμως η βιασύνη που παρατηρείται για την καταστροφή των χημικών όπλων είναι κάτι πολύ διαφορετικό και δε σχετίζεται με τα τεχνικά χαρακτηριστικά της αποστολής αλλά με πολιτικούς λόγους. Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Οργάνωσης, το σχέδιο είναι αδύνατο να τηρηθεί, δεν πληρούνται τα μέτρα ασφαλείας, το σύστημα υδρόλυσης εν πλω δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά και αρχικά είχε κατασκευαστεί για να λειτουργεί στο έδαφος. Το ίδιο το σχέδιο έρχεται σε σύγκρουση με τη Συνθήκη για την καταστροφή των χημικών. Προτείνει ως εναλλακτική λύση να μεταφερθούν τα χημικά όπλα στις εγκαταστάσεις του αμερικάνικου στρατού στις ΗΠΑ όπου εκεί μπορούν να καταστραφούν με απόλυτη ασφάλεια.
Θεωρεί ότι η παρουσία του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων δεν εγγυάται την ασφάλεια της επιχείρησης, και ότι η μόνη ασφάλεια είναι η τήρηση των κανόνων που ορίζουν οι Συνθήκες.
Αποδέχεται την ευθύνη των χωρών του Βορρά και ελπίζει ότι εφόσον προχωρήσει η διαδικασία, οι 11.000 τόνοι αποβλήτων που θα προκύψουν θα καταστραφούν στις ειδικές εγκαταστάσεις που υπάρχουν σε χώρες της Ευρώπης.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
– κ. Jacky Bonnemains, αρχικά, για να ενημερωθούν και οι αναγνώστες μας, τι ακριβώς είναι η οργάνωση “Robin De Bois”;
Η “Robin De Bois” είναι μία οργάνωση με βάση το Παρίσι που ιδρύθηκε το 1985 και ένα από τα κυρίαρχα θέματα που ασχολούμαστε είναι η μόλυνση της θάλασσας, οι κίνδυνοι των θαλάσσιων μεταφορών. Δουλεύουμε επίσης σε τακτική βάση με τα ζητήματα της καταστροφής πλοίων. Τα τελευταία 15 χρόνια ασχολούμαστε με την καταστροφή χημικών και συμβατικών πυρομαχικών. Όπως γνωρίζετε πολλοί πόλεμοι έχουν πραγματοποιηθεί στη Γαλλία και τα χημικά πυρομαχικά εδώ και πολλά χρόνια είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. “Robin De Bois” σημαίνει Ρομπέν των Δασών.
– Στην Ελλάδα πολιτικοί και περιβαλλοντολόγοι λένε ότι οι χώρες που πούλησαν χημικά στη Συρία έχουν ευθύνη και οπότε η διαδικασία της καταστροφής των χημικών όπλων θα έπρεπε να συμβεί σε αυτές τις χώρες. Κάποιοι λένε ότι αν κανείς δεν αποδέχεται την ευθύνη, συνήθως την πληρώνει ο πιο αδύναμος. Οι πιο αδύναμοι αυτή τη στιγμή φαίνονται να είναι οι χώρες του νότου της Ευρώπης και της Μεσογείου. Ποια είναι η θέση σας;
Η θέση μας είναι ότι η Συνθήκη για την Καταστροφή των Χημικών Όπλων λέει ότι αυτοί στους οποίους ανήκουν τα όπλα έχουν την ευθύνη της καταστροφής τους. Ο κύριος υπεύθυνος λοιπόν για την καταστροφή τους, αυτός που έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη για την καταστροφή τους είναι η Συρία. Καταλαβαίνουμε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες είναι πολύ δύσκολο να δώσεις την ευθύνη για μία τέτοια διαδικασία στην κυβέρνηση της Συρίας γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η μεταφορά των χημικών όπλων της Συρίας είναι και επείγουσα και προς τη θετική κατεύθυνση. Όμως, κανένα άρθρο της Συνθήκης δεν αναγκάζει να προχωρήσει αυτή η διαδικασία με τέτοια ταχύτητα και τέτοια βιασύνη.
– Καταλαβαίνω, το θέμα εδώ είναι η βιασύνη, αλλά υπάρχει άλλο ένα θέμα με τις χώρες του βορρά που έχουν τις εγκαταστάσεις και που δε θέλουν αυτή η διαδικασία να γίνει στο έδαφός τους.
Καταλαβαίνω, καταλαβαίνω.
– Από εκεί και πέρα υποστηρίζεται ότι όλη η διαδικασία είναι προβληματική, ότι το πλοίο είναι παλιό και ότι δεν έχει τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για μία τέτοια διαδικασία, ότι απουσιάζει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με τον προγραμματισμό. Οι υπεύθυνοι του σχεδίου αρνούνται ότι το πλοίο δεν είναι ασφαλές και υποστηρίζουν ότι τα χημικά είναι ερμητικά κλειστά σε ειδικά διαμορφωμένα κιβώτια. Γιατί πιστεύετε ότι έχουν πάρει τόσες πολλές κακές και βιαστικές αποφάσεις που θα έβαζαν σε κίνδυνο την επιχείρηση, διακινδυνεύοντας μία μόλυνση στο περιβάλλον και ρισκάροντας ανθρώπινες ζωές;
Καταλαβαίνω πραγματικά και ξεκάθαρα γιατί βρίσκονται σε μία τέτοια βιασύνη για να καταστρέψουν τα χημικά. Πιστεύουμε ότι σχετίζεται με τις συνομιλίες για την ειρήνη στη Συρία που πραγματοποιούνται στην Ελβετία με τη συμμετοχή εκπροσώπων από την κυβέρνηση της Συρίας, των ανταρτών, εκπροσώπων της Γαλλίας και των Ηνωμένων Εθνών και άλλων. Πιστεύω ότι θέλουν να ξεκινήσουν την καταστροφή των χημικών στην έναρξη των διεθνών συναντήσεων στην Ελβετία. Γι’ αυτό και ετοίμασαν ένα τέτοιο πιεστικό πρόγραμμα, το οποίο είναι αδύνατο να τηρηθεί. Πιστεύουμε ότι αυτό το σχέδιο είναι πολιτικό και όχι τεχνικό.
– Λέτε τώρα ότι αυτή είναι μία πολιτική απόφαση και γι’ αυτό υπάρχει αυτή η βιασύνη στην καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας, όμως γιατί να επιλέξουν ένα τέτοιο πλοίο το οποίο δεν τηρεί τις προδιαγραφές;
Το πλοίο αυτό που δημιουργήθηκε πριν 36 χρόνια και αγοράστηκε από τις ΗΠΑ έχει κάποια συγκεκριμένα πλεονεκτήματα που ταιριάζουν με το σχέδιο που ετοίμασαν. Έχει δύο καταστρώματα, ένα κατάστρωμα για τις 
συσκευές υδρόλυσης και ένα άλλο κατάστρωμα για αποθηκευτικούς χώρους των χημικών. Οπότε, κατά κάποιον τρόπο αυτό το πλοίο έχει καλή αρχιτεκτονική για αυτή τη δουλειά, πάντα κατά τα σχέδια τους. Κατά τη δική μας άποψη, παρά το δεύτερο κατάστρωμα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και τον τρόπο που φυλάσσονται τα χημικά, κατά τη δική μας άποψη είναι πολύ επικίνδυνο γιατί αν υπάρξει κάποιο ατύχημα σε ένα από τα καταστρώματα θα υπάρχει επίπτωση στο άλλο κατάστρωμα. Υπάρχει κίνδυνος και το συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει να σταματήσει.
– Η παρουσία επιθεωρητών του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων δε διασφαλίζει ότι τα κατάλληλα μέτρα θα ληφθούν για την ασφάλεια της διαδικασίας;
Διαφωνούμε. Και είχαμε μία συνάντηση προ ολίγων ημερών με προσωπικό από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, και ήμασταν εκεί εκπρόσωποι από την Οργάνωσή μας και την Greenpeace, δεν υπήρχαν εκπρόσωποι από την Ιταλία ή την Ελλάδα. Προσπαθούν να μας πείσουν για την ασφάλεια της επιχείρησης με το MV Cape Ray, αλλά δεν τα κατάφεραν, γιατί το κείμενο της Συνθήκης αναφέρει ξεκάθαρα ότι οι εγκαταστάσεις για την καταστροφή των χημικών πρέπει να είναι καλά εξοπλισμένες και σχεδιασμένες, το κείμενο της Συνθήκης λέει ότι η πιο μεγάλη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην αποθήκευση και την καταστροφή ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος και η ασφάλεια των εργαζόμενων και εμείς δε μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι μία τέτοια υψηλή προτεραιότητα θα γίνει σεβαστή μέσα σε ένα πλοίο και ειδικά για το MV Cape Ray.
– Οπότε, ποια είναι η λύση που εσείς προτείνετε ως οργάνωση;
Οι ΗΠΑ, ο στρατός των ΗΠΑ και ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων λένε, επαναλαμβάνουν ότι σε μερικές εβδομάδες μπορούν να καταστρέφουν εν πλω 600 τόνους από χημικά όπλα. Εμείς λέμε αν ο αμερικάνικος στρατός μπορεί να κάνει αυτό, τότε η καλύτερη λύση θα ήταν να πάνε τα χημικά πολεμοφόδια σε αμερικάνικο έδαφος και να τα καταστρέψουν με τα υψηλότερα μέτρα ασφαλείας στο έδαφος, όχι στη θάλασσα. Θα είναι πολύ πιο ασφαλές.
Πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι το σύστημα υδρόλυσης που δημιουργήθηκε από τον αμερικάνικο στρατό δημιουργήθηκε για να λειτουργεί στο έδαφος και όχι στη θάλασσα. Είναι ξεκάθαρο. Είναι επικίνδυνο να το χρησιμοποιείς στη θάλασσα. Και από τη στιγμή που οι δοκιμές που έχουν κάνει είναι λίγες, στον Ατλαντικό ωκεανό, με νερό στο σύστημα υδρόλυσης απλά για να δοκιμάσουν το αποτέλεσμα κυμάτων και δονήσεων εντός του πλοίου στον εξοπλισμό. Έχουν κάνει πειράματα μόνο με νερό. Πώς μπορούν να πουν ότι είναι ασφαλές ότι μπορούν να κάνουν αυτή την ουδετεροποίηση σε μια μεγάλη κλίμακα στη θάλασσα με χημικά. Δεν είναι σοβαρά αυτά. Δεν είναι σοβαρά. Και ελπίζουμε ότι θα ακυρωθεί.
– Μια τελευταία ερώτηση. Αν η διαδικασία συνεχίσει, τι θα πρέπει να γίνει με τα απόβλητα; Έως τώρα έχουν ακουστεί κάποιες περιοχές και εταιρείες.
Αν η διαδικασία προχωρήσει τελικά, θα το καταλάβουμε, γιατί η αλήθεια είναι ότι κάναμε ένα λάθος αναφορικά με τα απόβλητα που θα παραχθούν από το MV Cape Ray. Θα επεξεργαστούν 500 τόνους χημικών και θα παράχθουν 11.000 τόνους από απόβλητα. Και, ναι, αυτά τα απόβλητα, πρέπει να καταστραφούν σε κατάλληλες εγκαταστάσεις στην Αγγλία. Ελπίζουμε επίσης ότι η Γαλλία θα αναλάβει το τμήμα της ευθύνης που της αναλογεί αλλά και η Γερμανία και άλλες χώρες που έχουν τέτοιες εγκαταστάσεις. Δε νομίζω ότι η Ελλάδα έχει τέτοιες εγκαταστάσεις.